Nobel Avrupa'da kaldı

Nobel Edebiyat Ödülü’nün sahipleri açıklandı. 2018 yılı Nobel Edebiyat Ödülü’ne Polonyalı yazar Olga Tokarczuk, 2019 yılı Nobel Edebiyat Ödülü’ne ise Avusturyalı yazar Peter Handke değer görüldü.

Nobel Edebiyat Ödülü, mükâfatı veren İsveç Akademisi’nde yaşanan skandallar nedeniyle 2018 yılında verilmemişti. Bünyesinde ve işleyişinde değişikliğe giden akademi, bu yıl hem 2018 hem de 2019 için ödülü kazanan isimleri açıkladı.

Olga Tokarczuk, “bir yaşam biçimi olarak sınırların geçilmesini ansiklopedik bir tutkuyla yansıtan öyküleyici hayal gücü” dolayısıyla 2018 Nobel Edebiyat Ödülü’ne değer görüldü. Tokarczuk daha önce, Koşucular kitabıyla Nike Edebiyat Ödülü’nü ve Man Booker Uluslararası Edebiyat Ödülü’nü de kazanmıştı.

Peter Handke ise “insanlık deneyiminin çevresini ve özgüllüğünü dilbilimsel hünerle keşfe çıkan güçlü eserleriyle” 2019 Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazandı. Handke daha önce Georg Büchner ve Franz Kafka ödüllerine değer görülmüştü.

Edebiyata şiir yazarak başlayan Tokarczuk, ilk kitabını 1989’da yayımladı; yazarın sekiz romanı ve iki öykü kitabı bulunuyor. Varşova Üniversitesi’nde psikoloji eğitimi alan Olga Tokarczuk, bugün Polonya’nın çok satan yazarları arasında yer alıyor. Tokarczuk, kendini Carl Jung’un öğrencisi olarak tanımlıyor ve edebiyatında Jung’un psikoloji öğretilerinden etkilendiğini dile getiriyor. Tokarczuk’un “dünya, deneyimlerimizin kakofonisine ve uyumsuzluğuna dünyanın tek bir biçimde bütünleştirilmesinin olanaksızlığına, dünyadaki keşmekeşe, bölünüp yeni şekiller oluşturmasına karşın” sadık olmaya çalışan Koşucular adlı romanı, 2016’da Neşe Taluy Yüce çevirisiyle Türkçe okurla buluşmuştu.

1942, Avusturya doğumlu Peter Handke’nin ilk romanı Die Hornissen (Eşekarıları), 1966'da yayımlandı. İlk oyunu Kaspar ise bundan iki yıl sonra, 1968'de sahnelendi ve Handke'yi savaş sonrası kuşağın en önemli genç yazarlarından biri konumuna getirdi. Max Frisch'in önem açısından Beckett'in Godot'yu Beklerken'iyle eşdeğer bularak övdüğü Kaspar'ı, Publikumsbeschimpfigung (Seyirciye Hakaret), Der Ritt Über den Bodensee (Konstanz Gölünün Üzerinden Geçiş) gibi oyunlar izledi. Handke, bundan sonraki dönemde art arda romanlar ve denemeler yayımlayarak kuşağının en verimli yazarlarından biri olduğunu kanıtladı. Handke’nin Kalecinin Penaltı Ânındaki Endişesi, Çocuğun Öyküsü, Solak Kadın, Kısa Mektup Uzun Veda, Mutsuzluğa Doyum, Hiçkimse Koyu’nda Bir Yıl gibi kitapları daha önce Türkçede yayımlandı. (K24)