Desen: Tan Oral | Görsel tasarım: Faruk Ekici

Yazı dizimizin şimdiye kadarki 18 bölümünde, 87 seçim çevresi analiz edildi. Bugünkü yazımda Türkiye geneli için simülasyon yapacağım.

Oy oranları güncellendi Türkiye geneli analizimiz için oy oranlarımızı son kez yeniledik. KONDA, ADA, Aksoy, Area, Areda Survey, Artıbir, ASAL, Avrasya, Bulgu, İvem, MAK, Metropoll, Optimar, ORC, Özdemir, SAROS, Sosyo Politik, TEAM, TÜSİAR ve Yöneylem tarafından 15 Nisan sonrası yapılan ve sonuçları kamuoyuna yansıyan oranlardan yola çıktık. Bu 20 anket arasında 6 parti için en düşük ve en yüksek oranları veren anketleri dışarıda bırakarak kalan 11 anket sonucunun ortalamasını aldık. Bu oranları yazının altındaki açıklamalar bölümünde bulabilirsiniz.

İlk 11 yazıdaki simülasyonlar için Mart ayı anketlerinin ortalaması ve kesin olmayan seçmen sayıları kullanıldı. 5 Mayıs sonrasındaki yazılarımızda Nisan ayı anket ortalamaları ve Yüksek Seçim Kurulu’nun (YSK) açıkladığı kesin seçmen sayıları kullanılarak simülasyon yapıldı.

Seçmen sayılarındaki ufak tefek değişmeler simülasyon sonuçlarına etki etmedi. Ancak anket ortalamalarındaki tahmini oy oranlarındaki değişmeler sonuçları etkileyecek boyutlarda oldu.

Bu nedenle yazı dizisinin önceki bölümlerindeki simülasyon analizlerinin sonuçlarında çeşitli değişikliler oldu.

Örneğin geçen hafta KRT’de Semra Topçu’nun programında “TİP’in İstanbul 1 ve İstanbul 3. bölgelerde birer milletvekili kazanabileceğini” söylemiştim. O günkü oy oranlarıyla durum böyleydi. Ne var ki anketlere yansıyan bugünkü oy oranlarıyla bu pek mümkün görünmüyor. (Küçük partilerin oy oranlarını ölçmenin ayrıca zor olduğunu, 1-2 puanlık hata paylarının bu partiler için ciddi sonuçları olabileceğini akılda tutmak lazım.)

Simülasyonun Türkiye geneli sonuçlarını yorumlarken unutulmaması gereken önemli noktaları yeniden hatırlatmak istiyorum:

Bu simülasyon, il il yapılmış bir anket ya da tahmin değildir. Bu yazının sonunda detaylı olarak açıklanan varsayımlar altında, alternatif ittifak modelleriyle ve farklı oy oranlarında ne tür sonuçlar ortaya çıkabileceği hakkında kamuoyuna fikir vermeyi hedeflemektedir. Kamuoyuna yansıyan anket sonuçlarındaki genel oy oranlarının illere nasıl yansıyabileceği ve milletvekili dağılımının nasıl olabileceği konusunda sosyolojik değil, matematiksel bir çalışmadır. Örneğin bölgede çok sevilen bir adayın partilerden bağımsız olarak yaratabileceği etkiyi hesaplamayı amaçlamaz. Ya da ilin özel durumu nedeniyle yaşanan büyük oy geçişlerini tahmin etmeye çalışmaz.  Simülasyonumuz, anket ortalamaları üzerinden yapıldığı için açıklayıcılığı da bununla sınırlıdır. Kamuoyu araştırma şirketlerinin paylaştıkları sonuçlar her zaman ihtiyatla ele alınmalıdır.   Simülasyonda kullanılan oy miktar ve oranları, oylardaki değişmeler, milletvekili dağılımları kamuoyuna yansımış anket ortalamalarına paralel olarak hesaplanmış olsa da tamamen varsayımsaldır.

 

Yenilenmiş oy oranları üzerinde yaptığımız simülasyonumuzun Türkiye geneli için ulaştığı sonuçları şöyle özetleyebiliriz:

Similasyonumuza göre, Cumhur İttifakı TBMM çoğunluğunu kazanmaya çok yakın. Muhalefetteki iki ittifakın (Millet ve Emek-Özgürlük ittifakları) toplam vekil sayısı 301, Cumhur İttifakı’nın ise 299.

Cumhur İttifakı 299 milletvekiliyle kritik olan 300 sınırını aşamıyor.

Millet İttifakı da 228 milletvekiliyle TBMM’de çoğunluğu sağlamaktan uzak.

Emek ve Özgürlük İttifakı’nın bütün sandalyelerini alan YSP, 73 milletvekiliyle 7 Haziran 2015 seçimlerindeki gibi Meclis’in anahtar partisi haline geliyor.

Bu sonuçlara göre TBMM’deki parti sıralaması değişmiyor.

AKP 273 vekillik kazanarak Meclis’te birinci, CHP 187 milletvekiliyle ikinci, YSP de üçüncü parti olma özelliklerini korumuş olacaklar. İYİP ve MHP dördüncü ve beşinci sırayı paylaşıyor.

Mart’tan Mayıs’a değişim

Nisan ayı anketlerinden derlenen bir önceki oy oranlarıyla TİP İstanbul 1 ve İstanbul 3. bölgelerden birer milletvekili kazanıyordu. Ancak son 1 aydaki anket ortalamalarından yola çıkarak yapılan simülasyonda TİP milletvekili çıkartamayabilir:

Simülasyon sonuçlarımıza göre, Mart’taki anketlere yansıyan ortalama oy oranlarıyla Cumhur İttifakı 279, Millet İttifakı 242, Emek ve Özgürlük İttifakı 79 sandalye kazanırken Nisan’da bu sayılar sırasıyla 302, 227 ve 71 oldu.

Nisan anketlerinde özellikle küçük partilerin oylarının Mart’a göre ciddi şekilde eridiği ve AKP’nin kendi seçmenini konsolide etmeyi başardığını gördük. Bu durumun simülasyonumuza yansımasıyla Cumhur İttifakı TBMM’de çoğunluğu sağlar hale geldi.

Millet İttifakı’nın toparlanma sürecine girdiği Mayıs ayı anketlerinden yola çıkarak yaptığım son simülasyona göre, Cumhur İttifakı 299, Millet İttifakı 228, Emek ve Özgürlük İttifakı 73 sandalye kazanabilir.

2018'e göre değişim

Milletvekillerinin ittifaklar ve partiler arasındaki dağılımını 2018 seçim sonuçlarıyla kıyaslarsak karşımıza şu tablo çıkıyor:

2018’e göre Cumhur İttifakı’nın kaybettiği 45 sandalyenin 39’u Millet İttifakı’na, 6’sı YSP’ye gidiyor.

AKP 22, MHP 23, İYİP 2 sandalye kaybederken bu sandalyelerin 41’i CHP’ye, 6’sı YSP’ye gidiyor.

Seçim sistemi büyük partiye yarıyor

Simülasyonu yaparken, anket ortalamalarını dikkate alarak Cumhur İttifakı oylarını 2018 sonuçlarına kıyasla toplamda 10 puan kadar azaltmama karşın AKP’nin birçok ilde hiç milletvekili kaybı yaşamadığını gördüm.

Özellikle az sayıda milletvekili çıkaran küçük illerde oy oranı 8 -10 puan düşse de AKP'nin neredeyse hiç milletvekili kaybı yaşamamasının 3 ana nedeni var:

1) AKP, simülasyondaki varsayımsal oyu düşse bile seçim çevresinin en büyük partisi olmaya devam ediyor ve d’Hondt seçim sistemi büyük parti lehine sonuç veriyor. Bir başka deyişle, oy kayıpları, oy kaybeden partinin "birinci parti olma" vasfını değiştirmiyorsa, milletvekili kaybetmeyle sonuçlanmayabiliyor.

2) AKP, yüzde 40-60 bandında desteği olan illerdeki varsayımsal oyları 10 puan azalsa bile bu illerde yüzde 30-50 bandının altına inmiyor. Bu oranlar da o illerde AKP’nin milletvekili sayısını korumasını sağlıyor. Bir başka deyişle, temel/base oyları yüksek olan parti, yüzde 10'lar dolayında oy kaybetse de, o seçim çevresi için parlamentodaki sandalyesini kaybetmeyebiliyor. Misal, oyları yüzde 20'den yüzde 10'a düşen bir parti ile oyları yüzde 60'tan yüzde 50'ye düşen bir partinin -ikisi de yüzde 10 oy kaybı yaşasa da- milletvekili dağılımı açısından karşılaştıkları tablo birbirinin tam aksi olabiliyor.

3) AKP’nin kaybettiği oylar blok olarak en yakın rakibine gitmiyor diğer partiler arasında dağılıyor. Bu da milletvekili dağılımında işe yaramayan “artık oy”ların artması dışında bir değişiklik yaratmıyor. Bir başka deyişle, "büyük parti" AKP'nin kaybettiği oyların gittiği parti/ler, ilgili seçim bölgesinde milletvekili çıkaramayacak düzeyde kalırsa, parlamento için ek bir sandalye üretemeyerek sadece "artık/sonuçsuz" oy olarak kalıyor.

Eşit bir milletvekili dağılımı olsaydı

D’Hondt sistemi ve ülke barajı nedeniyle ortaya çıkan eşitsizliğe bir de temsilde adalet sorunu eklenince TBMM’deki dağılım nüfusu da partilerin aldığı oyları da eşit şekilde temsil etmiyor.

Eşitsizlik iki ana koldan yaşanıyor:

1) D’Hondt sistemi ve yüzde 7’lik ülke barajı nedeniyle büyük partiler küçük partilere göre daha yüksek oranda milletvekili alıyorlar.

2) Küçük illerde seçmen başına düşen milletvekili sayısı daha fazla olduğundan bu bölgelerde üstün olan partiler TBMM’de daha yüksek oranda temsil ediliyorlar. Aşağıdaki tabloyu bu gerçek ışığında inceleyelim:

Partilerin ülke düzeyinde aldıkları toplam oyları kazandıkları milletvekili sayısına bölersek “milletvekili başına düşen oy”lara erişiriz.  

Simülasyonumuza esas aldığımız oy dağılımı çerçevesinde, Cumhur İttifakı her 81 bin oya karşılık TBMM'de 1 vekil kazanırken Millet İttifakı her 91 bin oy karşılığında 1 sandalye kazanabiliyor.

Seçmen başına milletvekili sayısı orantısızlığı, ittifakların yanı sıra büyük/küçük partiler mukayesesinde de gözleniyor. Misal, AKP aldığı her 75 bin oy için 1 vekil kazanırken MHP için bu sayı 150 binden fazla!

Eğer her parti aldığı oyla orantılı vekil çıkarsaydı mesela TİP’in 10, analizimizde yer veremediğimiz diğer küçük partilerin 29 milletvekili olurdu. Adil olmayan sistem en büyük ilk iki partiye toplam 62 milletvekili fazladan vermiş: AKP!ye 49, CHP'ye13.

Eski yasa geçerli olsaydı

Türkiye’nin idari yapısına bağlı olarak yapılandırılmış bu seçim sisteminin temsilde eşitlik ve adaleti sağlamak üzere yeniden ele alınması gerekir.

Ancak ne yazık ki her iktidar, adil olmayan bu sistemi düzeltmek yerine kendi ihtiyaçları doğrultusunda değiştiriyor.

AKP ve MHP ortaklığıyla yapılan son değişiklikle, bir önceki seçimden farklı olarak milletvekili dağılımında artık ittifak oyları değil parti oyları dikkate alınması hükme bağlandı.

Amaç, toplamda Cumhur İttifakı’nın seçimde daha avantajlı olmasını sağlamaktı.

Ancak bu yasa değişikliği karşısında muhalefet partileri çeşitli stratejiler geliştirerek Cumhur İttifakı’nın planlarını yer yer bozdu. Eğer karşı stratejiler geliştirilmemiş olsaydı (Senaryo 1) hesaplamalarımıza göre milletvekili dağılımı şöyle olacaktı:

AKP ve MHP yasa değişikliği sayesinde 9 sandalyeyi daha kendi hanelerine geçirebileceklerdi. CHP 6, İYİP 2, YSP 1 sandalye kaybederken AKP 8, MHP 1 sandalye fazladan kazanacaktı.

Evdeki hesap, çarşıdaki hesap…

Ancak Cumhur İttifakı'nın bu hesabı tutmadı.

Muhalefet partileri 40 seçim çevresinde yeni yasayla öngörülen Senaryo 1’e teslim olmayıp Cumhur İttifakı’nın planına Senaryo 2, Senaryo 3 ve Senaryo 4’teki ittifak politikalarıyla cevap verdiler.

Millet İttifakı 14 seçim çevresinde yarışa tek listeyle katıldı. Emek ve Özgürlük İttifakı da 32 seçim çevresinde sadece Yeşil Sol Parti ile temsil edildi.

Aşağıdaki tabloda da görüldüğü üzere, karşı stratejiler işe yaradı:

Cumhur İttifakı’nın yasa değişikliğiyle umduğu, bizim simülasyonumuz örnekleminde ekstra 9 sandalye kazanmaktı, ancak muhalefet partilerinin karşı stratejileri nedeniyle bu plan işe yaramadı.

Yasa değişikliği nedeniyle MHP 1 sandalyesini AKP’ye kaybederken, CHP ve İYİP 2’şer sandalyesini YSP’ye kaptırdı.

CHP ve İYİP her yerde tek listeyle seçime girseydi

Yazı dizisi boyunca sık sık karşılaştığım bir soru da şuydu:

“Eğer CHP ve İYİP sadece 14 yerde değil bütün seçim çevrelerinde tek listeyle seçime girseydi ne olurdu?”

Bu sorunun matematiksel yanıtını aşağıda veriyorum, ancak unutulmamalı ki iki partinin tek listeyle seçime girmesi tek tek alacakları oyun toplamına eşit olacak varsayımı oldukça ihtiyatla karşılanmalıdır. Tek liste bazı yerlerde sinerji yaratarak toplam oyu artırabileceği gibi bazı yerlerde durum tam tersi olabilir.

CHP ve İYİP’in 14 ilde uyguladığı “fermuar liste” taktiği 4 ilde sonuç vermiş görünüyor. Bu taktiğin sonucu olarak Çorum ve Rize’de AKP, Aksaray’da MHP 1 sandalye kaybetmiş görünüyor.

Bitlis, Muş, Van, Batman, Bartın, Çankırı, Erzincan, Yozgat, Bayburt ve Düzce’de ise Millet İttifakı’nın tek listeyle seçime girmesi milletvekili dağılımını değiştirmiyor. Gerçi AKP Bitlis'te bir vekil kaybediyor ama bunun nedeni Millet İttifakı'nın tek listesi değil; Emek ve Özgürlük İttifakı'nın tek listesi. 

CHP ve İYİP ortak liste çıkarsaydı dağılım nasıl olabilirdi diye bakmak için mevcut dağılımla Senaryo 3’ün sonuçlarını karşılaştırmamız gerekiyor:

Millet İttifakı, zaten tek liste girdiği 14 il dışındaki illerde de tek listeyle seçime girseydi ek olarak 22 milletvekili daha kazanabilirdi. Bu 22 sandalyenin 13’ü AKP’den, 3’ü MHP’den ve 6’sı YSP’den gelirdi.

Emek ve Özgürlük İttifakı da tek listeyle çıksaydı

İttifak politikalarının sonuçlarını analiz edebilmek için son olarak sadece Millet İttifakı’nın değil, Emek ve Özgürlük İttifakı’nın da bütün seçim çevrelerinde tek listeyle seçime katıldığını varsayalım.

YSP ve TİP’in bütün seçim çevrelerinde tek listeyle seçime katıldığı durumu mevcut sonuçlarla karşılaştıralım:

Eğer AKP ve MHP ayrı listelerle seçime girerken Millet ve Emek Özgürlük ittifakları ortak listelerle seçime katılsaydı Cumhur İttifakı 19 sandalye kaybederken Millet İttifakı 18 sandalye, Emek ve Özgürlük İttifakı 1 fazla sandalye kazanırdı.

Tabii burada tek liste durumunda TİP’in özellikle batı illerindeki oylarının büyük kısmının CHP’ye kayabileceğinin ve bunun YSP’nin sandalye sayısına negatif, CHP sandalye sayısına pozitif etki yapabileceğini hesaba katmalıyız.

Simülasyon sonuçlarına göre üç büyük ildeki milletvekili dağılımı şöyle: 

İstanbul

İl il milletvekili dağılımı

Değişen oy oranları nedeniyle illerdeki milletvekili dağılımlarının son durumu, anketlerdeki oy oranları ortalamalarının esas alındığı simülasyonumuza göre şöyle:

 

 

 

Son söz yerine...

Son olarak şu notun altını önemle çizmek istiyorum: Bu simülasyon yanlış çıkma ihtimali içeren bir tahmin hesaplaması değil. Benim kamuoyu araştırma şirketlerinin tahminlerinden aldığım -ve aşağıda varsayımlarını tek tek açıkladığım- oy oranları ortalamalarının matematik, yani kesin sonuçları. Söz konusu oy oranlarını sonsuz seçenekte değiştirebilir, sonsuz çeşitlilikte sonuçlar elde edebilirsiniz. Ancak değişmeyecek  olan tek şey, seçim sistemimizin, anayasamızda ifadesini bulduğu ifadeyle,  "yönetimde istikrar"ı öncelerken "temsilde adalet"i ötelediğidir.

Cumhuriyet'in kuruluşunun 100. yıldönümüne rastlamasıyla da tarihsel bir dönemeç olan 14 Mayıs seçimlerinin, "temsilde adalet" ile siyasette uzlaşma ve ittifakların ne kadar kritik sonuçlar üretebildiği üzerine düşünmemize de vesile olarak, Türkiye için en adil, en hakkaniyetli sonuçları vermesini dileyelim...

Simülasyonun uygulandığı sekiz ittifak senaryosu 14 Mayıs 2023'te yapılacak milletvekili seçimleri için hazırladığımız seçim simülasyonunda, her seçim çevresinde farklı ittifak biçimleri dikkate alınarak olası sonuçlar sekiz farklı ittifak senaryosunda ele alındı. DEVA Partisi, Gelecek Partisi, DP, DSP, Hüda Par ve BBP; AKP ve CHP listelerinden seçime gireceğinden ayrıca ele alınmadı. Baraja takılmayacağı görülen üç ittifakın (Millet, Cumhur, Emek ve Özgürlük ittifakları) dışında kalan partiler, hesaplamada DİĞER adı altında birleştirildi. Ülke barajını aşacak üç ittifak ve partilerinin seçim çevrelerindeki anlaşmalarına bağlı olarak, olası bütün senaryolar simülasyona dahil edildi. Bu senaryolar şöyle: Senaryo 1: Cumhur, Millet ve Emek Özgürlük ittifaklarındaki partiler seçime AYRI listelerle girerse… Senaryo 2: Cumhur ittifakındaki partiler AYRI, Millet ve Emek Özgürlük ittifaklarındaki partiler ORTAK listelerle seçime girerse… Senaryo 3: Cumhur ve Emek Özgürlük ittifaklarındaki partiler AYRI, Millet ittifakındaki partiler ORTAK listeyle seçime girerse… Senaryo 4: Cumhur ve Millet ittifaklarındaki partiler AYRI, Emek ve Özgürlük İttifakı'ndaki partiler ORTAK listeyle seçime girerse… Senaryo 5: Cumhur İttifakı'ndaki partiler ORTAK, Millet ve Emek Özgürlük ittifaklarındaki partiler AYRI listelerle seçime girerse… Senaryo 6: Cumhur, Millet ve Emek Özgürlük ittifaklarındaki partiler ORTAK listelerle seçime girerse… Senaryo 7: Cumhur ve Millet ittifaklarındaki partiler ORTAK, Emek ve Özgürlük İttifakı'ndaki partiler AYRI listelerle seçime girerse… Senaryo 8: Cumhur ve Emek Özgürlük ittifaklarındaki partiler ORTAK, Millet İttifakı'ndaki partiler AYRI listelerle seçime girerse…

 

Seçim Simülasyonu dizisinin daha önceki bölümleri TIKLAYIN | Seçim Simülasyonu: Kırıkkale, Batman, Şırnak, Bartın, Ardahan, Iğdır, Yalova, Karabük, Kilis, Osmaniye ve Düzce’de olası milletvekili dağılımı TIKLAYIN | Seçim Simülasyonu: Şanlıurfa, Uşak, Van, Yozgat, Zonguldak, Aksaray, Bayburt ve Karaman’da olası milletvekili dağılımı TIKLAYIN | Seçim Simülasyonu: Samsun, Siirt, Sinop, Sivas, Tekirdağ, Tokat, Trabzon ve Tunceli’de olası milletvekili dağılımı TIKLAYIN | Seçim Simülasyonu: Muş, Nevşehir, Niğde, Ordu, Rize, ve Sakarya'da olası milletvekili dağılımı TIKLAYIN | Seçim Simülasyonu: Malatya, Manisa, Kahramanmaraş, Mardin ve Muğla'da olası milletvekili dağılımı TIKLAYIN | Seçim Simülasyonu: Kırşehir, Kocaeli, Konya ve Kütahya'da olası milletvekili dağılımı TIKLAYIN | Seçim Simülasyonu: Kars, Kastamonu, Kayseri ve Kırklareli'de olası milletvekili dağılımı TIKLAYIN | Seçim Simülasyonu: İzmir'de farklı oy oranlarında ittifaklar ve partilere göre olası milletvekili dağılımı TIKLAYIN | Seçim Simülasyonu: TBMM'de 98 sandalyesi bulunan İstanbul'da, ittifaklar ve partilere göre olası milletvekili dağılımı TIKLAYIN |Seçim simülasyonu: Gaziantep, Giresun, Gümüşhane, Hakkari, Hatay, Isparta ve Mersin'de olası milletvekili dağılımı TIKLAYIN | Seçim simülasyonu: Denizli, Diyarbakır, Edirne, Elâzığ, Erzincan, Erzurum ve Eskişehir'de olası milletvekili dağılımı TIKLAYIN | Seçim simülasyonu: Bursa, Çanakkale, Çankırı ve Çorum'da olası milletvekili dağılımı TIKLAYIN | Seçim simülasyonu: Balıkesir, Bilecik, Bingöl, Bitlis, Bolu ve Burdur'da olası milletvekili dağılımı TIKLAYIN | Seçim simülasyonu: Antalya, Artvin ve Aydın'da olası milletvekili dağılımları TIKLAYIN | Seçim simülasyonu: Ankara'da 1., 2. ve 3. seçim bölgeleri ve Amasya'da olası milletvekili dağılımı TIKLAYIN | Seçim simülasyonu: İstanbul 2. Bölge, Adana, Adıyaman, Afyonkarahisar ve Ağrı'da olası milletvekili dağılımı TIKLAYIN | "Hangi ilin kaç milletvekili çıkaracağını, medyada okuduğunuz sayıların eksik ve yanlış olduğunu biliyor musunuz?"

 

Simülasyonun dayandığı varsayım ve veriler Seçmen Sayısı Toplamı 64 milyon 113 bin 941 olarak açıklanan yurt içi (Yİ) ve yurt dışı (YD) seçmen sayıları YSK'dan alınmıştır. (Dizinin ilk 11 yazısında YSK kesin verileri ulaşılabilir olmadığı için yurt içi seçmenlerin illere / seçim çevrelerine göre dağılımı 31 Aralık 2022 tarihli Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) verileri temel alınarak tahmin edilmiştir.) Seçimlere Katılım Oranı Seçime katılım oranında, 24 Haziran 2018'de yapılan son TBMM seçimine katılım oranı temel alınmıştır. Uzmanların, seçimin önemi nedeniyle 14 Mayıs'ta katılım oranının biraz daha yükseleceği tahmini senaryolara yansıtılmıştır. Böylece, yurt içi (Yİ), yurt dışı (YD) seçime katılım oranları sırasıyla yüzde 89 ve yüzde 55 olarak kabul edilmiştir. Yüzde 89'luk yurt içi katılım oranına, her seçim çevresinde 2018 seçimlerindeki katılım düzeyi 1,0095 oranında artırılarak ulaşılmıştır.   Geçerli Oy Oranı Geçerli oy oranının, her seçim çevresinde bir önceki parlamento seçimindeki gibi olacağı kabul edilmiştir. Oyların Partilere Genel Dağılımı 14 Mayıs seçimleri için ilan edilen kayıtlı seçmen sayısına yukarıda paylaştığımız seçime katılım ve geçerli oy oranları uygulanarak, her seçim çevresindeki olası geçerli oy sayısına ulaşıldı. İkinci adımda; ilgili seçim çevresi için hesaplanan "geçerli oy" sayılarından, Türkiye geneli için "geçerli oy" sayısına ulaşıldı. Geçerli oyların partilere dağıtılmasında, partilerin Türkiye genelinde alacağı tahmin edilen oy oranları temel alındı. Tahmini oy oranlarında, kamuoyu araştırma şirketlerinin yaptığı anketlere yansıyan oylarının ortalaması esas alındı.  Simülasyonda kullandığımız oy oranları, önce Mart, son ra Nisan ayında yapılan ve kamuyouna yansıyan anket sonuçları ortalaması üzerinden yapıldı. Bu yazı için son bir güncelleme daha yapılarak Mayıs sayıları kullanılmaya başlandı. ADA, Aksoy, Area, Areda Survey, Artıbir, ASAL, Avrasya, Bulgu, İvem, KONDA, MAK, Metropoll, Optimar, ORC, Özdemir, SAROS, Sosyo Politik, TEAM, TÜSİAR ve Yöneylem tarafından 15 Nisan sonrası yapılan ve sonuçları kamuoyuna yansıyan oranlardan yola çıktık. Bu 20 anket arasında 6 parti için en düşük ve en yüksek oranları veren anketleri dışarıda bırakarak kalan 11 anket sonucunun ortalamasını aldık. Oyların Seçim Çevrelerinde Partilere Dağılımı Her parti için hesaplanan toplam geçerli oyun seçim çevrelerine dağıtılmasında, her partinin bir önceki seçimde o seçim çevresinde elde ettiği nispi/oransal gücü temel alındı. Örneğin; 2018 seçimlerinde A partisinin aldığı toplam 1000 oyun 50 adedi (yüzde 5) Diyarbakır'dan, 20 adedi (yüzde 2) Samsun'dan gelmiş olsun. 14 Mayıs 2023 seçimi için A partisinin toplam oyu 1500 olarak hesaplandıysa, bu 1500 oyun 75'i (yüzde 5) Diyarbakır'dan, 30'u (yüzde 2) Samsun'dan alınmış olarak varsayılacaktır. Önceki seçimde yer almayan partilerin oylarının seçim çevrelerine dağılımında ise şu yöntem izlendi: DEVA ve Gelecek partilerinin seçim çevrelerindeki oransal durumları, yukarıda açıklanan hesapların ortaya koyduğu AKP eğilimlerine göre, Yeşil Sol Parti'nin oransal durumu da HDP'deki eğilime göre tahmin edildi. TİP'in oransal durumu, CHP ve HDP eğilimleri sırasıyla yüzde 70 ve yüzde 30 oranlarında yansıtılarak tahmin edildi. Aynı şekilde, Zafer Partisi ağırlıklandırılması MHP üzerinden, Memleket Partisi de CHP üzerinden yapıldı. Milletvekili Dağılımı Hesabı Yurt dışı geçerli oylar da önce yukarıdaki gibi tahmin edilerek her seçim bölgesine ağırlıklı olarak dağıtıldı. Ardından, partilerin yurt dışı oylardaki ağırlığı dikkate alınarak partilerin seçim bölgesindeki oylarına eklendi.  Milletvekili dağılımının hesaplanmasında siyasi partilerin her seçim çevresinde sahip olduğu yurt içi ve yurt dışı oylarının toplamı dikkate alındı. Yüzde 7'lik ülke barajını sadece 3 ittifakın (Millet, Cumhur, Emek ve Özgürlük) geçebileceği, bu ittifakların dışında kalan partilerin listelerinden milletvekili seçilemeyeceği varsayılmıştır. Ülke barajına takılma olasılığı bulunmayan üç ittifaktaki partilerin yukarıda açıklanan hesaplarla elde edilen oylarından hareketle, d'Hondt yöntemi kullanılarak milletvekili dağılımı yapıldı. D'Hondt Yöntemi Uygulaması Bu yöntemde baraj sorunu olmayan partilerin seçim bölgesindeki oyları alt alta yazılır. Daha sonra her partinin oyu sırasıyla 1'e, 2'ye, 3'e,… ta ki o seçim çevresinden çıkacak toplam milletvekili sayısına ulaşana kadar bölünür. Elde edilen sayılar büyükten küçüğe doğru sıralanır ve milletvekillileri bu sırayla o sayıların karşısındaki partilere dağıtılmış olur. İttifak oylarının hesaplanması Partilerin ittifak gereği ortak listeyle seçime girmeleri durumunda alacakları toplam oyun, seçime ayrı ayrı girselerdi alacakları oyların basit toplamı olacağı varsayılmıştır. Her seçim çevresinde ve/veya parti için farklı sonuçlar doğurabilecek ittifak politikaları, oyların basit toplamından farklı sonuçlara neden olabilecektir. Ancak simülasyonda hesaplama zorluğu ve çok büyük etki yaratmayacağı düşünüldüğü için bu etkilerin toplamı sıfır olacağı kabul edilerek ihmal edildi.  Simülasyon Hakkında Bir Uyarı 2018 seçimi verileriyle test edildiğinde oldukça güvenilir şekilde çalışan bu simülasyonun birçok önemli faktörü göz ardı ettiği unutulmamalıdır. Bu simülasyon, il il yapılmış bir kamuoyu çalışmasının ürünü değildir. Açıklanan varsayımlar altında, alternatif ittifak modelleriyle ve farklı oy oranlarında ne tür sonuçlar ortaya çıkabileceği hakkında kamuoyuna fikir vermeyi hedeflemektedir. Depremin neden olduğu, boyutları ve sonuçları tam olarak bilinmeyen seçmen mobilitesi başta olmak üzere bazı önemli faktörler, simülasyonun bu durumdan etkilenen seçim çevreleri için daha ihtiyatlı okunmasını gerektirmektedir.

 

Sertuğ Çiçek kimdir? Sertuğ Çiçek, Ankara'da doğdu. Yenimahalle Öğretmen Kubilay İlkokulu ve Mustafa Kemal Lisesi Orta kısmında okudu. Elektroniğe olan merakı nedeniyle başladığı Yenimahalle Endüstri Meslek Lisesi Elektronik Bölümü'nü 12 Eylül 1980 darbesi döneminde iki yıl ara vermek zorunda kaldığı için ancak 1983 yılında bitirebildi. Aynı yıl girdiği Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi (Mülkiye) İktisat Bölümü'nden 1987 yılında mezun oldu. Gazeteciliğe 1989 yılında Cumhuriyet Gazetesi Ankara Bürosu'nda başladı. Sırasıyla gece, belediye ve ekonomi muhabiri olarak çalıştı. YÖK'ün düzenlediği yurtdışı yüksek lisans ve doktora bursu sınavını kazanarak 1993 yılında İngiltere'ye gitti. Birmingham Üniversitesi'nde ekonomi yüksek lisans (MsSoc) programını bitirdi. Türkiye'ye dönükten sonra Kırıkkale Üniversitesi'nde mecburi hizmetini tamamladı ve 2005'te istifa ederek özel sektöre geçti. İstanbul'da dershane sektöründe yöneticilik ve öğretmenlik yaptı. 2015'ten bu yana, Cumhuriyet'te işe girmesini teşvik ederek kendisini gece muhabirliğinden kurtaran Mülkiye sıralarından arkadaşı Doğan Akın'ın kurucusu olduğu T24'ün genel koordinatörlüğünü sürdürüyor.