30 Nisan 2023
Seçim simülasyonuyla elde ettiğimiz sonuçları paylaşmaya İstanbul ile devam ediyorum.
İstanbul hem nüfus hem de seçmen sayısı açısından en büyük il.
Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) verileriyle 85.279.553 olan ülke nüfusunun yüzde 18,69’u, yani 15.907.951 kişi İstanbul’da yaşıyor.
Toplam 60.697.841 olarak açıklanan yurt içi seçmenlerin 11.350.365’i, yani de neredeyse beşte 1’i (yüzde 18,70) İstanbul’da kayıtlı.
İstanbul’dan TBMM’ye toplam 98 milletvekili seçilecek. Meclis’teki toplam 600 sandalyenin neredeyse altıda biri, yüzde 16,33’ü.
İstanbul için 98 milletvekili, göze çok görünse de, adil değil.
TBMM’ye seçilen milletvekilleri nüfusa oranla dağıtılıyor olsaydı İstanbul seçmeninin TBMM’de 112 milletvekili ile temsil edilmesi gerekirdi.
Adaletsizliğin boyutunu anlatmak için Ardahan’la karşılaştıralım.
Ardahan’ın nüfusu 92.481 ve ildeki seçmenler TBMM’ye iki vekil gönderiyor. Yani Ardahan’da yaşayan her 46,241 kişi Meclis’te bir vekille temsil ediliyor. Buna karşın İstanbul’da vekil başına düşen nüfus 162.326.
Yasama organında bir Ardahanlı seçmenin oyu bir İstanbullu seçmene göre 3,5 kattan fazla temsiliyete ve etkiye sahip.
Eğer İstanbul’da da Ardahan’da olduğu gibi her 46.241 seçmen TBMM’ye bir vekil yollasaydı İstanbul’un TBMM’deki sandalye sayısı 344 olurdu. Yazım hatası yok, üç yüz kırk dört!
Bu konuyu bir başka yazıda ele almak üzere bırakıp analizimize dönelim.
İstanbul seçmeni üç ayrı bölgede oy kullanacak. İstanbul 1. Bölge’de 35, İstanbul 2. Bölge’de 27 ve İstanbul 3. Bölge’de 36 milletvekili seçilecek.
TİP İstanbul 2. Bölge adayı Ahmet Şık'ın, partisinin üyesi olduğu Emek ve Özgürlük İttifakı'nın çatı partisi olan ve hakkındaki kapatma davası nedeniyle Yeşil Sol Parti olarak seçime giren HDP'ye yönelik sözlerinin yarattığı tartışmayı da dikkate alarak İstanbul 2. Bölge için yazı dizisinin başında paylaştığım değerlendirmemi bu yazıda küçük revizelerle ve detaylandırarak yeniden paylaşacağım.
NOT: Alternatif ittifak modelleriyle ne tür sonuçlar ortaya çıkabileceği hakkında kamuoyuna fikir vermeyi hedefleyen bu simülasyonun sonuçları, yazının sonunda detaylı olarak açıklanan varsayımlar altında ele alınmalıdır. |
İstanbul için yapılan simülasyonun sonuçlarına göre, simülasyona temel oy oranları geçerli olursa, bir önceki seçimde 51 olan Cumhur İttifakı milletvekili sayısı 12 azalarak 39'a düşüyor. Bu kaybın 7'si AKP'den 5'i ise MHP'den geliyor:
AKP ve MHP'nin kaybettiği koltukların tamamını CHP kazanıyor. İYİP ve Yeşil Sol durumlarını koruyorlar. TİP, milletvekili çıkartamıyor.
İlin Anadolu Yakası’nda kalan Adalar, Ataşehir, Beykoz, Çekmeköy, Kadıköy, Kartal, Maltepe, Pendik, Sancaktepe, Sultanbeyli, Şile, Tuzla, Ümraniye ve Üsküdar ilçelerini kapsayan 1. Bölge’den son seçimde olduğu gibi yine 35 milletvekili seçilecek.
Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum’un AKP'den, eski HDP milletvekili Sırrı Süreyya Önder’in Yeşil Sol’dan, Sera Kadıgil’in TİP’ten birinci sıra adayı olduğu bölgede Cumhur, Millet ve Emek Özgürlük ittifaklarındaki partiler AYRI listelerle seçime girecekler. Yani ittifaklar açısından Senaryo 1 geçerli olacak.
4.106.340 seçmeniyle Türkiye'nin en büyük seçim çevresi olan İstanbul 1. Bölge simülasyonu sonucuna göre bölgede Cumhur ittifakı 5 sandalyesini Millet İttifakı’na kaptırıyor:
Böylece bir önceki seçimde 18-13-4 olan Cumhur, Millet ve Emek Özgürlük ittifakları arasındaki denge 13-18-4 olarak tersine dönüyor.
AKP’nin daha önce 15 olan vekil sayısı 13’e, MHP’nin 3 olan vekil sayısı da 1’e düşerken bu sandalyelerin tamamını CHP kazanarak bölgede 10 olan vekil sayısını 15’e çıkartıyor. İYİP 3 Yeşil Sol 4 olan sandalye sayısını koruyor.
Son vekilliği 94.972 oy sınırıyla CHP alıyor. Bu sandalye için en yakın rakibi olan AKP’nin 14 bin kadar ek oya ihtiyacı olduğunu görüyoruz.
Yasa değişikliği AKP’ye yine kaybettiriyor
Cumhur İttifakı’nın 2018’de ittifak oyları üzerinden yapılan milletvekili dağılımının parti oyları üzerinden yapılması yönünde yaptığı yasa değişikliği birçok yerde olduğu gibi burada da AKP’ye 1 vekillik kaybettiriyor:
Eski yasa geçerli olsaydı CHP’nin 15. sıradan meclise yolladığı aday yerine AKP’nin 13. sırasındaki aday seçilecekti.
TİP yeterli oya ulaşabilir mi? Farklı senaryolar
2018 seçiminde HDP listesinden TİP’e verilen kontenjandan seçilen Erkan Baş ve Barış Atay’a, sonraki yıllarda 2 milletvekili daha katılmıştı: HDP’den ayrılan Ahmet Şık ve CHP’den ayrılan Sera Kadıgil. TBMM’de kürsü olanaklarını bu dört milletvekiliyle çok iyi kullanan TİP’in muhalefet tarzı, sol, genç, beyaz yakalı seçmen grupları arasında sempati yarattı.
Simülasyonumuzda da kullandığımız, 11 kamuoyu araştırma şirketinin Mart ayında yaptığı anketlere yansıyan TİP oylarının ortalaması yüzde 1,2.
Simülasyonumuz, bu genel oranı seçim bölgelerine uygun ağırlıklarla yansıtmak üzere kurgulanmış olsa da her seçim çevresine özel etkiler olabileceğini akılda tutmak gerek.
Yurt dışı oylarla birlikte toplam 650 bin civarında oy alacağını tahmin ettiğimiz TİP'in bu oyları milletvekilliğine dönüştürebilmesi seçim sistemi nedeniyle çok zor. TİP’in ülke genelinde yarattığı hava, bu nedenle İstanbul 1. Bölge’de de milletvekili çıkarmaya yetecek düzeyde görünmüyor.
Yazının başında bahsettiğim adaletsizlik büyük illerde, özellikle İstanbul'da daha belirgin ve bir vekil seçilmesini garanti edecek oy miktarı, senaryolara göre farklılaşsa da 100 bin civarında.
TİP'in bütün Türkiye'den alacacağı oyların altıda biri İstanbul 1. Bölge’den gelecek olursa ya da anket sonuçlarının aksine TİP’in ülke geneli oyu yüzde 2-3 seviyelerine çıkarsa işler farklı olur elbette.
Bu olasılıkları dikkate alarak, birkaç farklı simülasyon daha yaptım.
Bu simülasyonlarda TİP’in varsayımsal oylarını artırırken Yeşil Sol ve CHP oylarını düşürdüm. TİP’in oylarındaki artışın yüzde 70’inin CHP’den, yüzde 30’unun da Yeşil Sol’dan geldiğini kabul etmeye devam ederek yaptığım bu çalışmaların ilkinde vekil çıkarmak için gerekli en az oy sınırını bulmaya çalıştım.
Senaryo 1-A’da TİP’in bölgedeki oyunu yüzde 2,48'e kadar çıkarmasının yetmediği, bu düzeyin aşılması gereken EŞİK olduğu görülüyor:
TİP, bu senaryoda 93.322 oyla ve sadece 25 oy eksikle milletvekilliği kazanamıyor. 3,8 milyona yakın oy kullanılacak bölgede bu rakam elbette çok önemsiz. Senaryoda dikkat çeken nokta, CHP’den TİP’e giden oylar nedeniyle, CHP’nin son sandalyesini AKP’ye kaptırması oluyor. Kazanma sınırını bulmak için hazırlanan bu senaryoda, TİP'e giden oylar CHP'nin oylarını düşürürken AKP sınırdaki vekili CHP'den alıyor.
Fakat TİP oylarını sadece 38 adet artırarak milletvekili dağılımını Senaryo 1-B'deki gibi yeniden şekillendirebiliyor:
Bu senaryoda TİP ve AKP birer fazla vekil çıkartırken CHP ve Yeşil Sol birer vekillik kaybediyor.
A ve B senaryolarında görüyoruz ki İstanbul 1. Bölge’de TİP’in milletvekili çıkarması için ALT SINIR, yüzde 2,48 oy oranı, 93.360 oy.
Bana gelen bir soruya da burada yanıt vereyim. TİP’in İstanbul 1. Bölge’de iki sandalye çıkarmasını sağlayacak oy oranı ve yüzdesinin ne olduğunu gösteren Senaryo 1-C şöyle:
TİP’in bu bölgede 2 milletvekili çıkarmaya yetecek yüzde 4,99 düzeyinde bir oya ulaşması sadece varsayımsal bir durum olarak değerlendirilmelidir. Simülasyon sonucuna göre, TİP 2. sandalyeyi kazanırken CHP ve Yeşil Sol 1 sandalyesini kaybediyor. AKP aradan sıyrılıp ek bir koltuk daha kazanmaya çok yakın.
İstanbul 1. Bölge seçim sonuçları 2018’de şöyleydi:
YSK’nın ilan ettiği kesin aday listesine göre İstanbul 1. Bölge’de adayların listedeki sırası, ad, soyad, öğrenim ve meslek bilgileri şöyle:
ADALET VE KALKINMA PARTİSİ
MİLLİYETÇİ HAREKET PARTİSİ
CUMHURİYET HALK PARTİSİ
İYİ PARTİ
YEŞİLLER VE SOL GELECEK PARTİSİ
TÜRKİYE İŞÇİ PARTİSİ
Bu seçimde, Bayrampaşa, Beşiktaş, Beyoğlu, Esenler, Eyüpsultan, Fatih, Gaziosmanpaşa, Kağıthane, Sarıyer, Sultangazi, Şişli ve Zeytinburnu ilçelerinin yer aldığı 2 Numaralı Seçim Bölgesi’nden Meclis’e 27 temsilci yollanacak.
Geçen seçimde 28 olan bölgenin milletvekili sayısı YSK tarafından nüfus değişimleri dikkate alınarak 27'ye düşürüldü.
İçişleri Bakanı Süleyman Soylu'nun AKP'den, emekli büyükelçi Namık Tan'ın CHP'den, Ahmet Şık'ın TİP'ten birinci sıra, kıdemli gazeteci Hasan Cemal'in Yeşil Sol'dan 3. sıra adayı olduğu İstanbul 2 . Bölge'de Cumhur, Millet ve Emek Özgürlük ittifaklarındaki partiler AYRI listelerle seçime girecekler. Yani ittifaklar açısından Senaryo 1 geçerli olacak.
Simülasyon sonucuna göre AKP 11, MHP 1, CHP 10, İYİ Parti 2 ve Yeşil Sol Parti 3 milletvekili çıkartıyor.
Cumhur İttifakı 12, Millet İttifakı 12 ve Emek Özgürlük İttifakı 3 milletvekili kazanıyor.
Böylece Cumhur İttifakı 2018’e göre 3 (2 AKP, 1 MHP) koltuğunu kaybederken bu koltukların 2'si Millet İttifakı'na (1 CHP, 1 İyi Parti) gidiyor. Bölgede, Emek Özgürlük İttifakı’nın sandalye sayısı değişmiyor.
Eğer milletvekili sayısı geçen seçimdeki gibi 28 olsaydı Meclis bileti alan son vekil CHP’nin 11'inci sıradaki adayı olacaktı. İstanbul 2 numaralı seçim bölgesinden TBMM’ye gönderilen son vekilin oyu da 96.488 değil 90.714 olacaktı.
TİP’in milletvekili çıkarması durumunda kim kaybeder?
Bir önceki seçimde HDP listelerinden Meclis'e giren, daha sonra istifa ederek TİP'e geçen Ahmet Şık'ın birinci sıra adayı olduğu TİP'in bu bölgede milletvekili çıkartabilmesi, 11 kamuoyu araştırma şirketi anketinin ortalamasında yüzde 1,2 görünen oyunu yaklaşık 60 bin yükselterek 100 bin oya ulaşmasına, başka bir ifadeyle yaklaşık yüzde 3.3 oy almasına bağlı.
TİP'in ek olarak alacağı oyların esas olarak CHP ve Yeşil Sol Parti'den geleceği düşünülürse TİP'in kazanacağı milletvekili öncelikle CHP'nin 10. sıra adayı ve küçük bir olasılıkla da Yeşil Sol Parti'nin 3. sıra adayının seçilmesini zora sokabilir.
Oy oranlarındaki değişmeler ve yereldeki gelişmeler elbette farklı sonuçlar doğurabilir.
Diğer partilerin oy oranları değiştirilmeden TİP, Yeşil Sol ve CHP oylarını değiştirerek ulaşılabilecek birkaç farklı simülasyon daha yaptım.
TİP tahminlerin ötesinde bir "patlama" yaşarsa...
Eğer TİP, kamuoyu çalışmalarının sonuçlarının 2-3 katı fazla oy alarak bir patlama yaşarsa, örneğin oyunu yüzde 3,26'ya çıkarırken Yeşil Sol ve CHP sırasıyla yüzde 10,75 ve yüzde 32,9’a düşüyor. Bu oranlarla TİP bir temsilcisini TBMM'ye yollamayı başarırken AKP bir sandalye kaybeder:
Senaryo uyarınca son vekili TİP kazanıyor ama burası kazanması için ALT SINIR. CHP çok küçük bir oyla bu vekilliği TİP'ten geri alabilir.
TİP'in tek milletvekili için bile gereken oyu alabileceğine ilişkin bir beklentim yok. Ancak farklı oy oranlarıyla ne tür sonuçlar elde edilebileceğine bakmakta da bir sakınca yok.
CHP, TİP ve Yeşil Sol oylarının toplamı aynıyken TİP’in iki vekil çıkarabilmesi, bölgedeki oyunu yüzde 6,52'ye çıkarmasıyla mümkün:
Bu teorik senaryoda TİP’in kazandığı milletvekilleri nedeniyle kaybeden partiler Yeşil Sol ve CHP olurken, Yeşil Sol Parti'nin 3. sıra milletvekili adayı Türkiye’deki en kıdemli gazetecilerden Hasan Cemal milletvekili seçilemiyor.
Kamuoyu anketlerindeki ortalama oyu yüzde 1,2 olan TİP’in İstanbul 2. Bölge’de daha yüksek olmasını beklesek de yüzde 3’ü geçmesi zor.
İstanbul 2. Bölge'de 2018 seçimlerindeki oy ve vekil dağılımı şöyle olmuştu:
YSK’nın ilan ettiği kesin aday listesine göre İstanbul 2. Bölge’de adayların listedeki sırası, ad, soyad, öğrenim ve meslek bilgileri şöyle:
ADALET VE KALKINMA PARTİSİ
MİLLİYETÇİ HAREKET PARTİSİ
CUMHURİYET HALK PARTİSİ
İYİ PARTİ
YEŞİLLER VE SOL GELECEK PARTİSİ
TÜRKİYE İŞÇİ PARTİSİ
Arnavutköy, Avcılar, Bağcılar, Bahçelievler, Bakırköy, Başakşehir, Beylikdüzü, Büyükçekmece, Çatalca, Esenyurt, Güngören, Küçükçekmece ve Silivri ilçelerinden oluşan İstanbul 3. Bölge Bölge’de 3.973.145 seçmen var.
2018’de TBMM’ye 35 vekil yollayan bölge, nüfus dağılımındaki değişme nedeniyle bu kez 36 vekile sahip olacak.
Toplam 87 seçim çevresi içinde İstanbul 1. Bölge’den sonra en büyük seçim çevresi olan İstanbul 3. Bölge’de geçerli oyların 3,5 milyondan fazla olması bekleniyor.
İttifak partileri ayrı listelerle seçime gireceği için Senaryo 1 üzerinden hareket edeceğiz.
Simülasyon sonuçlarına göre, bir önceki milletvekili genel seçiminde 18-12-5 olan Cumhur, Millet, Emek Özgürlük ittifakları dengesi, 14-17-5 olarak değişiyor.
Son milletvekilinin 87.037 oy sınırıyla CHP’ye gittiği simülasyona göre AKP 13, MHP 1, CHP 14, İYİP 3 Yeşil Sol 5 vekil kazanıyor. AKP 2, MHP 2 vekili CHP’ye kaptırırken, bölgeye eklenen 36. vekillik de CHP’ye gidiyor.
MHP eğer 6 bin ekstra oy alırsa CHP’ye giden son sandalyenin adresini değiştirebilir.
Senaryo 6, İstanbul 3. Bölge'de AKP’nin kendi yaptığı yasa değişikliği nedeniyle bir vekil az çıkardığını gösteriyor:
Milletvekili dağılımı ittifakların toplam oyları üzerinden yapılsaydı CHP’nin son vekili AKP’ye geçecekti.
Senaryo 4’ü incelersek Emek ve Özgürlük İttifakı’nın da bir vekil fazla çıkarma fırsatını kaçırmış olabileceğini gösteriyor:
Emek ve Özgürlük İttifakı, bu simülasyon sonuçlarına göre, sadece 715 ek oyla CHP’den bir koltuk kapabilirmiş.
İstanbul 3. Bölge seçim sonuçları 2018’de şöyleydi:
YSK’nın ilan ettiği kesin aday listesine göre İstanbul 3. Bölge’de adayların listedeki sırası, ad, soyad, öğrenim ve meslek bilgileri şöyle:
ADALET VE KALKINMA PARTİSİ
MİLLİYETÇİ HAREKET PARTİSİ
CUMHURİYET HALK PARTİSİ
İYİ PARTİ
YEŞİLLER VE SOL GELECEK PARTİSİ
TÜRKİYE İŞÇİ PARTİSİ
Gelecek yazıda, İzmir 1. Bölge ve İzmir 2. Bölge'deki simülasyon sonuçlarını paylaşacağım.
Simülasyonun uygulandığı sekiz ittifak senaryosu 14 Mayıs 2023’te yapılacak milletvekili seçimleri için hazırladığımız seçim similasyonunda, her seçim çevresinde farklı ittifak biçimleri dikkate alınarak olası sonuçlar sekiz farklı ittifak senaryosunda ele alındı. DEVA Partisi, Gelecek Partisi, DP, DSP, Hüda Par ve BBP; AKP ve CHP listelerinden seçime gireceğinden ayrıca ele alınmadı. Baraja takılmayacağı görülen üç ittifakın (Millet, Cumhur, Emek ve Özgürlük ittifakları) dışında kalan partiler, hesaplamada DİĞER adı altında birleştirildi. Ülke barajını aşacak üç ittifak ve partilerinin seçim çevrelerindeki anlaşmalarına bağlı olarak, olası bütün senaryolar simülasyona dahil edildi. Bu senaryolar şöyle: Senaryo 1: Cumhur, Millet ve Emek Özgürlük ittifaklarındaki partiler seçime AYRI listelerle girerse… Senaryo 2: Cumhur ittifakındaki partiler AYRI, Millet ve Emek Özgürlük ittifaklarındaki partiler ORTAK listelerle seçime girerse… Senaryo 3: Cumhur ve Emek Özgürlük ittifaklarındaki partiler AYRI, Millet ittifakındaki partiler ORTAK listeyle seçime girerse… Senaryo 4: Cumhur ve Millet ittifaklarındaki partiler AYRI, Emek ve Özgürlük İttifakı'ndaki partiler ORTAK listeyle seçime girerse… Senaryo 5: Cumhur İttifakı'ndaki partiler ORTAK, Millet ve Emek Özgürlük ittifaklarındaki partiler AYRI listelerle seçime girerse… Senaryo 6: Cumhur, Millet ve Emek Özgürlük ittifaklarındaki partiler ORTAK listelerle seçime girerse… Senaryo 7: Cumhur ve Millet ittifaklarındaki partiler ORTAK, Emek ve Özgürlük İttifakı'ndaki partiler AYRI listelerle seçime girerse… Senaryo 8: Cumhur ve Emek Özgürlük ittifaklarındaki partiler ORTAK, Millet İttifakı'ndaki partiler AYRI listelerle seçime girerse… |
Seçim Simülasyonu dizisinin daha önceki bölümleri
TIKLAYIN | Seçim simülasyonu: Bursa, Çanakkale, Çankırı ve Çorum'da olası milletvekili dağılımı TIKLAYIN | Seçim simülasyonu: Balıkesir, Bilecik, Bingöl, Bitlis, Bolu ve Burdur'da olası milletvekili dağılımı TIKLAYIN | Seçim simülasyonu: Antalya, Artvin ve Aydın'da olası milletvekili dağılımları TIKLAYIN | Seçim simülasyonu: Ankara'da 1., 2. ve 3. seçim bölgeleri ve Amasya'da olası milletvekili dağılımı |
Simülasyonun dayandığı varsayım ve veriler
Seçimlere Katılım Oranı Seçime katılım oranında, 24 Haziran 2018'de yapılan son TBMM seçimine katılım oranı temel alınmıştır. Uzmanların, seçimin önemi nedeniyle 14 Mayıs'ta katılım oranının biraz daha yükseleceği tahmini senaryolara yansıtılmıştır. Böylece, yurt içi (Yİ), yurt dışı (YD) seçime katılım oranları sırasıyla yüzde 89 ve yüzde 55 olarak kabul edilmiştir. Yüzde 89'luk yurt içi katılım oranına, her seçim çevresinde 2018 seçimlerindeki katılım düzeyi 1,009448 oranında artırılarak ulaşılmıştır.
Geçerli Oy Oranı Geçerli oy oranının, her seçim çevresinde bir önceki parlamento seçimindeki gibi olacağı kabul edilmiştir. Oyların Partilere Genel Dağılımı 14 Mayıs seçimleri için ilan edilen kayıtlı seçmen sayısına yukarıda paylaştığımız seçime katılım ve geçerli oy oranları uygulanarak, her seçim çevresindeki olası geçerli oy sayısına ulaşıldı. İkinci adımda; ilgili seçim çevresi için hesaplanan “geçerli oy” sayılarından, Türkiye geneli için “geçerli oy” sayısına ulaşıldı. Geçerli oyların partilere dağıtılmasında, partilerin Türkiye genelinde alacağı tahmin edilen oy oranları temel alındı. Tahmini oy oranlarında, 11 kamuoyu araştırma şirketinin Mart ayında yaptığı anketlere yansıyan oylarının ortalaması esas alındı. Simülasyon seçim çevresi temelli yapıldığı için bu oranlar yeni yayınlanacak araştırma sonuçları dikkate alınarak sürekli güncellenecek ve burada ana simülasyonda kullanılan oranlar yayımlanacaktır. Oyların Seçim Çevrelerinde Partilere Dağılımı Her parti için hesaplanan toplam geçerli oyun seçim çevrelerine dağıtılmasında, her partinin bir önceki seçimde o seçim çevresinde elde ettiği nispi/oransal gücü temel alındı. Örneğin; 2018 seçimlerinde A partisinin aldığı toplam 1000 oyun 50 adedi (yüzde 5) Diyarbakır'dan, 20 adedi (yüzde 2) Samsun'dan gelmiş olsun. 14 Mayıs 2023 seçimi için A partisinin toplam oyu 1500 olarak hesaplandıysa, bu 1500 oyun 75'i (yüzde 5) Diyarbakır'dan, 30'u (yüzde 2) Samsun'dan alınmış olarak varsayılacaktır. Önceki seçimde yer almayan partilerin oylarının seçim çevrelerine dağılımında ise şu yöntem izlendi: DEVA ve Gelecek partilerinin seçim çevrelerindeki oransal durumları, yukarıda açıklanan hesapların ortaya koyduğu AKP eğilimlerine göre, Yeşil Sol Parti'nin oransal durumu da HDP'deki eğilime göre tahmin edildi. TİP'in oransal durumu, CHP ve HDP eğilimleri sırasıyla yüzde 70 ve yüzde 30 oranlarında yansıtılarak tahmin edildi. Aynı şekilde, Zafer Partisi ağırlıklandırılması MHP üzerinden, Memleket Partisi de CHP üzerinden yapıldı. Önceki seçime katılmayan partilerin oyları tahmin edilirken ortaya çıkan farkların genel toplamı sıfır olduğundan ve parti düzeyinde yüzde 1'in altında kaldığından ihmal edilebilir. Seçim çevresi bazında geçerli oy toplamları farklı oy oranları kullanıldığında bu nedenle farklılık gösterebilmektedir. Ancak bu farklar, simülasyonun amaca uygun çalışması önünde engel olmadığı için ihmal edilebilir. Milletvekili Dağılımı Hesabı Yurt dışı geçerli oylar da önce yukarıdaki gibi tahmin edilerek her seçim bölgesine ağırlıklı olarak dağıtıldı. Ardından, partilerin yurt dışı oylardaki ağırlığı dikkate alınarak partilerin seçim bölgesindeki oylarına eklendi. Milletvekili dağılımının hesaplanmasında siyasi partilerin her seçim çevresinde sahip olduğu yurt içi ve yurt dışı oylarının toplamı dikkate alındı. Yüzde 7'lik ülke barajını sadece 3 ittifakın (Millet, Cumhur, Emek ve Özgürlük) geçebileceği, bu ittifakların dışında kalan partilerin listelerinden milletvekili seçilemeyeceği varsayılmıştır. Ülke barajına takılma olasılığı bulunmayan üç ittifaktaki partilerin yukarıda açıklanan hesaplarla elde edilen oylarından hareketle, d'Hondt yöntemi kullanılarak milletvekili dağılımı yapıldı. D'Hondt Yöntemi Uygulaması Bu yöntemde baraj sorunu olmayan partilerin seçim bölgesindeki oyları alt alta yazılır. Daha sonra her partinin oyu sırasıyla 1'e, 2'ye, 3'e,… ta ki o seçim çevresinden çıkacak toplam milletvekili sayısına ulaşana kadar bölünür. Elde edilen sayılar büyükten küçüğe doğru sıralanır ve milletvekillileri bu sırayla o sayıların karşısındaki partilere dağıtılmış olur. İttifak oylarının hesaplanması Partilerin ittifak gereği ortak listeyle seçime girmeleri durumunda alacakları toplam oyun, seçime ayrı ayrı girselerdi alacakları oyların basit toplamı olacağı varsayılmıştır. Her seçim çevresinde ve/veya parti için farklı sonuçlar doğurabilecek ittifak politikaları, oyların basit toplamından farklı sonuçlara neden olabilecektir. Ancak simülasyon yaparken bu etkilerin toplam etkisi, hesaplama zorluğundan ve çok büyük etki yaratmayacağı düşünüldüğü için toplam etkinin sıfır olacağı kabul edilerek ihmal edilmişti. Simülasyon Hakkında Bir Uyarı 2018 seçimi verileriyle test edildiğinde oldukça güvenilir şekilde çalışan bu simülasyonun birçok önemli faktörü göz ardı ettiği unutulmamalıdır. Bu simülasyon, il il yapılmış bir kamuoyu çalışmasının ürünü değildir. Açıklanan varsayımlar altında, alternatif ittifak modelleriyle ve farklı oy oranlarında ne tür sonuçlar ortaya çıkabileceği hakkında kamuoyuna fikir vermeyi hedeflemektedir. Depremin neden olduğu, boyutları ve sonuçları tam olarak bilinmeyen seçmen mobilitesi başta olmak üzere bazı önemli faktörler, simülasyonun bu durumdan etkilenen seçim çevreleri için daha ihtiyatlı okunmasını gerektirmektedir. |
Sertuğ Çiçek kimdir?Sertuğ Çiçek, Ankara'da doğdu. Yenimahalle Öğretmen Kubilay İlkokulu ve Mustafa Kemal Lisesi Orta kısmında okudu. Elektroniğe olan merakı nedeniyle başladığı Yenimahalle Endüstri Meslek Lisesi Elektronik Bölümü'nü 12 Eylül 1980 darbesi döneminde iki yıl ara vermek zorunda kaldığı için ancak 1983 yılında bitirebildi. Aynı yıl girdiği Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi (Mülkiye) İktisat Bölümü'nden 1987 yılında mezun oldu. Gazeteciliğe 1989 yılında Cumhuriyet Gazetesi Ankara Bürosu'nda başladı. Sırasıyla gece, belediye ve ekonomi muhabiri olarak çalıştı. YÖK'ün düzenlediği yurtdışı yüksek lisans ve doktora bursu sınavını kazanarak 1993 yılında İngiltere'ye gitti. Birmingham Üniversitesi'nde ekonomi yüksek lisans (MsSoc) programını bitirdi. Türkiye'ye dönükten sonra Kırıkkale Üniversitesi'nde mecburi hizmetini tamamladı ve 2005'te istifa ederek özel sektöre geçti. İstanbul'da dershane sektöründe yöneticilik ve öğretmenlik yaptı. 2015'ten bu yana, Cumhuriyet'te işe girmesini teşvik ederek kendisini gece muhabirliğinden kurtaran Mülkiye sıralarından arkadaşı Doğan Akın'ın kurucusu olduğu T24'ün genel koordinatörlüğünü sürdürüyor. |
Yerel seçimlere katılmayan ve geçersiz oy kullananların sayısı, rekor denebilecek bir artışla, 15 milyon kişiyi aştı. Seçimlerin en çarpıcı genel sonucu CHP’nin AKP’yi geçerek birinci parti olmasıysa, ikinci çarpıcı sonuç da AKP oylarının 4,2 milyon kadar azalması oldu. AKP’nin ardından en büyük mutlak oy kaybı 1,7 milyon ile İYİ Parti ve 1,1 milyon ile MHP’de gözleniyor. Oylarını mutlak olarak artıran partiler arasında ise 3,3 milyon ile CHP, 2,8 milyon ile YRP, 639 bin ile DEM Parti öne çıkıyor. İşte il il, parti parti 31 Mart 2024 yerel seçimlerine toplu bir bakış…
Millet İttifakı partilerinden parlamentoya milletvekili taşıyan CHP’nin TBMM Grubu’nun küçülmesi, 14 Mayıs seçimlerinden beri tartışılıyor
İlk turda yurt içinde yüzde 88,08 olan seçime katılım oranı bazı illerde yüzde 65'e kadar düştü.
© Tüm hakları saklıdır.