Desen: Tan Oral | Görsel tasarım: Faruk Ekici
Seçim simülasyonuyla elde ettiğimiz sonuçları paylaşmaya Antalya, Artvin, Aydın, Balıkesir, Bilecik ve Bingöl ile devam ediyorum.
Bu dizideki ilk yazısını okuyacak okurlarımız için aynı uyarıyla başlayalım:
Bu simülasyon, il il yapılmış bir kamuoyu çalışmasının ürünü değildir. Bu yazının sonunda detaylı olarak açıklanan varsayımlar altında, alternatif ittifak modelleriyle ve farklı oy oranlarında ne tür sonuçlar ortaya çıkabileceği hakkında kamuoyuna fikir vermeyi hedeflemektedir.
2018 seçimi verileriyle test edildiğinde oldukça güvenilir şekilde çalışan bu simülasyonun birçok önemli faktörü göz ardı ettiği unutulmamalıdır.
Aşağıdaki sonuçlara, yüzde 7'lik ülke barajını sadece Millet, Cumhur ile Emek ve Özgürlük ittifaklarının geçeceği ve bu ittifaklar dışında kalan partilerin adaylarının parlamentoya giremeyeceği kabul edilerek ulaşıldı.
Siyasi partilerin yurt içi tahmini oy oranları, 11 kamuoyu araştırma şirketinin mart ayında yaptığı anketlerin ortalaması esas alınarak tahmin edildi. Bu oranları aşağıdaki bölümde bulabilirsiniz.
Antalya
2018 seçiminde Meclis'e 16 vekil yollayan Antalya'nın nüfusundaki artış nedeniyle Parlamento'daki temsilci sayısı 14 Mayıs seçiminde 17'ye çıkacak.
Tek seçim bölgesine sahip olan Antalya'da Cumhur, Millet ve Emek Özgürlük ittifaklarındaki partiler AYRI listelerle seçime girecek. Yani simülasyonumuzu Senaryo 1 üzerinden gerçekleştireceğiz.
Simülasyon sonucuna göre Antalya'da AKP 5, MHP 1, CHP 7, İYİ Parti 3, Yeşil Sol Parti 1 milletvekili kazanıyor:
Bu senaryoya göre CHP hem ildeki yeni sandalyeyi kazanıyor hem de AKP'den bir sandalye alıyor.
Tablodan da anlaşılabileceği üzere ildeki son sandalyeyi 89.527 oyla CHP kazanıyor.
Bu sandalye için CHP'nin en büyük rakibi olarak Yeşil Sol Parti görünüyor.
Ancak Yeşil Sol Parti'nin bu son sandalyeyi kazanması için oylarını 67 bin kadar artırarak Antalya'daki oy oranını yüzde 10,54 düzeyine çıkarması gerekiyor ki bu zor görünüyor.
Emek ve Özgürlük İttifakı Antalya'da tek listeyle seçime girseydi bile durum çok değişmeyecek gibi:
Bu senaryoda da Emek ve Özgürlük İttifakı'nın ikinci vekili çıkarması için gereken ekstra oy miktarı neredeyse 46 bin ve ulaşılması gereken oy oranı yüzde 10,54 oluyor.
Antalya'da, simülasyonun varsayımları altında, diğer ittifak senaryolarında da milletvekili dağılımı değişmiyor.
Partilerin listelerinin üst kısımlarında şu isimler yer alıyor:
AKP listesindeki ilk 8 isim: MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU, MUSTAFA KÖSE, TUBA VURAL ÇOKAL, KEMAL ÇELİK, ATAY USLU, İBRAHİM ETHEM TAŞ, KUDDUSİ MÜFTÜOĞLU, İZZETTİN SULTANYAR
MHP listesindeki ilk 3 isim: ABDURRAHMAN BAŞKAN, HİLMİ DURGUN, MUSTAFA AKSOY
CHP listesindeki ilk 10 isim: SURURİ ÇORABATIR, CAVİT ARI, ALİYE COŞAR, SERAP YAZICI ÖZBUDUN, ŞERAFETTİN KILIÇ, MUSTAFA ERDEM, MURAT ÖZÇELİK, HASAN ERCÜMENT TAŞDEMİR, NİLÜFER DEVECİ, VAHAP TUNCER
İYİ Parti listesindeki ilk 3 isim: UĞUR POYRAZ, AYKUT KAYA, ALİ ADNAN KAYA
YEŞİL SOL listesinden ilk 3 isim: HAKKI SARUHAN OLUÇ, CANAN ÇALAĞAN, MUHSİN TAŞAR
TİP listesindeki ilk 2 isim: YUNUS BAŞARAN, BARIŞ ATAY MENGÜLLÜOĞLU
Antalya'da 2018 seçimlerindeki durum şöyleydi:
Artvin
Tek seçim bölgesi olan Artvin, geçen seçimde olduğu gibi yine 2 vekil ile TBMM'de temsil edilecek.
Halen AKP ve CHP'nin birer vekili olan ilde bu dağılımın değişmesi, çok büyük oy değişmeleri olmadığı sürece değişecek gibi görünmüyor.
Cumhur, Millet ve Emek Özgürlük ittifaklarındaki partilerin AYRI listelerle seçime gireceği Artvin için simülasyonumuzu Senaryo 1 üzerinden gerçekleştireceğiz.
Büyük bir sürpriz yaşanmaması halinde karşılaşacağımız tablo şöyle olacak:
Tablodan da anlaşılabileceği üzere ildeki son sandalyeyi 37.837 oyla AKP kazanıyor.
Hiçbir ittifak senaryosunda bu dağılım değişmiyor.
Artvin'de 2018 seçimlerindeki durum şöyleydi:
Aydın
Aydın'daki seçmenler, son genel seçimlerde olduğu gibi TBMM'ye 8 milletvekili yollayacak.
Cumhur ve Millet ittifaklarındaki partilerin AYRI listelerle ve Emek Özgürlük İttifakı'nın tek listeyle seçime gireceği Aydın'da simülasyonumuzu Senaryo 4 üzerinden gerçekleştireceğiz.
Bu senaryoda AKP halen sahip olduğu 4 koltuktan ikisini kaybediyor. AKP'nin kaybından yararlanan partiler CHP ve Yeşil Sol olacak. İYİ Parti sahip olduğu tek sandalyeyi koruyor:
Rakamlar, Aydın'ın son vekilliğini 77. 046 oyla Yeşil Sol'un alacağını gösteriyor.
Bu senaryoda son vekillik için Yeşil Sol'un en büyük rakibi AKP görünüyor.
AKP'nin Yeşil Sol'dan sandalyeyi geri alabilmesi, 30 bin oy artırarak yüzde 29 oy oranını aşmasıyla mümkün.
Eğer Emek ve Özgürlük İttifakı partileri Aydın'da ayrı listelerle seçime girseydi (Senaryo 1) milletvekili çıkaramayacaklar ve AKP'nin Aydın'daki milletvekili sayısı 3'e çıkacaktı:
Aydın'da partilerin listelerinin üst kısımlarında şu isimler yer alıyor:
AKP: MUSTAFA SAVAŞ, SEDA SARIBAŞ, ÖMER ÖZMEN, MUSTAFA ABAK, MEHMET UMUT TUNCER
MHP: DENİZ DEPBOYLU, BURAK PEHLİVAN
YEŞİL SOL: EBRÜ GÜNAY, ROJİN TANHAN DOĞAN
CHP: BÜLENT TEZCAN, HÜSEYİN YILDIZ, SÜLEYMAN BÜLBÜL, EVRİM KARAKOZ, NİLÜFER ÜNÜVAR,
GAMZE YOLCU METİN, ZİYA YILMAZ
İYİP: ÖMER KARAKAŞ, AHMET ERTÜRK, TUĞÇA CANPOLAT, ERHAN ALGAN,
Aydın'da 2018 seçimlerindeki durum şöyleydi:
Yarınki yazımda Balıkesir, Bilecik, Bingöl, Bitlis, Bolu ve Burdur'daki olası milletvekili dağılımlarını ele alacağım.
|
Simülasyonun uygulandığı sekiz ittifak senaryosu
14 Mayıs 2023’te yapılacak milletvekili seçimleri için hazırladığımız seçim similasyonunda, her seçim çevresinde farklı ittifak biçimleri dikkate alınarak olası sonuçlar sekiz farklı ittifak senaryosunda ele alındı.
DEVA Partisi, Gelecek Partisi, DP, DSP, Hüda Par ve BBP; AKP ve CHP listelerinden seçime gireceğinden ayrıca ele alınmadı.
Baraja takılmayacağı görülen üç ittifakın (Millet, Cumhur, Emek ve Özgürlük ittifakları) dışında kalan partiler, hesaplamada DİĞER adı altında birleştirildi.
Ülke barajını aşacak üç ittifak ve partilerinin seçim çevrelerindeki anlaşmalarına bağlı olarak, olası bütün senaryolar simülasyona dahil edildi. Bu senaryolar şöyle:
Senaryo 1: Cumhur, Millet ve Emek Özgürlük ittifaklarındaki partiler seçime AYRI listelerle girerse…
Senaryo 2: Cumhur ittifakındaki partiler AYRI, Millet ve Emek Özgürlük ittifaklarındaki partiler ORTAK listelerle seçime girerse…
Senaryo 3: Cumhur ve Emek Özgürlük ittifaklarındaki partiler AYRI, Millet ittifakındaki partiler ORTAK listeyle seçime girerse…
Senaryo 4: Cumhur ve Millet ittifaklarındaki partiler AYRI, Emek ve Özgürlük İttifakı'ndaki partiler ORTAK listeyle seçime girerse…
Senaryo 5: Cumhur İttifakı'ndaki partiler ORTAK, Millet ve Emek Özgürlük ittifaklarındaki partiler AYRI listelerle seçime girerse…
Senaryo 6: Cumhur, Millet ve Emek Özgürlük ittifaklarındaki partiler ORTAK listelerle seçime girerse…
Senaryo 7: Cumhur ve Millet ittifaklarındaki partiler ORTAK, Emek ve Özgürlük İttifakı'ndaki partiler AYRI listelerle seçime girerse…
Senaryo 8: Cumhur ve Emek Özgürlük ittifaklarındaki partiler ORTAK, Millet İttifakı'ndaki partiler AYRI listelerle seçime girerse…
|
Seçim Simülasyonu dizisinin diğer bölümleri
TIKLAYIN | Seçim simülasyonu: Bursa, Çanakkale, Çankırı ve Çorum'da olası milletvekili dağılımı
TIKLAYIN | Seçim simülasyonu: Balıkesir, Bilecik, Bingöl, Bitlis, Bolu ve Burdur'da olası milletvekili dağılımı
TIKLAYIN | Seçim simülasyonu: Antalya, Artvin ve Aydın'da olası milletvekili dağılımları
TIKLAYIN | Seçim simülasyonu: Ankara'da 1., 2. ve 3. seçim bölgeleri ve Amasya'da olası milletvekili dağılımı
TIKLAYIN | Seçim simülasyonu: İstanbul 2. Bölge, Adana, Adıyaman, Afyonkarahisar ve Ağrı'da olası milletvekili dağılımı
TIKLAYIN | "Hangi ilin kaç milletvekili çıkaracağını, medyada okuduğunuz sayıların eksik ve yanlış olduğunu biliyor musunuz?"
|
Simülasyonun dayandığı varsayım ve veriler
Seçmen Sayısı
Toplamı 64 milyon 113 bin 941 olarak açıklanan yurt içi (Yİ) ve yurt dışı (YD) seçmen sayıları YSK'dan alınmıştır. Yurt içi seçmenlerin illere / seçim çevrelerine göre dağılımı YSK kesin verileri ulaşılabilir hale getirinceye kadar TÜİK'in 31 Aralık 2022 tarihli Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) verileri temel alınarak tahmin edilmiştir.
Seçimlere Katılım Oranı
Seçime katılım oranında, 24 Haziran 2018'de yapılan son TBMM seçimine katılım oranı temel alınmıştır. Uzmanların, seçimin önemi nedeniyle 14 Mayıs'ta katılım oranının biraz daha yükseleceği tahmini senaryolara yansıtılmıştır.
Böylece, yurt içi (Yİ), yurt dışı (YD) seçime katılım oranları sırasıyla yüzde 89 ve yüzde 55 olarak kabul edilmiştir. Yüzde 89'luk yurt içi katılım oranına, her seçim çevresinde 2018 seçimlerindeki katılım düzeyi 1,009448 oranında artırılarak ulaşılmıştır.
Geçerli Oy Oranı
Geçerli oy oranının, her seçim çevresinde bir önceki parlamento seçimindeki gibi olacağı kabul edilmiştir.
Oyların Partilere Genel Dağılımı
14 Mayıs seçimleri için ilan edilen kayıtlı seçmen sayısına yukarıda paylaştığımız seçime katılım ve geçerli oy oranları uygulanarak, her seçim çevresindeki olası geçerli oy sayısına ulaşıldı. İkinci adımda; ilgili seçim çevresi için hesaplanan “geçerli oy” sayılarından, Türkiye geneli için “geçerli oy” sayısına ulaşıldı. Geçerli oyların partilere dağıtılmasında, partilerin Türkiye genelinde alacağı tahmin edilen oy oranları temel alındı.
Tahmini oy oranlarında, 11 kamuoyu araştırma şirketinin Mart ayında yaptığı anketlere yansıyan oylarının ortalaması esas alındı. Simülasyon seçim çevresi temelli yapıldığı için bu oranlar yeni yayınlanacak araştırma sonuçları dikkate alınarak sürekli güncellenecek ve burada ana simülasyonda kullanılan oranlar yayımlanacaktır.
Oyların Seçim Çevrelerinde Partilere Dağılımı
Her parti için hesaplanan toplam geçerli oyun seçim çevrelerine dağıtılmasında, her partinin bir önceki seçimde o seçim çevresinde elde ettiği nispi/oransal gücü temel alındı.
Örneğin; 2018 seçimlerinde A partisinin aldığı toplam 1000 oyun 50 adedi (yüzde 5) Diyarbakır'dan, 20 adedi (yüzde 2) Samsun'dan gelmiş olsun. 14 Mayıs 2023 seçimi için A partisinin toplam oyu 1500 olarak hesaplandıysa, bu 1500 oyun 75'i (yüzde 5) Diyarbakır'dan, 30'u (yüzde 2) Samsun'dan alınmış olarak varsayılacaktır.
Önceki seçimde yer almayan partilerin oylarının seçim çevrelerine dağılımında ise şu yöntem izlendi:
DEVA ve Gelecek partilerinin seçim çevrelerindeki oransal durumları, yukarıda açıklanan hesapların ortaya koyduğu AKP eğilimlerine göre, Yeşil Sol Parti'nin oransal durumu da HDP'deki eğilime göre tahmin edildi.
TİP'in oransal durumu, CHP ve HDP eğilimleri sırasıyla yüzde 70 ve yüzde 30 oranlarında yansıtılarak tahmin edildi.
Aynı şekilde, Zafer Partisi ağırlıklandırılması MHP üzerinden, Memleket Partisi de CHP üzerinden yapıldı.
Milletvekili Dağılımı Hesabı
Yurt dışı geçerli oylar da önce yukarıdaki gibi tahmin edilerek her seçim bölgesine ağırlıklı olarak dağıtıldı. Ardından, partilerin yurt dışı oylardaki ağırlığı dikkate alınarak partilerin seçim bölgesindeki oylarına eklendi.
Milletvekili dağılımının hesaplanmasında siyasi partilerin her seçim çevresinde sahip olduğu yurt içi ve yurt dışı oylarının toplamı dikkate alındı.
Yüzde 7'lik ülke barajını sadece 3 ittifakın (Millet, Cumhur, Emek ve Özgürlük) geçebileceği, bu ittifakların dışında kalan partilerin listelerinden milletvekili seçilemeyeceği varsayılmıştır. Ülke barajına takılma olasılığı bulunmayan üç ittifaktaki partilerin yukarıda açıklanan hesaplarla elde edilen oylarından hareketle, d'Hondt yöntemi kullanılarak milletvekili dağılımı yapıldı.
D'Hondt Yöntemi Uygulaması
Bu yöntemde baraj sorunu olmayan partilerin seçim bölgesindeki oyları alt alta yazılır.
Daha sonra her partinin oyu sırasıyla 1'e, 2'ye, 3'e,… ta ki o seçim çevresinden çıkacak toplam milletvekili sayısına ulaşana kadar bölünür.
Elde edilen sayılar büyükten küçüğe doğru sıralanır ve milletvekillileri bu sırayla o sayıların karşısındaki partilere dağıtılmış olur.
İttifak oylarının hesaplanması
Partilerin ittifak gereği ortak listeyle seçime girmeleri durumunda alacakları toplam oyun, seçime ayrı ayrı girselerdi alacakları oyların basit toplamı olacağı varsayılmıştır. Her seçim çevresinde ve/veya parti için farklı sonuçlar doğurabilecek ittifak politikaları, oyların basit toplamından farklı sonuçlara neden olabilecektir. Ancak simülasyon yaparken bu etkilerin toplam etkisi, hesaplama zorluğundan ve çok büyük etki yaratmayacağı düşünüldüğü için toplam etkinin sıfır olacağı kabul edilerek ihmal edilmişti.
Simülasyon Hakkında Bir Uyarı
2018 seçimi verileriyle test edildiğinde oldukça güvenilir şekilde çalışan bu simülasyonun birçok önemli faktörü göz ardı ettiği unutulmamalıdır. Bu simülasyon, il il yapılmış bir kamuoyu çalışmasının ürünü değildir. Açıklanan varsayımlar altında, alternatif ittifak modelleriyle ve farklı oy oranlarında ne tür sonuçlar ortaya çıkabileceği hakkında kamuoyuna fikir vermeyi hedeflemektedir.
Depremin neden olduğu, boyutları ve sonuçları tam olarak bilinmeyen seçmen mobilitesi başta olmak üzere bazı önemli faktörler, simülasyonun bu durumdan etkilenen seçim çevreleri için daha ihtiyatlı okunmasını gerektirmektedir.
|
Sertuğ Çiçek kimdir?
Sertuğ Çiçek, Ankara'da doğdu. Yenimahalle Öğretmen Kubilay İlkokulu ve Mustafa Kemal Lisesi Orta kısmında okudu. Elektroniğe olan merakı nedeniyle başladığı Yenimahalle Endüstri Meslek Lisesi Elektronik Bölümü'nü 12 Eylül 1980 darbesi döneminde iki yıl ara vermek zorunda kaldığı için ancak 1983 yılında bitirebildi. Aynı yıl girdiği Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi (Mülkiye) İktisat Bölümü'nden 1987 yılında mezun oldu.
Gazeteciliğe 1989 yılında Cumhuriyet Gazetesi Ankara Bürosu'nda başladı. Sırasıyla gece, belediye ve ekonomi muhabiri olarak çalıştı. YÖK'ün düzenlediği yurtdışı yüksek lisans ve doktora bursu sınavını kazanarak 1993 yılında İngiltere'ye gitti. Birmingham Üniversitesi'nde ekonomi yüksek lisans (MsSoc) programını bitirdi. Türkiye'ye dönükten sonra Kırıkkale Üniversitesi'nde mecburi hizmetini tamamladı ve 2005'te istifa ederek özel sektöre geçti. İstanbul'da dershane sektöründe yöneticilik ve öğretmenlik yaptı.
2015'ten bu yana, Cumhuriyet'te işe girmesini teşvik ederek kendisini gece muhabirliğinden kurtaran Mülkiye sıralarından arkadaşı Doğan Akın'ın kurucusu olduğu T24'ün genel koordinatörlüğünü sürdürüyor.
|
