Desen: Tan Oral | Görsel tasarım: Faruk Ekici

Seçim simülasyonuyla elde ettiğimiz sonuçları paylaşmaya Bursa (1 ve 2 numaralı seçim çevreleri), Çanakkale, Çankırı ve Çorum ile devam ediyorum.

Alternatif ittifak modelleriyle ve farklı oy oranlarında ne tür sonuçlar ortaya çıkabileceği hakkında kamuoyuna fikir vermeyi hedefleyen bu simülasyonun sonuçları, yazının sonunda detaylı olarak açıklanan varsayımlar altında ele alınmalıdır.

2 seçim bölgesinden oluşan ve parlamentoya toplam 20 milletvekili gönderecek olan Bursa'da AKP ve MHP'nin (Cumhur İttifakı) , 18 Haziran 2018'deki son seçimde kazandıkları toplam 13 milletvekilinin 4'ünü kaybedebilecekleri yolundaki simülasyon genel sonucunu paylaşalım ve ayrıntılara geçelim.

Bursa 1

Türkiye’nin en büyük nüfusa sahip dördüncü ili olan ve "büyükşehir" statüsünde bulunan Bursa’dan Meclis’e toplam 20 milletvekili gönderilecek. Milletvekillerinin yarısı Büyükorhan, Karacabey, Mustafakemalpaşa, Nilüfer, Orhaneli ve Osmangazi ilçelerinin yer aldığı 1 Numaralı Seçim Bölgesi’nden olacak.

Son seçimde olduğu gibi TBMM’ye yine 10 temsilci gönderilecek Bursa 1. Bölge’de Cumhur, Millet ve Emek Özgürlük ittifaklarındaki partilerin AYRI listelerle seçime gireceği için Senaryo 1 temel alınacaktır.

Bu senaryoya göre AKP 4, CHP 4, İYİP de 2 milletvekili kazanıyor:  

Simülasyon sonuçlarına göre, 24 Haziran 2018'de yapılan son seçimde 6 sandalye kazanan Cumhur İttifakı’nın sandalye sayısı 4’e düşüyor. AKP ve MHP’nin kaybettiği birer sandalye CHP ve İYİP’e geçiyor. Millet İttifakı ise, Bursa 1. Bölge'de geçen seçimde 4 olan vekil sayısını 6’ya çıkarıyor.

Bursa 1'de  son sandalyeyi 81.877 oyla İYİP alıyor. İYİP’in bu sandalyesi için onu zorlayabilecek ilk parti olan CHP'nin bu sandalyeyi kazanabilmesi için oylarını 17 bin civarında artırarak ildeki oy oranını yüzde 37’ye doğru çekmesi lazım.

Eski Ülkü Ocakları Başkanı Sinan Ateş cinayetinin, Ateş’in baba evinin bulunduğu ve cenazesinin kalktığı Bursa’da ülkücü camianın oylarının MHP ve İYİP arasındaki dağılımına olası etkisini de akıllarda tutmakta fayda var.

Bu nedenle İYİP’in kazandığı bölgedeki son sandalyenin Cumhur İttifakı partilerine geçmesi zor görünüyor.  

TİP’in ayrı listeyle girmesi sonucu etkiliyor mu?

Simülasyonun varsaydığı koşullarda Emek ve Özgürlük İttifakı’nın bu bölgede milletvekili çıkarabilmesi için bir önceki seçimde HDP’nin yüzde 5’in altındaki oyunu Yeşil Sol’un yüzde 7,3’e çıkarması gerekiyor.

Bölgede kendi listesiyle seçime giren TİP’in bütün oyları Yeşil Sol’da birleşse bile (Senaryo 4) ittifakın oyları milletvekili çıkarmaya yetmiyor:

Emek ve Özgürlük İttifakı açısından en avantajlı olan bu ittifak senaryosunda bile ittifakın bölgeden vekil çıkarabilmesi için oyunu 20 bin kadar daha artırması gerekecekti.

Ortak liste Cumhur İttifakı’na kazandıracaktı

Cumhur İttifakı'nın iki büyük partisi AKP ve MHP bölgede seçime ortak listeyle katılsaydı (Senaryo 5) İYİP normal koşullarda kazandığı 2. sandalyeyi Cumhur İttifakı’na kaybederdi:

MHP kendi listesiyle pusulada yer aldığı için bütün MHP’li seçmenlerin AKP’ye oy vermesini gerektiren bu senaryonun hayat bulması zor.

Bütün ittifakların ortak listelerle seçime girdiği Senaryo 6’da da 4-6’lık tablo değişmeyecekti:

Bursa 1. Bölge’nin 2018 genel seçimi sonuçlarını da hatırlayalım:

YSK’nın ilan ettiği kesin aday listesine göre göre Bursa 1. Bölge’de adayların listedeki sırası, ad, soyad, öğrenim ve meslek bilgileri şöyle:

ADALET VE KALKINMA PARTİSİ

1. EFKAN ALA, YÜKSEK, VALİ
2. REFİK ÖZEN, YÜKSEK, GIDA MÜHENDİSİ
3. AHMET KILIÇ, YÜKSEK, YÖNETİCİ (İNŞAAT)
4. EMİNE YAVUZ GÖZGEÇ, YÜKSEK, AVUKAT
5. MUSTAFA YAVUZ, YÜKSEK, AVUKAT
6. AHMET YILDIZ, YÜKSEK, İŞLETMECİ (GENEL)
7. İRFAN AKKAYA, YÜKSEK, YÖNETİCİ (İNŞAAT)
8. ÖMER FARUK TEMİZTÜRK, YÜKSEK, İŞLETMECİ (GENEL)
9. SEMİH PEKSERT, YÜKSEK, ÜST DÜZEY YÖNETİCİ
10. MİHRİMAH KOCABIYIK, YÜKSEK, ÇEVRE MÜHENDİSİ

 MİLLİYETÇİ HAREKET PARTİSİ

1. İSMET BÜYÜKATAMAN, YÜKSEK, EĞİTİMCİ
2. AHMET BEYGİRCİ, YÜKSEK, MÜTEAHHİT
3. YAŞAR TÜRK, YÜKSEK, KAMU GÖREVLİSİ
4. KORKUT AKTAŞ, YÜKSEK, İŞ İNSANI
5. METİN ÇORAKLI, YÜKSEK, ELEKTRİK / ELEKTRONİK MÜHENDİSİ
6. CANAN TARÇIN, ORTA, İŞ İNSANI
7. RIDVAN KILIÇOĞLU, YÜKSEK, MUHASEBECİ
8. OSMAN YORULMAZ, YÜKSEK, ZİRAAT MÜHENDİSİ
9. EROL COMART, YÜKSEK, TIP DOKTORU
10. TUĞBA ŞENTÜRK YILMAZ, YÜKSEK, AVUKAT

 CUMHURİYET HALK PARTİSİ

1. KAYIHAN PALA, YÜKSEK, TIP DOKTORU, ÖĞRETİM GÖREVLİSİ
2. NURHAYAT ALTACA KAYIŞOĞLU, YÜKSEK, AVUKAT
3. MEHMET ATMACA, YÜKSEK, İNŞAAT MÜHENDİSİ
4. İSMET KARACA, YÜKSEK, TURİZM İŞLETME
5. JÜLİDE AKKÖPRÜ, YÜKSEK, GÖRSEL SANATLAR ÖĞRETMENİ
6. ALPASLAN YILDIZ, YÜKSEK, İŞ İNSANI
7. ENGİN TAMER DEDE, YÜKSEK, ÖĞRETMEN
8. SERKAN ÖZTÜRK, YÜKSEK, AÇIKHAVA REKLAM – İŞ İNSANI
9. ÖZGÜR YILDIZ, YÜKSEK, AVUKAT
10. CANAN AKIN ERDEM, ORTA MUHTAR

İYİ PARTİ

1. YÜKSEL SELÇUK TÜRKOĞLU, YÜKSEK, ÖĞRETMEN
2. SEVİNÇ ATABAY, YÜKSEK, ÖĞRETMEN
3. YÜKSEL YILMAZ, YÜKSEK, İŞLETMECİ
4. ŞEYDA ŞAHİN, YÜKSEK, AVUKAT
5. YAHYA BAHADIR, YÜKSEK, DOKTOR
6. BİRGÜL YILDIZ GÜNAY, YÜKSEK, SOSYAL BİLİMCİ
7. RESÜL KAPLAN, YÜKSEK, MÜHENDİS
8. ÖZGÜR ŞİMŞEK, YÜKSEK, MÜHENDİS
9. EVREN ŞAHİN, YÜKSEK, DOKTOR
10. FEYZA TEMEL, YÜKSEK, ÖĞRETMEN

YEŞİLLER VE SOL GELECEK PARTİSİ

1. CEYLAN EROL ERDOĞAN, YÜKSEK, SİYASETÇİ
2. CAHİT KIRKAZAK, YÜKSEK, AVUKAT
3. SÜMBÜL ORHAN, İLK, EV KADINI
4. KEMALETTİN YILDIZ, YÜKSEK, SİYASETÇİ
5. SELVİ KALIR, ORTA, İŞÇİ
6. ALİ SUNGUR, ORTA, SERBEST
7. ABDULKADİR BAYDUR, YÜKSEK, EMEKLİ
8. MEHMET ALİ DOĞU, YÜKSEK, PSİKOLOG
9. BERKAY AKKUŞ, YÜKSEK, AVUKAT
10. SERHAT ÇELİK, ORTA, İŞÇİ

 TÜRKİYE İŞÇİ PARTİSİ

1. MAHMUT HAKAN KOÇAK, YÜKSEK, AKADEMİSYEN
2. HELİN İLCEK, YÜKSEK, İŞÇİ
3. ERHAN İMRALI, YÜKSEK, İŞÇİ
4. SELAHADDİN HABİB, GÖBELEZ, YÜKSEK, EKONOMİST
5. TİMUR TORGAY, YÜKSEK, DANS VE SAHNE YÖNETİMİ
6. EYLEM GÜN GÜNEŞ, YÜKSEK, JOKEY
7. SUAT ŞENOCAK, ORTA, GAZETECİ
8. BUSE NUR ÇOBAN, YÜKSEK, AVUKAT
9. ADİL MURAT DEMİRHAN, YÜKSEK, EMEKLİ
10. REFAYİ REFAYİOĞLU, YÜKSEK, KİMYACI

Bursa 2 Numaralı Seçim Bölgesi

Bursa’dan Meclis’e gönderilecek toplam 20 milletvekilinin 10’u Gemlik, Gürsu, Harmancık, İnegöl, İznik, Keles, Kestel, Mudanya, Orhangazi, Yenişehir ve Yıldırım ilçelerinin yer aldığı 2 Numaralı Seçim Bölgesi’nden olacak.

Bursa 2. Bölge’de Cumhur ve Millet ittifaklarındaki partiler AYRI listelerle, Emek ve Özgürlük İttifakı’ndaki partiler TEK listeyle seçime gireceği için Senaryo 4 temel alınacaktır.

Bu senaryoya göre AKP 5, CHP 3, İYİP 1 ve Yeşil Sol Parti 1 milletvekili kazanıyor.

Simülasyon sonuçlarına göre, önceki seçimde 7 sandalye kazanan Cumhur İttifakı’nın Bursa 2. Bölge'deki sandalye sayısı 5’e düşüyor. AKP ve MHP’nin kaybettiği birer sandalye CHP ve Yeşil Sol’a geçiyor. Millet İttifakı, geçen seçimde 4 olan vekil sayısını 5’e çıkarırken Emek ve Özgürlük İttifakı HDP’nin 2018’de 15 bin kadar oyla kaçırdığı sandalyeyi bu kez kazanıyor.

İlk kez 7 Haziran 2015'teki seçimde Bursa'dan bir milletvekilini Meclis'e yollamayı başaran HDP, daha sonra yapılan 2 genel seçimde de bu bölgeden TBMM'ye temsilci yollayamamıştı. 

Yeşil Sol’un sandalyesi sınırda

Ancak ildeki son sandalyeyi 74.271 oyla kazanan Emek ve Özgürlük İttifakı’nın bu sandalyesi sallantıda. Emek ve Özgürlük İttifakı’nın yarıştaki en yakın rakibi olan CHP, oylarını 3 bin kadar artırarak bu vekilliği kapabilir.

Bu sandalye için MHP de yakın takipte. MHP’nin kendi oyunu 6 bin kadar artırarak son seçimdeki gibi bölgeden bir temsilcisini TBMM’ye göndermesi mümkün.

Ancak burada da öldürülen eski Ülkü Ocakları Başkanı Sinan Ateş cinayetine ilişkin soruşturmanın savsaklandığı, bazı şüphelilerin himaye edildiği yolundaki kuvvetli bulguların ülkücü camianın oylarının dağılımına olası etkilerini akılda tutmakta fayda var.

Eğer TİP bölgede seçime ayrı listeyle girmiş olsaydı (Senaryo 1) Emek ve Özgürlük İttifakı’nın bu bölgede milletvekili çıkarabilmesi mümkün olamayacaktı. Şöyle ki:

Bu senaryo, Yeşil Sol’un yaklaşık 9 bin oy eksikle bölgenin son sandalyesini CHP’ye kaybedeceğini gösteriyor.

TİP oyları Yeşil Sol'a gider mi?

Ancak bu tablo ile dikkat çekmek istediğim başka bir veri var: Yeşil Sol’un kendi oyunun milletvekili çıkarmaya yetmediği. Yeşil Sol’un bir milletvekili çıkarabilmesi için TİP’in bölgede alacağı düşünülen 9.563 oyun 8.715’inin (yüzde 92’sinin) Yeşil Sol’a yönelmesi gerekiyor.

Simülasyonu yaparken TİP’e gidecek oyların tamamının Yeşil Sol’a verileceğini varsayan Senaryo 4’teki çalışmamızın sonucunu bu nedenle ek bir ihtiyatla ele almak gerekir.

Üstelik seçim pusulasında parti alanı yerine ittifak alanına basılacak oyların “ittifakın ortak oyu” sayılacak olması Emek ve Özgürlük İttifakı özelinde büyük parti olan Yeşil Sol’un oylarını azaltıcı, TİP’in oylarını artırıcı bir etki yaratacağını düşünmek abes olmaz.

Bütün seçim çevrelerinde ve her ittifakta yaşanabilecek bu sıkıntının Bursa 2. Bölge’de sınırda kazanabilecek Yeşil Sol’un işini zorlaştıracağını söyleyebiliriz.

Ortak liste Cumhur İttifakı’na kazandırdı

Cumhur İttifakı'nın iki büyük partisi AKP ve MHP bölgede seçime ortak listeyle katılsaydı (Senaryo 8) Yeşil Sol'un kazandığı sandalyenin adresi, aşağıdaki Senaryo 8 tablosunda görüldüğü üzere Cumhur İttifakı olacaktı:

MHP kendi listesiyle pusulada yer aldığı için bütün MHP’li seçmenlerin AKP’ye oy vermesini gerektiren bu senaryonun hayat bulması zor.

Bursa 2. Bölge’nin 2018 genel seçimi sonuçlarını da hatırlayalım:

YSK’nın ilan ettiği kesin aday listesine göre göre Bursa 2. Bölge’de adayların listedeki sırası, ad, soyad, öğrenim ve meslek bilgileri şöyle:

ADALET VE KALKINMA PARTİSİ

1. MUSATAFA VARANK, YÜKSEK, BÜROKRAT
2. AYHAN SALMAN, YÜKSEK, İŞLETMECİ
3. OSMAN MESTEN, YÜKSEK, AVUKAT
4. EMEL GÖZÜKARA DURMAZ, YÜKSEK, ÇEVRE MÜHENDİSİ
5. MUHAMMET MÜFİT AYDIN, YÜKSEK, ÜST DÜZEY YÖNETİCİ
6. MUSTAFA YILDIRIM, YÜKSEK, HUKUKÇU
7. FUAT ALPASLANN, YÜKSEK, İŞLETMECİ (GENEL)
8. SÜLEYMAN ÇELİK, YÜKSEK, ELEKTRİK ENERJİSİ TEVZİ VE NAKİL MÜHENDİSİ
9. ASUMAN AKÇAY SAKALLI, YÜKSEK, MAKİNE MÜHENDİSİ
10. MUSTAFA KAYA, YÜKSEK, EĞİTİM ÖĞRETİM GÖREVLİSİ

MİLLİYETÇİ HAREKET PARTİSİ

1. FEVZİ ZIRHLIOĞLU, YÜKSEK, İŞ İNSANI
2. MUHAMMET TEKİN, ORTA, YÖNETİCİ
3. AYHAN ÖNAL, YÜKSEK, ECZACI
4. BİLAL ÖNAL, YÜKSEK, İŞ İNSNAI
5. AHMET ERASLAN, ORTA, İŞ İNSANI
6. ALİ BAHADIR, YÜKSEK, AKADEMİSYEN
7. AYDIN SANCAR, YÜKSEK, KAMU GÖREVLİSİ
8. ALPARSLAN KARAASLAN, YÜKSEK, İNŞAAT MÜHENDİSİ
9. GAMZE NUR SARĞIN, YÜKSEK, AVUKAT
10. GÜLSEREN ÖZBEK, YÜKSEK, SAĞLIK TEKNİKERİ

 CUMHURİYET HALK PARTİSİ

1. HASAN ÖZTÜRK, YÜKSEK, BİLGİSAYAR MÜHENDİSİ
2. CEMALETTİN KANİ TORUN, YÜKSEK, TIP DOKTORU
3. ORHAN SARIBAL, YÜKSEK, ZİRAAT MÜHENDİSİ – ÇİFTÇİ
4. ERKAN DÖNMEZ, YÜKSEK, İŞ İNSANI
5. ŞAHİN SEVİNÇ, ORTA, TURİZM
6. FUNDA TÜRKCOŞ PEKİNER, YÜKSEK, ECZACI
7. ENDER TEKE, YÜKSEK, ÇİFTÇİ – İŞ İNSANI
8. 8 HURİYE CANAN ÇELİK TUNAR, ORTA, MALİ MÜŞAVİR
9. MEHMET ÖNDER MUTLU, YÜKSEK, AVUKAT
10. SEDA BOZDAĞ GÜZELKAYA, YÜKSEK, ZİRAAT MÜHENDİSİ

 İYİ PARTİ

1. HASAN TOKTAŞ, YÜKSEK, MÜHENDİS
2. İBRAHİM ALAGÖZ, ORTA, İŞ ADAMI
3. ORHAN ÖZER, YÜKSEK, YÖNETİCİ
4. SERMİN CAN ÖZENSOY, YÜKSEK, MÜHENDİS
5. ERDAL AY, YÜKSEK, İŞLETMECİ
6. HATİCE DENİZ, YÜKSEK, EMEKLİ
7. ZAFER MİLLİ, YÜKSEK, KİMYAGER
8. OSMAN ATALAY AKMAN, YÜKSEK, AVUKAT
9. ENVER YENİÇERİ, YÜKSEK, ÜST DÜZEY YÖNETİCİ
10. DİLEK DURAK, YÜKSEK, YÖNETİCİ

 YEŞİLLER VE SOL GELECEK PARTİSİ

1. NECDET İPEKYÜZ, YÜKSEK, HEKİM
2. AYTEN AVDAN, ORTA, SERBEST
3. RASİM ÇELİK, ORTA, SERBEST
4. EYLEM DİNDAROĞLU, YÜKSEK, İŞÇİ
5. KEMAL DOĞAN, İLK, İŞÇİ
6. MELEK YALÇINER, ORTA, İŞÇİ
7. BAHAR TOPRAK, ORTA, İŞÇİ
8. HAKİM TOKMAK, ORTA, İŞÇİ
9. MAZLUM TAŞ, ORTA, İŞÇİ
10. MEHMET KOYUNCU, ORTA, İŞÇİ
    
    

Çanakkale

Çanakkale, 2018’de olduğu gibi bu seçimde de Meclis’e 4 temsilci gönderecek.

Tek seçim bölgesinden oluşan ilde Cumhur, Millet ve Emek Özgürlük ittifaklarındaki partiler AYRI listelerle seçime gireceği için Senaryo 1 temel alınacaktır.

Bu senaryoya göre AKP 1, CHP 2 ve İYİP 1 milletvekili kazanıyor.

24 Haziran 2018 genel seçimlerinde Çanakkale'de 2 sandalye kazanan AKP’nin kaybı İYİP hanesine kazanç olarak yazılıyor. İYİP’in 70.931 oyla kazandığı son koltuk için en güçlü rakip olan AKP ildeki oy oranını yüzde 33’e çekerse bu sandalyeyi geri alabilir.

AKP, MHP oylarının tamamını da alsa yine de son vekilliği kazanacak oy düzeyine ulaşamıyor.

Yeşil Sol ve TİP seçmenleri açısından da Cumhur İttifakı'na karşı Millet İttifakı'na yönelmelerini gerektirebilecek kritik bir durum görünmüyor.

Sonuç olarak Çanakkale, seçmenlerin gönüllerindeki partiye oy verirken tereddüt etmeyeceği illerden biri.

İldeki oyların dağılımında çok büyük sürpriz olmadığı sürece olası diğer 7 ittifak senaryosunda da AKP ve İYİP birer, CHP 2 milletvekilliği kazanıyor.

Çanakkale’nin 2018 genel seçimi sonuçlarını da hatırlayalım:

YSK’nın ilan ettiği kesin aday listesine göre göre Çanakkale’de adayların listedeki sırası, ad, soyad, öğrenim ve meslek bilgileri şöyle:

ADALET VE KALKINMA PARTİSİ

1. AYHAN GİDER, YÜKSEK, TARIM EKONOMİSİ
2. JÜLİDE İSKENDEROĞLU, YÜKSEK, YÖNETİCİ – REKLAM VE HALKLA İLİŞKİLER
3. NAZIM HİKMET KESKİNER, YÜKSEK, DİŞ HEKİMİ
4. HALİL ZAHİT MERT, YÜKSEK, ÇİNİCİLİK VE SERAMİK TEKNİSYENİ

 MİLLİYETÇİ HAREKET PARTİSİ

1. SITKI KEÇECİ, YÜKSEK, VETERİNER HEKİM
2. NAHİT ÖZKAN, YÜKSEK, VETERİNER HEKİM
3. HASAN BABADAĞLI, ORTA, EMEKLİ
4. FATİH ŞAHİN, ORTA, MÜTEAHHİT

 CUMHURİYET HALK PARTİSİ

1. İSMET GÜNEŞHAN, YÜKSEK, İŞ İNSANI
2. ÖZGÜR CEYLAN, YÜKSEK, MALİ MÜŞAVİR İŞ İNSANI
3. YEŞİM KARADAĞ, YÜKSEK, EKONOMİST
4. TUĞBERK GÜZEL, YÜKSEK, OTELCİLİK

 İYİ PARTİ

1. RIDVAN UZ, YÜKSEK, İŞ ADAMI
2. CENGİZ YALÇIN, ORTA, SİGORTACI
3. ZİŞAN ÖZAYDIN, YÜKSEK, AVUKAT
4. MEVLÜT İNANÇ, YÜKSEK, ESNAF

 YEŞİLLER VE SOL GELECEK PARTİSİ

1. ADİLE YALÇIN, İLK, ESNAF
2. SİNAN EKİNCİ, ORTA, ESNAF
3. SEDA ALÇINAR, YÜKSEK, AVUKAT
4. ERGİN FİDAN, ORTA, EMEKLİ

 TÜRKİYE İŞÇİ PARTİSİ

1. AYFER GÖL, YÜKSEK, BİYOLOJİ
2. REYHAN ÇALIŞKAN, YÜKSEK, ÖĞRETMEN
3. ONUR BAYTAR, ORTA, ÖĞRENCİ
4. DORUK ULAŞ, YÜKSEK, ÖĞRENCİ

Çankırı

TBMM’ye 2 temsilci gönderecek Çankırı’da Cumhur ve Emek Özgürlük ittifaklarındaki partiler ayrı listelerle, Millet İttifak’ındaki partiler TEK listeyle seçime gireceği için Senaryo 3 temel alınacaktır.

Bu senaryoya göre, AKP’nin çok güçlü olduğu iller arasında bulunan Çankırı’da ilin 2 milletvekili sandalyesi bu kez AKP ve Millet İttifakı bileşeni İYİP arasında paylaşılacak:

CHP ve İYİP’in ortaklaşa hazırladıkları tek listeyle seçime girdiği Çankırı’da fermuar liste yöntemi Millet İttifakı açısından arzu edilen sonucu vermiş görünüyor.

Ancak İYİP’in sandalyesi o kadar da güvenli durmuyor. AKP’nin ittifak ortağı MHP’den alabileceği 6 bin kadar oy ile bu vekilliği İYİP elinden alması mümkün görünüyor.

Seçim Yasası’ndaki değişiklik kimin işine yaradı?

Önceki seçimlerde Çankırı’da tulum çıkaran AKP’nin bu seçimde aynı sonucu alamamasının (ya da Millet İttifakı’nın bir sandalye kazanmasının) 3 temel nedenini şöyle sıralayabiliriz:

1. Oy oranlarındaki değişim
2. Seçim Kanunu’nda yapılan değişiklikle, milletvekili dağılımının, 2018’dekinin tersine, ittifakın toplam oyları üzerinden değil de parti oyları üzerinden yapılacak olması
3. Millet İttifakı’nın, yasanın değişmesinin Çankırı’da yarattığı fırsatı görerek tek listeyle seçime girmesi

Durumu daha kolay görmek için her iki ittifakın toplam oylarının dikkate alındığı Senaryo 7’ye bakalım:

Eski yasa geçerli olsaydı Cumhur İttifakı’nın oyu Millet İttifakı’nın oyununun 2 katından fazla olduğu için 2.  milletvekilini Cumhur İttifakı kazanmış olacaktı.

Çankırı’da 2018 genel seçimi sonuçları da şöyleydi:

YSK’nın ilan ettiği kesin aday listesine göre göre Çankırı’da adayların listedeki sırası, ad, soyad, öğrenim ve meslek bilgileri şöyle:

ADALET VE KALKINMA PARTİSİ

1. MUHAMMET EMİN AKBAŞOĞLU, YÜKSEK, AVUKAT
2. SALİM ÇİVİTCİOĞLU, YÜKSEK, ZİRAAT MÜHENDİSİ

MİLLİYETÇİ HAREKET PARTİSİ

1. PELİN YILIK, YÜKSEK, YÖNETİCİ
2. İSMAİL AESLANER, ORTA, MÜTEAHHİT

İYİ PARTİ

1. MEHMET ALİ KARAMEMİŞ, YÜKSEK, İŞ ADAMI
2. OYA YAKKIN, YÜKSEK, BANKACI

YEŞİLLER VE SOL GELECEK PARTİSİ

1. HAKAN CAN NESLİOĞLU, YÜKSEK, MÜHENDİS
2. MELİHA DURMUŞ, ORTA, SERBEST

TÜRKİYE İŞÇİ PARTİSİ

1. SEVGİ ÖZLEM GÜLMEZ, ORTA, İŞÇİ
2. MURAT ÖZBEK, ORTA, ELEKTRİK TEKNİSYENİ

Çorum

TBMM’ye 4 temsilci gönderecek Çorum’da Cumhur ve Emek Özgürlük ittifaklarındaki partiler AYRI listelerle, Millet İttifak’ındaki partiler TEK listeyle seçime gireceği için Senaryo 3 temel alınacaktır.

Bu senaryoya göre, AKP’nin ilde sahip olduğu 3 sandalyeden birini Millet İttifakı'na kaptıracak:

CHP ve İYİP, ortaklaşa hazırladıkları tek listeyle seçime girdiği Çorum’da listenin başındaki iki adayı TBMM’ye yollamış olacak.

Aşağıda, tek listeyle seçime girme taktiğinin Millet İttifakı için arzu edilen sonucu verdiği, hatta bütün MHP oyları AKP’de toplansa bile AKP’nin 3. vekilliği kazanmasının zor olduğu (Senaryo 7) görülüyor:

Çorum’da 2018 genel seçimi sonuçları da şöyleydi:

YSK’nın ilan ettiği kesin aday listesine göre göre Çorum’da adayların listedeki sırası, ad, soyad, öğrenim ve meslek bilgileri şöyle:

ADALET VE KALKINMA PARTİSİ

1. YUSUF AHLATCI, YÜKSEK, AVUKAT
2. OĞUZHAN KAYA, YÜKSEK, AVUKAT
3. ZEKİ GÜL, YÜKSEK, DİĞER MÜŞAVİRLER – KAMU
4. RAMAZAN KELEPİRCİOĞLI, YÜKSEK, ÇİFTÇİ (HAYVANCILIK)

MİLLİYETÇİ HAREKET PARTİSİ

1. VAHİT KAYRICI, YÜKSEK, MUHASEBECİ
2. AHMET KURTBAŞ, ORTA, İŞ İNSANI
3. İSMAİL LEK, ORTA, EMEKLİ
4. METE ÇAKI, YÜKSEK, MAKİNE MÜHENDİSİ

CUMHURİYET HALK PARTİSİ

1. MEHMET TAHTASIZ, ORTA, İŞ İNSANI
2. BEKİR ÖZSAÇMACI, ORTA, TEKNİSYEN
3. BURÇİN SOLMAZ POLAT, YÜKSEK, AVUKAT ARABULUCU
4. SEYİT AHMET GÜHER, ORTA, TEKNİSYEN

YEŞİLLER VE SOL GELECEK PARTİSİ

1. ŞEREF KARATAŞ, YÜKSEK, SİYASETÇİ
2. FADİME GÜLER ELİK, ORTA, EV KADINI
3. ÜMİT KÜÇÜKBAYATLI, ORTA, SİYASETÇİ
4. MUHARREM ÖZÜNEL, YÜKSEK, SERBEST

TÜRKİYE İŞÇİ PARTİSİ

1. ONUR OĞUZ KİNEŞCİ, YÜKSEK, TURİZM İŞÇİSİ
2. CANSEVER EKER, YÜKSEK, AVUKAT
3. CAN NESİMİ KARABİBER, YÜKSEK, TEKNİKER
4. ASMİN NİMET SİNGEZ, YÜKSEK, YAZAR

Gelecek yazıda, bir ya da iki bölüm olarak Denizli, Diyarbakır, Edirne, Elazığ, Erzincan, Erzurum ve  Eskişehir'deki simülasyon sonuçlarını paylaşacağım.
 

Simülasyonun uygulandığı sekiz ittifak senaryosu 14 Mayıs 2023’te yapılacak milletvekili seçimleri için hazırladığımız seçim similasyonunda, her seçim çevresinde farklı ittifak biçimleri dikkate alınarak olası sonuçlar sekiz farklı ittifak senaryosunda ele alındı. DEVA Partisi, Gelecek Partisi, DP, DSP, Hüda Par ve BBP; AKP ve CHP listelerinden seçime gireceğinden ayrıca ele alınmadı. Baraja takılmayacağı görülen üç ittifakın (Millet, Cumhur, Emek ve Özgürlük ittifakları) dışında kalan partiler, hesaplamada DİĞER adı altında birleştirildi. Ülke barajını aşacak üç ittifak ve partilerinin seçim çevrelerindeki anlaşmalarına bağlı olarak, olası bütün senaryolar simülasyona dahil edildi. Bu senaryolar şöyle: Senaryo 1: Cumhur, Millet ve Emek Özgürlük ittifaklarındaki partiler seçime AYRI listelerle girerse… Senaryo 2: Cumhur ittifakındaki partiler AYRI, Millet ve Emek Özgürlük ittifaklarındaki partiler ORTAK listelerle seçime girerse… Senaryo 3: Cumhur ve Emek Özgürlük ittifaklarındaki partiler AYRI, Millet ittifakındaki partiler ORTAK listeyle seçime girerse… Senaryo 4: Cumhur ve Millet ittifaklarındaki partiler AYRI, Emek ve Özgürlük İttifakı'ndaki partiler ORTAK listeyle seçime girerse… Senaryo 5: Cumhur İttifakı'ndaki partiler ORTAK, Millet ve Emek Özgürlük ittifaklarındaki partiler AYRI listelerle seçime girerse… Senaryo 6: Cumhur, Millet ve Emek Özgürlük ittifaklarındaki partiler ORTAK listelerle seçime girerse… Senaryo 7: Cumhur ve Millet ittifaklarındaki partiler ORTAK, Emek ve Özgürlük İttifakı'ndaki partiler AYRI listelerle seçime girerse… Senaryo 8: Cumhur ve Emek Özgürlük ittifaklarındaki partiler ORTAK, Millet İttifakı'ndaki partiler AYRI listelerle seçime girerse…

 

Seçim Simülasyonu dizisinin diğer bölümleri TIKLAYIN | Seçim simülasyonu: Bursa, Çanakkale, Çankırı ve Çorum'da olası milletvekili dağılımı TIKLAYIN | Seçim simülasyonu: Balıkesir, Bilecik, Bingöl, Bitlis, Bolu ve Burdur'da olası milletvekili dağılımı TIKLAYIN | Seçim simülasyonu: Antalya, Artvin ve Aydın'da olası milletvekili dağılımları TIKLAYIN | Seçim simülasyonu: Ankara'da 1., 2. ve 3. seçim bölgeleri ve Amasya'da olası milletvekili dağılımı TIKLAYIN | Seçim simülasyonu: İstanbul 2. Bölge, Adana, Adıyaman, Afyonkarahisar ve Ağrı'da olası milletvekili dağılımı TIKLAYIN | "Hangi ilin kaç milletvekili çıkaracağını, medyada okuduğunuz sayıların eksik ve yanlış olduğunu biliyor musunuz?"

 

Simülasyonun dayandığı varsayım ve veriler Seçmen Sayısı Toplamı 64 milyon 113 bin 941 olarak açıklanan yurt içi (Yİ) ve yurt dışı (YD) seçmen sayıları YSK'dan alınmıştır. Yurt içi seçmenlerin illere / seçim çevrelerine göre dağılımı YSK kesin verileri ulaşılabilir hale getirinceye kadar TÜİK'in 31 Aralık 2022 tarihli Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) verileri temel alınarak tahmin edilmiştir. Seçimlere Katılım Oranı Seçime katılım oranında, 24 Haziran 2018'de yapılan son TBMM seçimine katılım oranı temel alınmıştır. Uzmanların, seçimin önemi nedeniyle 14 Mayıs'ta katılım oranının biraz daha yükseleceği tahmini senaryolara yansıtılmıştır. Böylece, yurt içi (Yİ), yurt dışı (YD) seçime katılım oranları sırasıyla yüzde 89 ve yüzde 55 olarak kabul edilmiştir. Yüzde 89'luk yurt içi katılım oranına, her seçim çevresinde 2018 seçimlerindeki katılım düzeyi 1,009448 oranında artırılarak ulaşılmıştır.   Geçerli Oy Oranı Geçerli oy oranının, her seçim çevresinde bir önceki parlamento seçimindeki gibi olacağı kabul edilmiştir. Oyların Partilere Genel Dağılımı 14 Mayıs seçimleri için ilan edilen kayıtlı seçmen sayısına yukarıda paylaştığımız seçime katılım ve geçerli oy oranları uygulanarak, her seçim çevresindeki olası geçerli oy sayısına ulaşıldı. İkinci adımda; ilgili seçim çevresi için hesaplanan “geçerli oy” sayılarından, Türkiye geneli için “geçerli oy” sayısına ulaşıldı. Geçerli oyların partilere dağıtılmasında, partilerin Türkiye genelinde alacağı tahmin edilen oy oranları temel alındı. Tahmini oy oranlarında, 11 kamuoyu araştırma şirketinin Mart ayında yaptığı anketlere yansıyan oylarının ortalaması esas alındı. Simülasyon seçim çevresi temelli yapıldığı için bu oranlar yeni yayınlanacak araştırma sonuçları dikkate alınarak sürekli güncellenecek ve burada ana simülasyonda kullanılan oranlar yayımlanacaktır.  Oyların Seçim Çevrelerinde Partilere Dağılımı Her parti için hesaplanan toplam geçerli oyun seçim çevrelerine dağıtılmasında, her partinin bir önceki seçimde o seçim çevresinde elde ettiği nispi/oransal gücü temel alındı. Örneğin; 2018 seçimlerinde A partisinin aldığı toplam 1000 oyun 50 adedi (yüzde 5) Diyarbakır'dan, 20 adedi (yüzde 2) Samsun'dan gelmiş olsun. 14 Mayıs 2023 seçimi için A partisinin toplam oyu 1500 olarak hesaplandıysa, bu 1500 oyun 75'i (yüzde 5) Diyarbakır'dan, 30'u (yüzde 2) Samsun'dan alınmış olarak varsayılacaktır. Önceki seçimde yer almayan partilerin oylarının seçim çevrelerine dağılımında ise şu yöntem izlendi: DEVA ve Gelecek partilerinin seçim çevrelerindeki oransal durumları, yukarıda açıklanan hesapların ortaya koyduğu AKP eğilimlerine göre, Yeşil Sol Parti'nin oransal durumu da HDP'deki eğilime göre tahmin edildi. TİP'in oransal durumu, CHP ve HDP eğilimleri sırasıyla yüzde 70 ve yüzde 30 oranlarında yansıtılarak tahmin edildi. Aynı şekilde, Zafer Partisi ağırlıklandırılması MHP üzerinden, Memleket Partisi de CHP üzerinden yapıldı. Milletvekili Dağılımı Hesabı Yurt dışı geçerli oylar da önce yukarıdaki gibi tahmin edilerek her seçim bölgesine ağırlıklı olarak dağıtıldı. Ardından, partilerin yurt dışı oylardaki ağırlığı dikkate alınarak partilerin seçim bölgesindeki oylarına eklendi.  Milletvekili dağılımının hesaplanmasında siyasi partilerin her seçim çevresinde sahip olduğu yurt içi ve yurt dışı oylarının toplamı dikkate alındı. Yüzde 7'lik ülke barajını sadece 3 ittifakın (Millet, Cumhur, Emek ve Özgürlük) geçebileceği, bu ittifakların dışında kalan partilerin listelerinden milletvekili seçilemeyeceği varsayılmıştır. Ülke barajına takılma olasılığı bulunmayan üç ittifaktaki partilerin yukarıda açıklanan hesaplarla elde edilen oylarından hareketle, d'Hondt yöntemi kullanılarak milletvekili dağılımı yapıldı. D'Hondt Yöntemi Uygulaması Bu yöntemde baraj sorunu olmayan partilerin seçim bölgesindeki oyları alt alta yazılır. Daha sonra her partinin oyu sırasıyla 1'e, 2'ye, 3'e,… ta ki o seçim çevresinden çıkacak toplam milletvekili sayısına ulaşana kadar bölünür. Elde edilen sayılar büyükten küçüğe doğru sıralanır ve milletvekillileri bu sırayla o sayıların karşısındaki partilere dağıtılmış olur. İttifak oylarının hesaplanması Partilerin ittifak gereği ortak listeyle seçime girmeleri durumunda alacakları toplam oyun, seçime ayrı ayrı girselerdi alacakları oyların basit toplamı olacağı varsayılmıştır. Her seçim çevresinde ve/veya parti için farklı sonuçlar doğurabilecek ittifak politikaları, oyların basit toplamından farklı sonuçlara neden olabilecektir. Ancak simülasyon yaparken bu etkilerin toplam etkisi, hesaplama zorluğundan ve çok büyük etki yaratmayacağı düşünüldüğü için toplam etkinin sıfır olacağı kabul edilerek ihmal edilmişti.  Simülasyon Hakkında Bir Uyarı 2018 seçimi verileriyle test edildiğinde oldukça güvenilir şekilde çalışan bu simülasyonun birçok önemli faktörü göz ardı ettiği unutulmamalıdır. Bu simülasyon, il il yapılmış bir kamuoyu çalışmasının ürünü değildir. Açıklanan varsayımlar altında, alternatif ittifak modelleriyle ve farklı oy oranlarında ne tür sonuçlar ortaya çıkabileceği hakkında kamuoyuna fikir vermeyi hedeflemektedir. Depremin neden olduğu, boyutları ve sonuçları tam olarak bilinmeyen seçmen mobilitesi başta olmak üzere bazı önemli faktörler, simülasyonun bu durumdan etkilenen seçim çevreleri için daha ihtiyatlı okunmasını gerektirmektedir.

 

Sertuğ Çiçek kimdir? Sertuğ Çiçek, Ankara'da doğdu. Yenimahalle Öğretmen Kubilay İlkokulu ve Mustafa Kemal Lisesi Orta kısmında okudu. Elektroniğe olan merakı nedeniyle başladığı Yenimahalle Endüstri Meslek Lisesi Elektronik Bölümü'nü 12 Eylül 1980 darbesi döneminde iki yıl ara vermek zorunda kaldığı için ancak 1983 yılında bitirebildi. Aynı yıl girdiği Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi (Mülkiye) İktisat Bölümü'nden 1987 yılında mezun oldu. Gazeteciliğe 1989 yılında Cumhuriyet Gazetesi Ankara Bürosu'nda başladı. Sırasıyla gece, belediye ve ekonomi muhabiri olarak çalıştı. YÖK'ün düzenlediği yurtdışı yüksek lisans ve doktora bursu sınavını kazanarak 1993 yılında İngiltere'ye gitti. Birmingham Üniversitesi'nde ekonomi yüksek lisans (MsSoc) programını bitirdi. Türkiye'ye dönükten sonra Kırıkkale Üniversitesi'nde mecburi hizmetini tamamladı ve 2005'te istifa ederek özel sektöre geçti. İstanbul'da dershane sektöründe yöneticilik ve öğretmenlik yaptı. 2015'ten bu yana, Cumhuriyet'te işe girmesini teşvik ederek kendisini gece muhabirliğinden kurtaran Mülkiye sıralarından arkadaşı Doğan Akın'ın kurucusu olduğu T24'ün genel koordinatörlüğünü sürdürüyor.