Desen: Tan Oral | Görsel tasarım: Faruk Ekici

Seçim simülasyonuyla elde ettiğimiz sonuçları paylaşmaya Balıkesir, Bilecik, Bingöl, Bitlis, Bolu ve Burdur illeriyle devam ediyorum.

Alternatif ittifak modelleriyle ve farklı oy oranlarında ne tür sonuçlar ortaya çıkabileceği hakkında kamuoyuna fikir vermeyi hedefleyen bu simülasyonun sonuçları, yazının sonunda detaylı olarak açıklanan varsayımlar altında ele alınmalıdır.

Balıkesir

Balıkesir, belediye örgütlenmesine yansıyan bir düzenleme olan "büyükşehir" statüsündeki 30 ilden birisi. Son seçimde olduğu gibi TBMM’ye yine 9 temsilci gönderecek Balıkesir’de Cumhur, Millet ve Emek Özgürlük ittifaklarındaki partilerin AYRI listelerle seçime gireceği için Senaryo 1 temel alınacaktır.

Bu senaryoya göre AKP 4, CHP 4 ve İYİP 1 milletvekili kazanıyor:
 

Bir önceki seçimde 5 sandalye kazanan AKP bir sandalyeyi CHP’ye kaybediyor. Böylece Cumhur İttifakı 4, Millet İttifakı 5 milletvekili kazanıyor.

İldeki son sandalyeyi 73.995 oyla AKP alıyor. Ancak AKP’nin bu sandalyesi o kadar sağlam görünmüyor.

Bu sandalye için CHP ve İYİP sadece AKP ile değil birbirleriyle de yarışıyorlar.

CHP'nin bu sandalyeyi kazanabilmesi için Balıkesir'deki oylarını 13 bin civarında artırarak ildeki oy oranını yüzde 40’ın üzerine çekmesi lazım.

İYİP için de durum benzer. İYİP'in, bu sandalyeyi kazanabilmesi için oylarını yüzde 16’nın üzerine çekmesi gerekiyor.

Ortak liste kazandırıyordu

Millet İttifakı'nın iki büyük partisi CHP ve İYİP Balıkesir’de seçime ortak listeyle katılsaydı (Senaryo 3) AKP’nin aldığı son vekili kendi ittifaklarının hanesine yazdırabilirlerdi: 

Bu senaryoda Millet İttifakı’nın ortak listesinin kazandığı son sandalye oldukça sağlam görünüyor.

Cumhur İttifakı için de benzer bir olasılık var.

AKP ve MHP Balıkesir'deki seçime tek listeyle girseydi rakiplerinin ittifak politikaları ne olursa olsun son sandalyeyi sınırda da olsa koruyabiliyor. Örnek olarak 3 ittifakın da ortak listeyle seçime katıldığı Senaryo 6’yı ele alalım:

Bu senaryoya göre ildeki son sandalyeyi AKP kazanıyor ama oy farkı rakiplerin son ana kadar yarışta kalmasını sağlayacak kadar düşük.

Millet İttifakı’nın bu sandalyeyi AKP’nin elinden alabilmesi için oylarını 8 bin civarında artırması yeterli oluyor.

Simülasyonun varsaydığı koşullarda Emek ve Özgürlük İttifakı’nın Balıkesir’de milletvekili çıkarması zor görünüyor. Yeşil Sol’un milletvekili çıkarabilmesi için bir önceki seçimde HDP’nin aldığı oyları 2 katından fazla artırması gerekiyor.

Balıkesir’de 2018 genel seçimi sonuçlarını da hatırlayalım:

AKP'nin liste başı adayı İsmail Ok’a ilişkin de kısa bir bilgi vermek yararlı olabilir.  

İsmail Ok, MHP adayı olarak 2009’da Balıkesir Belediye Başkanı seçildi. 2014'te aynı göreve yeniden talip olsa da seçimi kazanamdı.

Ok, Haziran ve Kasım 2015'te yapılan genel seçimlerde MHP’den milletvekili seçildi. MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli ile ters düşünce MHP’den ihraç edilip İYİ Parti’ye katılan Ok, 2018 seçiminde bu sefer İYİ Parti’den milletvekili seçildi. 2019’da Millet İttifakı'nın Balıkesir Belediye Başkanı adayı olan Ok, seçimi kaybetti. Meral Akşeneri'in elini öperek katıldığı İYİ Parti’de olduğu dönemlerde hakkında “FETÖ’nün belediyeler imamı” türü iddialar ortaya atılan Ok, Akşener'e ağır eleştiriler yönelterek istifa etti. Bir süre bağımsız kaldı ve sonunda AKP’ye katıldı.  

YSK’nın ilan ettiği kesin aday listesine göre göre Balıkesir'deki adayların listedeki sırası, ad, soyad, öğrenim ve meslek bilgileri şöyle:

ADALET VE KALKINMA PARTİSİ

1- İSMAİL OK, YÜKSEK, ÖĞRETMEN
2- BELGİN UYGUR, YÜKSEK, AVUKAT
3- MUSTAFA CANBEY, YÜKSEK, YÖNETİCİ
4- ALİ TAYLAN ÖZTAYLAN, YÜKSEK, DANIŞMAN
5- PAKİZE MUTLU AYDEMİR, YÜKSEK, AVUKAT
6- MEHMET AYDEMİR, YÜKSEK, ÖZEL SEKTÖR GENEL MÜDÜR
7- AHMET GÜR, YÜKSEK, ÜST DÜZEY YÖNETİCİ
8- EŞREF USLU, ORTA, YÖNETİCİ-KAMU VE ÖZEL TEŞEBBÜSE AİT HİZMETLER
9- FATİH GÜNGÖR, YÜKSEK, TEPE YÖNETİCİ-İCRA KURULU BAŞKANI (CEO) 

MİLLİYETÇİ HAREKET PARTİSİ

1- EKREM GÖKAY, YÜKSEL, YÜKSEK, İŞ İNSANI
2- HARUN ALGÜL, YÜKSEK, ŞEHİR PLANCISI
3- CEM ÖZIŞIKLIOĞLU, YÜKSEK, AVUKAT
4- ABDULLAH SARBAY, YÜKSEK, ESNAF
5- İLTERİŞ KAĞAN SIKICIKOĞLU, YÜKSEK, AKADEMİSYEN
6- NİHAT GEZERGİÇ, YÜKSEK, MİMAR
7- AYTEN SAK ,YÜKSEK, İNŞAAT MÜHENDİSİ
8- ÖZKAN ÖZTÜRK, ORTA, İŞ İNSANI
9- CEM KIVILCIM, YÜKSEK, ECZACI

CUMHURİYET HALK PARTİSİ

1- ENSAR AYTEKİN, YÜKSEK, MALI MÜŞAVIR
2- SERKAN SARI, YÜKSEK, ECZACI
3- BURAK DALGIN, YÜKSEK, MAKİNA MÜHENDİSİ
4- SEVAL BOZKURT, YÜKSEK, ECZACI
5- SELİM PANÇ, YÜKSEK, UZ.DR.KARDİYOLOG
6- FATMA SALI KARABACAKOĞLU, YÜKSEK, EĞİTİMCİ - SOSYOLOG
7- DİLEK YALÇIN, YÜKSEK, İŞLETMECİ
8- GÜLİZAR YILDIZ, YÜKSEK, AVUKAT
9- MUHARREM KOÇ, ORTA, ESNAF

İYİ PARTİ

1- TURHAN ÇÖMEZ, YÜKSEK, DOKTOR
2- ÖZLEM URAL, YÜKSEK, İŞ KADINI
3- NEDİM TUNA, YÜKSEK, MÜHENDİS
4- KAMİL GÜLTEKİN ÖZTÜRK, YÜKSEK, İŞ ADAMI
5- NİLGÜN BAŞARAN, YÜKSEK, ECZACI
6- MUSTAFA LEMİ AYTEKİN, YÜKSEK, İŞ ADAMI
7- METİN ÖZGÜR, YÜKSEK, EMEKLİ
8- KEMAL GİRGİN, YÜKSEK, ÖĞRETMEN
9- MEHMET ÇALIK, YÜKSEK, DİŞ HEKİMİ

YEŞİLLER VE SOL GELECEK PARTİSİ

1- ŞEVİN COŞKUN, YÜKSEK, SİYASETÇİ
2- GÜL ERTUNAN KARAASLAN, YÜKSEK, SERBEST
3- CANŞAH ÇELİK, İLK, EV KADINI
4- MEHMET ASLAN, YÜKSEK, ÖĞRETMEN
5- ALİ AÇIKGÖZ, YÜKSEK, SERBEST
6- EMİN FİLİZ, ORTA, SERBEST
7- FİKRİYE YADIRGI, YÜKSEK, İŞÇİ
8- NEVİN YILMAZ ÇAKALOZ, ORTA, SERBEST
9- MEDİNE ÇAĞLIYAN, İLK, EV KADINI

TÜRKİYE İŞÇİ PARTİSİ

1- SERHAT SUHA ÖZCAN, ORTA, OYUNCU
2- MÜGE OKUR, YÜKSEK, İŞÇİ
3- AÇELYA SUNGUR, YÜKSEK, SERBEST
4- ŞERİFE SEVİM ŞENEL, YÜKSEK, ESNAF
5- OKTAY ŞÜKÜR, YÜKSEK, YAZILIM MÜHENDİSİ
6- BARAN BAKIR, ORTA, İŞÇİ
7- GİZEM YOĞURTCU, ORTA, TASARIM
8- CEM CANTAŞ, ORTA, ESNAF
9- FATİH NİYAZİOĞLU, ORTA, ÖĞRENCİ

Bilecik

TBMM’ye 2 temsilci gönderecek Bilecik’te Cumhur, Millet ve Emek Özgürlük ittifaklarındaki partiler AYRI listelerle seçime gireceği için Senaryo 1 temel alınacaktır.

Bu senaryoya göre ilin 2 milletvekili sandalyesi bir önceki seçimde olduğu gibi yine AKP ve CHP arasında paylaşılacak.

 

Bilecik, seçmenlerin gönüllerindeki partiye oy verirken tereddüt etmeyeceği az sayıdaki ilden biri. İldeki oyların dağılımında çok büyük sürpriz olmadığı sürece AKP ve CHP’nin sandalyelerinin rakibi yok. 

Seçmenlerin stratejik oy vermesi ya da farklı ittifak senaryoları da durumu değiştirmiyor. 

D'Hondt sisteminde, iki milletvekili çıkaran bir ilde bir partinin bu iki milletvekilini de kazanması, ancak ilin ikinci büyük partisinin aldığı oyun 2 katından fazlasını almasıyla mümkün olabilir.

İttifakların ortak listelerle seçime katıldığı Senaryo 6’da bu durumu daha rahat görebiliriz:

Bilecik’te 2018 genel seçimi sonuçları da şöyleydi:

YSK’nın ilan ettiği kesin aday listesine göre Bilecik’teki adayların listedeki sırası, ad, soyad, öğrenim ve meslek bilgileri şöyle:

ADALET VE KALKINMA PARTİSİ

1- HALİL ELDEMİR, YÜKSEK, İNŞAAT MÜHENDİSİ
2- HÜSNÜ ERSOY, YÜKSEK, ÜRETİM YÖNETİCİSİ

MİLLİYETÇİ HAREKET PARTİSİ

1- İBRAHİM BAĞ, YÜKSEK, İŞ İNSANI
2- TACETTİN GÜVEN, İLK, İŞ İNSANI

CUMHURİYET HALK PARTİSİ

1- YAŞAR TÜZÜN, ORTA, İŞ ADAMI
2- VEDAT KAZICI, YÜKSEK, KAMU GÖREVLİSİ

İYİ PARTİ

1- HALİL AYDOĞDU, YÜKSEK, ÖĞRETMEN
2- EREN GÜVEN, ORTA, DİĞER

YEŞİLLER VE SOL GELECEK PARTİSİ

1- HÜSEYİN AĞLAR, İLK, SERBEST
2- ZÜLEYHA ÇENGEL, YÜKSEK, İŞÇİ

TÜRKİYE İŞÇİ PARTİSİ

1- CENK DİK, YÜKSEK, SERBEST
2- CEYLAN ÖZÇELİK, YÜKSEK,  İSG UZMANI

Bingöl

24 Haziran 2018'de yapılan son milletvekili genel seçimlerinde olduğu gibi TBMM’ye yine 3 temsilci gönderecek olan Bingöl'de Cumhur ve Millet ittifaklarındaki partiler AYRI listelerle, Emek ve Özgürlük İttifakı’ndaki partiler ORTAK listeyle seçime gireceği için Senaryo 4 temel alınacaktır.

Bu senaryoya göre AKP 2, Yeşil Sol 1 milletvekili kazanıyor:

 

Bir önceki seçimdeki sandalye dağılımının değişmediği bu senaryoya göre ildeki son sandalyeyi 39.131 oyla Yeşil Sol alıyor. Bu sandalye için Yeşil Sol'un en büyük rakibi AKP. Ancak AKP'nin bu sandalyeyi de kazanması için ildeki oyunu yüzde 74'ün üzerine çekmesi lazım ki bu pek mümkün görünmüyor.

Bingöl’de 2018 genel seçimi sonuçları şöyleydi:

YSK’nın ilan ettiği kesin aday listesine göre göre Bingöl’deki adayların listedeki sırası, ad, soyad, öğrenim ve meslek bilgileri şöyle:

ADALET VE KALKINMA PARTİSİ

1- FEYZİ BERDİBEK, ORTA, ÜST DÜZEY YÖNETİCİ
2- ZEKİ KORKUTATA, YÜKSEK, MÜSTEŞAR
3- FURKAN UFUK COŞKUN, YÜKSEK, AVUKAT

MİLLİYETÇİ HAREKET PARTİSİ 1 METİN KESKİN ORTA İŞ İNSANI 2 MUHAMMED KÖSE YÜKSEK AKADEMİSYEN 3 EKREM ÇİFTÇİ ORTA ÇİFTÇİ

YEŞİLLER VE SOL GELECEK PARTİSİ

1- ÖMER FARUK HÜLAKÜ, YÜKSEK, AVUKAT
2- CEMİLE TURHALLI BALSAK, YÜKSEK, AVUKAT
3- FARUK ARIS, YÜKSEK, ÖĞRETMEN

CUMHURİYET HALK PARTİSİ

1- SERDAR ATALAY, YÜKSEK, MİMAR
2- MEHMET CANLI, ORTA, İŞÇİ
3- İLHAMİ GELEN YÜKSEK ÖĞRETMEN

İYİ PARTİ

1- HASAN KIZILBOĞA, ORTA, İŞ ADAMI
2- SEMA TANİN, YÜKSEK, ÖĞRETMEN
3- AHMET ARPA İLK EMEKLİ

Bitlis

Bitlis’te Cumhur İttifakı’ndaki partiler AYRI listelerle, Millet ile Emek ve Özgürlük ittifaklarındaki partiler ORTAK listeyle seçime girecek, yani Senaryo 2 temel alınacaktır.

2018'deki son seçimde olduğu gibi TBMM’ye yine 3 temsilci gönderecek ildeki esas rekabet ilin son milletvekilliğini hangi partinin alacağında yoğunlaşacak.

Son seçimde az bir farkla AKP’nin aldığı son koltuğu bu senaryoda kıl payıyla da olsa Yeşil Sol kazanıyor gibi görünüyor.

Simülasyona göre Bitlis'te AKP’nin sandalye sayısı 2'den 1'e düşerken Yeşil Sol Meclis'e 2 temsilci gönderebiliyor.

Ancak bu senaryoda AKP’nin oyunu sadece 2 bin civarında artırması bile sonucu değiştirebilir.

CHP ve MHP seçmeninin stratejik gücü 

Sayılar bize MHP seçmeninin ildeki sonucu değiştirebilecek bir güce sahip olduğunu söylüyor.  

Aynı güç, oyları Millet İttifakı içinde olan CHP seçmeninde de var. Bitlis'te milletvekili çıkarmaya yetmeyen, ancak 12 binin üzerinde "anahtar" olabilecek oya sahip olduğu tahmin edilen CHP seçmeninin AKP'ye karşı stratejik oy kullanarak Yeşil Sol’u desteklemesinin ne kadar mümkün olduğunu 14 Mayıs akşamı öğrenmiş olacağız. 

Ayrı liste Cumhur İttifakı'na kaybettiriyor

AKP ve MHP oylarının tek listeye gittiği bütün ittifak senaryolarında Cumhur İttifakı Bitlis’te 2 milletvekili kazanıyor. Her ne kadar MHP oy pusulasında ayrı listeyle yer alacaksa da bu tür senaryolara bir örnek olması açısından Senaryo 6’nın sonuçlarını paylaşalım:

Görüldüğü gibi bu senaryoda Yeşil Sol son vekilliği yaklaşık 2.400 oyla kaçırıyor. MHP’nin sandıkta AKP’ye yönelmesi karşısında son milletvekilliğini kazanmak için Yeşil Sol’un destek alması gereken CHP seçmeninin milletvekili çıkarma şansı olmayan İYİP listesine mi yoksa Yeşil Sol listesine mi oy vereceği önemli olacak. Bitlis'teki yarışta Gaydalı (İyi Parti), Bedirhanoğlu (AKP) gibi yerelde güçlü ailelerin de olacağını not edelim.

Bitlis’te 2018 genel seçimi sonuçları şöyleydi:

YSK’nın ilan ettiği kesin aday listesine göre göre Bitlis’teki milletvekili adaylarının listedeki sırası, ad, soyad, öğrenim ve meslek bilgileri şöyle:

ADALET VE KALKINMA PARTİSİ

1- TURAN BEDİRHANOĞLU, YÜKSEK, KAYMAKAM
2- MUAZ ERGEZEN,  YÜKSEK, AVUKAT
3- CEBRAİL YAKIŞIR, YÜKSEK, DİN GÖREVLİSİ

MİLLİYETÇİ HAREKET PARTİSİ

1- GÖKHAN İDİZ, YÜKSEK, ESNAF
2- OSMAN GÜLSAR, ORTA, ZANAATKAR,
3- ABDULRAHİM SUBAŞI, YÜKSEK, MEMUR

YEŞİLLER VE SOL GELECEK PARTİSİ

1- HÜSEYİN OLAN, YÜKSEK, ECZACI
2- SEMRA ÇAĞLAR GÖKALP,  YÜKSEK, EĞİTİMCİ
3- ENVER BARİN, İLK, SERBEST

İYİ PARTİ

1- EDİP SAFDER GAYDALI, YÜKSEK, İŞ ADAMI
2- LEVENT NASIR, YÜKSEK, AVUKAT
3- MAŞALLAH ASLAN, YÜKSEK, ÖĞRETMEN

Bolu

Son seçimde olduğu gibi TBMM’ye yine 3 temsilci gönderecek Bolu’da Cumhur, Millet ve Emek Özgürlük ittifaklarındaki partiler AYRI listelerle seçime gireceği için Senaryo 1 temel alınacaktır.

Bu senaryoya göre bir önceki seçimde olduğu gibi 3 sandalyenin 2’sini AKP, diğerini ise CHP kazanıyor:

 

Çalışmamızın varsayımları altında Bolu’daki son sandalyeyi 47.334 oyla AKP alıyor.

Bu sandalye için AKP’den sonraki en güçlü aday olan İYİP'in vekillik kazanabilmesi için oylarını neredeyse 13 puan artırarak ildeki oyunu yüzde 22’ye çıkarması gerekiyor. 

MHP ve CHP de İYİP'in ardından bu sandalyeye aday. Ancak bu partilerin oylarını yaklaşık 13 puan artırıp yüzde 22'ye ulaşmadan son sandalyeyi almaları mümkün görünmüyor. 

Millet İttifakı seçime tek listeyle katılırsa ya da seçmen sandıkta tek partide birleşirse Senaryo 3 geçerli olur:

Görüldüğü gibi bu senaryoda da AKP son sandalyeyi korumayı başarıyor. Millet İttifakı’nın 2. vekilliği kapabilmesi için halen 8 bine yakın oya ihtiyacı var.

Simülasyon varsayımları altında muhalefet partilerinin Bolu’da 2-1 üstünlük kurması Emek ve Özgürlük İttifakı’nın Millet İttifakı'na destek vermesiyle bile zor.

Bolu’da 2018 genel seçimi sonuçları şöyleydi:

YSK’nın ilan ettiği kesin aday listesine göre göre Bolu’daki adayların listedeki sırası, ad, soyad, öğrenim ve meslek bilgileri şöyle:

ADALET VE KALKINMA PARTİSİ

1- YÜKSEL COŞKUNYÜREK, YÜKSEK, MAKİNE MÜHENDİSİ
2- ARZU AYDIN, YÜKSEK, AVUKAT
3- KAZIM KONAK, YÜKSEK, HARİTA MÜHENDİSİ

MİLLİYETÇİ HAREKET PARTİSİ

1- İSMAİL AKGÜL, YÜKSEK, MEMUR
2- RAHMİ AKSOY, ORTA, ESNAF
3- MUHİTTİN ÖZEL, ORTA, EMEKLİ GAZİ

CUMHURİYET HALK PARTİSİ

1- TÜRKER ATEŞ, YÜKSEK, İNŞAAT MÜHENDİSİ
2- MEHMET BURAK COP, YÜKSEK, AKADEMİSYEN (DOÇ.DR.)
3- ZUHAL IŞIN, YÜKSEK, EMEKLİ

İYİ PARTİ

1- AHMET ÖRNEKBAŞ, YÜKSEK, İŞ ADAMI
2- İRFAN BAYAR, YÜKSEK, EMEKLİ POLİS
3- SUAT ORHAN, YÜKSEK, İŞ ADAMI

YEŞİLLER VE SOL GELECEK PARTİSİ

1- GÜNAY BATUR, ORTA, İŞÇİ
2- ÇİÇEK TUTUŞ, ORTA, İŞÇİ
3- ÖYKÜ ILGIN GÜRSES, ORTA, İŞÇİ

TÜRKİYE İŞÇİ PARTİSİ

1- FİGEN ÇAKIR, YÜKSEK, SERBEST
2- ERAYCAN SAFA, ORTA, ESNAF
3- ÖMER BARIŞ SAFİ, ORTA, AŞÇI

Burdur

Burdur, TBMM’ye 2018 genel seçimlerinde olduğu gibi yine 3 temsilci gönderecek.

Burdur’da Cumhur ve Millet ittifaklarındaki partiler AYRI listelerle, Emek ve Özgürlük İttifakı TEK listeyle seçime gireceği için Senaryo 4 temel alınacaktır.

Bu senaryoya göre 3 sandalye CHP, İYİP ve AKP arasında paylaşılıyor.

2018 seçimlerinde AKP’nin kazandığı ildeki son sandalyeyi bu kez 38.981 oyla İYİP kazanıyor.

Çalışmamızın varsayımları altında son sandalye için İYİP’i yakından takip eden AKP, oylarını 12 bin artırarak yüzde 4'2ye ulaşırsa son sandalyenin sahibi olabilir. Ancak AKP’nin oyunu bu kadar artırması ittifak ortağı MHP’nin tam desteği olmadan mümkün görünmüyor.

Cumhur iİttifakı tek listeyle seçime girse ya da MHP seçmeninin tamamı stratejik oy kullanarak AKP’ye oy verirse Senaryo 8 geçerli oluyor:

Bu durumda Cumhur İttifakı 3 sandalyenin 2’sini küçük bir farkla olsa da kazanıyor.

Ancak Cumhur İttifakı ayrı listelerle seçime girdiğinden bu saatten sonra MHP seçmeninin tamamının AKP için oy vermesi oldukça zor.

Fikir vermesi açısından Millet İttifakı’nın tek liste girmesi durumundaki  senaryoyu da ele alalım:

Bu senaryoda Millet İttifakı’nın, diğer partilerin ittifak politikalarından bağımsız olarak her koşulda 2 sandalye kazandığını görüyoruz.

Burdur’da 2018 genel seçimi sonuçları şöyleydi:

YSK’nın ilan ettiği kesin aday listesine göre göre Burdur’daki adayların listedeki sırası, ad, soyad, öğrenim ve meslek bilgileri şöyle:

ADALET VE KALKINMA PARTİSİ

1- ADEM KORKMAZ, YÜKSEK, İKTİSAT ÖĞRETİM ÜYESİ
2- MUSTAFA OĞUZ, YÜKSEK, MALİ MÜŞAVİR
3-  VOLKAN MENGİ, YÜKSEK, MÜHENDİS

MİLLİYETÇİ HAREKET PARTİSİ

1- SERVET OLPAK, YÜKSEK, ÖĞRETMEN
2- ANDAÇ ÖZDEMİR, YÜKSEK, İNŞAAT YÜKSEK MÜHENDİSİ
3-  ESMA ÖZDAŞLI, YÜKSEK, AKADEMİSYEN

CUMHURİYET HALK PARTİSİ

1- İZZET AKBULUT, YÜKSEK, MALİ MÜŞAVİR
2- HÜLYA GÜMÜŞ, ORTA, ÖĞRENCİ (MAKİNE MÜHENDİSİ)
3- SÜLEYMAN ERMAN, YÜKSEK, SERBEST MUHASEBECİ - MALİ MÜŞAVİR

İYİ PARTİ

1- FARUK ERKAN, ORTA, İŞ ADAMI
2- SAFA SÖNMEZ, YÜKSEK, İŞ ADAMI
3- MEHMET YAVAŞ, ORTA, İŞ ADAMI

YEŞİLLER VE SOL GELECEK PARTİSİ

1- REYHAN YİĞİT, YÜKSEK, FELSEFECİ
2- ÖMER FARUK KILIÇ, YÜKSEK, İŞÇİ
3- SEMRA BAYSAL, YÜKSEK, GAZETECİ

Yarınki yazımda Bursa (1 ve 2 numaralı seçim çevreleri), Çanakkale, Çankırı ve Çorum'daki olası milletvekili dağılımlarını ele alacağım.

Simülasyonun uygulandığı sekiz ittifak senaryosu 14 Mayıs 2023’te yapılacak milletvekili seçimleri için hazırladığımız seçim similasyonunda, her seçim çevresinde farklı ittifak biçimleri dikkate alınarak olası sonuçlar sekiz farklı ittifak senaryosunda ele alındı. DEVA Partisi, Gelecek Partisi, DP, DSP, Hüda Par ve BBP; AKP ve CHP listelerinden seçime gireceğinden ayrıca ele alınmadı. Baraja takılmayacağı görülen üç ittifakın (Millet, Cumhur, Emek ve Özgürlük ittifakları) dışında kalan partiler, hesaplamada DİĞER adı altında birleştirildi. Ülke barajını aşacak üç ittifak ve partilerinin seçim çevrelerindeki anlaşmalarına bağlı olarak, olası bütün senaryolar simülasyona dahil edildi. Bu senaryolar şöyle: Senaryo 1: Cumhur, Millet ve Emek Özgürlük ittifaklarındaki partiler seçime AYRI listelerle girerse… Senaryo 2: Cumhur ittifakındaki partiler AYRI, Millet ve Emek Özgürlük ittifaklarındaki partiler ORTAK listelerle seçime girerse… Senaryo 3: Cumhur ve Emek Özgürlük ittifaklarındaki partiler AYRI, Millet ittifakındaki partiler ORTAK listeyle seçime girerse… Senaryo 4: Cumhur ve Millet ittifaklarındaki partiler AYRI, Emek ve Özgürlük İttifakı'ndaki partiler ORTAK listeyle seçime girerse… Senaryo 5: Cumhur İttifakı'ndaki partiler ORTAK, Millet ve Emek Özgürlük ittifaklarındaki partiler AYRI listelerle seçime girerse… Senaryo 6: Cumhur, Millet ve Emek Özgürlük ittifaklarındaki partiler ORTAK listelerle seçime girerse… Senaryo 7: Cumhur ve Millet ittifaklarındaki partiler ORTAK, Emek ve Özgürlük İttifakı'ndaki partiler AYRI listelerle seçime girerse… Senaryo 8: Cumhur ve Emek Özgürlük ittifaklarındaki partiler ORTAK, Millet İttifakı'ndaki partiler AYRI listelerle seçime girerse…

 

Seçim Simülasyonu dizisinin diğer bölümleri TIKLAYIN | Seçim simülasyonu: Bursa, Çanakkale, Çankırı ve Çorum'da olası milletvekili dağılımı TIKLAYIN | Seçim simülasyonu: Balıkesir, Bilecik, Bingöl, Bitlis, Bolu ve Burdur'da olası milletvekili dağılımı TIKLAYIN | Seçim simülasyonu: Antalya, Artvin ve Aydın'da olası milletvekili dağılımları TIKLAYIN | Seçim simülasyonu: Ankara'da 1., 2. ve 3. seçim bölgeleri ve Amasya'da olası milletvekili dağılımı TIKLAYIN | Seçim simülasyonu: İstanbul 2. Bölge, Adana, Adıyaman, Afyonkarahisar ve Ağrı'da olası milletvekili dağılımı TIKLAYIN | "Hangi ilin kaç milletvekili çıkaracağını, medyada okuduğunuz sayıların eksik ve yanlış olduğunu biliyor musunuz?"

 

Simülasyonun dayandığı varsayım ve veriler Seçmen Sayısı Toplamı 64 milyon 113 bin 941 olarak açıklanan yurt içi (Yİ) ve yurt dışı (YD) seçmen sayıları YSK'dan alınmıştır. Yurt içi seçmenlerin illere / seçim çevrelerine göre dağılımı YSK kesin verileri ulaşılabilir hale getirinceye kadar TÜİK'in 31 Aralık 2022 tarihli Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) verileri temel alınarak tahmin edilmiştir. Seçimlere Katılım Oranı Seçime katılım oranında, 24 Haziran 2018'de yapılan son TBMM seçimine katılım oranı temel alınmıştır. Uzmanların, seçimin önemi nedeniyle 14 Mayıs'ta katılım oranının biraz daha yükseleceği tahmini senaryolara yansıtılmıştır. Böylece, yurt içi (Yİ), yurt dışı (YD) seçime katılım oranları sırasıyla yüzde 89 ve yüzde 55 olarak kabul edilmiştir. Yüzde 89'luk yurt içi katılım oranına, her seçim çevresinde 2018 seçimlerindeki katılım düzeyi 1,009448 oranında artırılarak ulaşılmıştır.   Geçerli Oy Oranı Geçerli oy oranının, her seçim çevresinde bir önceki parlamento seçimindeki gibi olacağı kabul edilmiştir. Oyların Partilere Genel Dağılımı 14 Mayıs seçimleri için ilan edilen kayıtlı seçmen sayısına yukarıda paylaştığımız seçime katılım ve geçerli oy oranları uygulanarak, her seçim çevresindeki olası geçerli oy sayısına ulaşıldı. İkinci adımda; ilgili seçim çevresi için hesaplanan “geçerli oy” sayılarından, Türkiye geneli için “geçerli oy” sayısına ulaşıldı. Geçerli oyların partilere dağıtılmasında, partilerin Türkiye genelinde alacağı tahmin edilen oy oranları temel alındı. Tahmini oy oranlarında, 11 kamuoyu araştırma şirketinin Mart ayında yaptığı anketlere yansıyan oylarının ortalaması esas alındı. Simülasyon seçim çevresi temelli yapıldığı için bu oranlar yeni yayınlanacak araştırma sonuçları dikkate alınarak sürekli güncellenecek ve burada ana simülasyonda kullanılan oranlar yayımlanacaktır.  Oyların Seçim Çevrelerinde Partilere Dağılımı Her parti için hesaplanan toplam geçerli oyun seçim çevrelerine dağıtılmasında, her partinin bir önceki seçimde o seçim çevresinde elde ettiği nispi/oransal gücü temel alındı. Örneğin; 2018 seçimlerinde A partisinin aldığı toplam 1000 oyun 50 adedi (yüzde 5) Diyarbakır'dan, 20 adedi (yüzde 2) Samsun'dan gelmiş olsun. 14 Mayıs 2023 seçimi için A partisinin toplam oyu 1500 olarak hesaplandıysa, bu 1500 oyun 75'i (yüzde 5) Diyarbakır'dan, 30'u (yüzde 2) Samsun'dan alınmış olarak varsayılacaktır. Önceki seçimde yer almayan partilerin oylarının seçim çevrelerine dağılımında ise şu yöntem izlendi: DEVA ve Gelecek partilerinin seçim çevrelerindeki oransal durumları, yukarıda açıklanan hesapların ortaya koyduğu AKP eğilimlerine göre, Yeşil Sol Parti'nin oransal durumu da HDP'deki eğilime göre tahmin edildi. TİP'in oransal durumu, CHP ve HDP eğilimleri sırasıyla yüzde 70 ve yüzde 30 oranlarında yansıtılarak tahmin edildi. Aynı şekilde, Zafer Partisi ağırlıklandırılması MHP üzerinden, Memleket Partisi de CHP üzerinden yapıldı. Milletvekili Dağılımı Hesabı Yurt dışı geçerli oylar da önce yukarıdaki gibi tahmin edilerek her seçim bölgesine ağırlıklı olarak dağıtıldı. Ardından, partilerin yurt dışı oylardaki ağırlığı dikkate alınarak partilerin seçim bölgesindeki oylarına eklendi.  Milletvekili dağılımının hesaplanmasında siyasi partilerin her seçim çevresinde sahip olduğu yurt içi ve yurt dışı oylarının toplamı dikkate alındı. Yüzde 7'lik ülke barajını sadece 3 ittifakın (Millet, Cumhur, Emek ve Özgürlük) geçebileceği, bu ittifakların dışında kalan partilerin listelerinden milletvekili seçilemeyeceği varsayılmıştır. Ülke barajına takılma olasılığı bulunmayan üç ittifaktaki partilerin yukarıda açıklanan hesaplarla elde edilen oylarından hareketle, d'Hondt yöntemi kullanılarak milletvekili dağılımı yapıldı. D'Hondt Yöntemi Uygulaması Bu yöntemde baraj sorunu olmayan partilerin seçim bölgesindeki oyları alt alta yazılır. Daha sonra her partinin oyu sırasıyla 1'e, 2'ye, 3'e,… ta ki o seçim çevresinden çıkacak toplam milletvekili sayısına ulaşana kadar bölünür. Elde edilen sayılar büyükten küçüğe doğru sıralanır ve milletvekillileri bu sırayla o sayıların karşısındaki partilere dağıtılmış olur. İttifak oylarının hesaplanması Partilerin ittifak gereği ortak listeyle seçime girmeleri durumunda alacakları toplam oyun, seçime ayrı ayrı girselerdi alacakları oyların basit toplamı olacağı varsayılmıştır. Her seçim çevresinde ve/veya parti için farklı sonuçlar doğurabilecek ittifak politikaları, oyların basit toplamından farklı sonuçlara neden olabilecektir. Ancak simülasyon yaparken bu etkilerin toplam etkisi, hesaplama zorluğundan ve çok büyük etki yaratmayacağı düşünüldüğü için toplam etkinin sıfır olacağı kabul edilerek ihmal edilmişti.  Simülasyon Hakkında Bir Uyarı 2018 seçimi verileriyle test edildiğinde oldukça güvenilir şekilde çalışan bu simülasyonun birçok önemli faktörü göz ardı ettiği unutulmamalıdır. Bu simülasyon, il il yapılmış bir kamuoyu çalışmasının ürünü değildir. Açıklanan varsayımlar altında, alternatif ittifak modelleriyle ve farklı oy oranlarında ne tür sonuçlar ortaya çıkabileceği hakkında kamuoyuna fikir vermeyi hedeflemektedir. Depremin neden olduğu, boyutları ve sonuçları tam olarak bilinmeyen seçmen mobilitesi başta olmak üzere bazı önemli faktörler, simülasyonun bu durumdan etkilenen seçim çevreleri için daha ihtiyatlı okunmasını gerektirmektedir.

 

Sertuğ Çiçek kimdir? Sertuğ Çiçek, Ankara'da doğdu. Yenimahalle Öğretmen Kubilay İlkokulu ve Mustafa Kemal Lisesi Orta kısmında okudu. Elektroniğe olan merakı nedeniyle başladığı Yenimahalle Endüstri Meslek Lisesi Elektronik Bölümü'nü 12 Eylül 1980 darbesi döneminde iki yıl ara vermek zorunda kaldığı için ancak 1983 yılında bitirebildi. Aynı yıl girdiği Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi (Mülkiye) İktisat Bölümü'nden 1987 yılında mezun oldu. Gazeteciliğe 1989 yılında Cumhuriyet Gazetesi Ankara Bürosu'nda başladı. Sırasıyla gece, belediye ve ekonomi muhabiri olarak çalıştı. YÖK'ün düzenlediği yurtdışı yüksek lisans ve doktora bursu sınavını kazanarak 1993 yılında İngiltere'ye gitti. Birmingham Üniversitesi'nde ekonomi yüksek lisans (MsSoc) programını bitirdi. Türkiye'ye dönükten sonra Kırıkkale Üniversitesi'nde mecburi hizmetini tamamladı ve 2005'te istifa ederek özel sektöre geçti. İstanbul'da dershane sektöründe yöneticilik ve öğretmenlik yaptı. 2015'ten bu yana, Cumhuriyet'te işe girmesini teşvik ederek kendisini gece muhabirliğinden kurtaran Mülkiye sıralarından arkadaşı Doğan Akın'ın kurucusu olduğu T24'ün genel koordinatörlüğünü sürdürüyor.