09 Mayıs 2023
Bugünkü yazımda Şanlıurfa, Uşak, Van, Yozgat, Zonguldak, Aksaray, Bayburt ve Karaman için simülasyon sonuçlarını ele alacağım.
Gelen öneri ve eleştiriler nedeniyle birkaç noktayı yeniden hatırlatmak istiyorum:
Bu simülasyon, il il yapılmış bir anket ya da tahmin değildir. Bu yazının sonunda detaylı olarak açıklanan varsayımlar altında, alternatif ittifak modelleriyle ve farklı oy oranlarında ne tür sonuçlar ortaya çıkabileceği hakkında kamuoyuna fikir vermeyi hedeflemektedir. Kamuoyuna yansıyan anket sonuçlarındaki genel oy oranlarının illere nasıl yansıyabileceği ve milletvekili dağılımının nasıl olabileceği konusunda sosyolojik değil, matematiksel bir çalışmadır. Örneğin bölgede çok sevilen bir adayın partilerden bağımsız olarak yaratabileceği etkiyi hesaplamayı amaçlamaz. Ya da ilin özel durumu nedeniyle yaşanan büyük oy geçişlerini tahmin etmeye çalışmaz. Simülasyonumuz, anket ortalamaları üzerinden yapıldığı için açıklayıcılığı da bununla sınırlıdır. Kamuoyu araştırma şirketlerinin paylaştıkları sonuçlar her zaman ihtiyatla ele alınmalıdır. Simülasyonda kullanılan oy miktar ve oranları, oylardaki değişmeler, milletvekili dağılımları kamuoyuna yansımış anket ortalamalarına paralel olarak hesaplanmış olsa da tamamen varsayımsaldır. |
Türkiye’nin en yüksek nüfusa sahip 8. ili olan Şanlıurfa’dan TBMM’ye 14 milletvekili gönderilecek.
2.170.110 nüfusu ve 1.219.445 kayıtlı seçmeni olan Şanlıurfa’da AKP, MHP, CHP ve İYİP seçime ayrı listelerle girerken Emek ve Özgürlük İttifakı partilerinden TİP, Yeşil Sol’u destekleyerek aday göstermedi. Bu duruma uygun olan Senaryo 4 ile simülasyon yapacağız:
Simülasyon sonuçlarına göre Cumhur İttifakı’nın toplam oyları son seçime göre simülasyonumuzda 7 puan azaldığı varsayılarak yüzde 62’den yüzde 55’e düşerken Millet İttifakı’nın oyları 7 puan artıyor. Ne var ki bu değişim Şanlıurfa’daki 14 sandalyenin 9’unu 2018’de olduğu gibi yine Cumhur İttifakı’nın kazanması sonucunu değiştirmiyor. Hatta, simülasyon sonucuna göre CHP elindeki tek sandalyeyi de kaybediyor: AKP 8, MHP 1, Yeşil Sol 5.
Bu durumun; oy kaybı, ilgili partinin o seçim çevresinde "büyük parti olma" vasfını değiştirmiyorsa, d'Hont sisteminin milletvekili dağılımını büyük olanlardan yana sağlamasından kaynaklandığının altını çizelim.
CHP 2018'deki sandalyesini koruyabilecek mi?
Ancak CHP, 54.649 oy sınırıyla Yeşil Sol’a giden Şanlıurfa’nın son sandalyesini almaya yakın. CHP ekstra 9 bin oy alarak bu sandalyeyi kapabilir.
Ne var ki Saadet Partisi’nin son seçimde 11 binden fazla olan oylarının bu seçimde Yeniden Refah Partisi’ne kaydığını gösteren anketler doğruysa CHP’nin Şanlıurfa’daki işi zor. Öte yandan bölgede CHP lehine bir hava estiği haberleri de geliyor. CHP’nin bu sandalyeyi yeniden kazanıp kazanamayacağını 14 Mayıs gecesi öğreneceğiz.
Bağımsız adayların etkisi
Şanlıurfa’da bağımsız aday çıkaran güçlü aileler ve diğer partilerin toplamı “DİĞER” kategorisine yansıyor. Geleneksel aile yapıları nedeniyle bağımsız adayların çok oy alabildiği Şanlıurfa’da bu yılki bağımsız adayların sonuçları ne ölçüde değiştireceğini de 14 Mayıs akşamı öğrenmiş olacağız.
Fermuar liste kazandırırdı
CHP ve İYİP başka bazı illerdeki gibi Şanlıurfa’da da tek listeyle seçime girseydi, varsayımlarımıza göre, tek vekilliği garanti ederdi. Senaryo 2’de bunu görebiliriz:
Simülasyonumuzdaki varsayımlar altında milletvekili dağılımı son seçimdeki gibi ittifakların toplam oyları üzerinden yapılsaydı Millet İttifakı 1 sandalyeyi garanti ediyordu:
Şanlıurfa’da 2018 seçim sonuçları şöyleydi:
YSK'nın ilan ettiği kesin aday listesine göre Şanlıurfa’da adayların listedeki sırası, ad, soyad, öğrenim ve meslek bilgileri şöyle:
ADALET VE KALKINMA PARTİSİ
MİLLİYETÇİ HAREKET PARTİSİ
YEŞİLLER VE SOL GELECEK PARTİSİ
CUMHURİYET HALK PARTİSİ
İYİ PARTİ
Uşak 375.454 olan nüfusu ve 280.399 kayıtlı seçmeniyle 2018 seçiminde olduğu gibi yine 3 milletvekili çıkartacak.
Partilerin ayrı listelerle seçime katıldığı Uşak için Senaryo 1 üzerinden ilerleyeceğiz:
Simülasyon varsayımları uyarınca yapılan hesaplamalarda Cumhur İttifakı partilerinin oyları yüzde 54’ten yüzde 42,5’e düşse de AKP Uşak’taki 3 sandalyenin ikisini almayı başarıyor. AKP 2, CHP 1.
Uşak’ın son vekilliği 45.661 oy sınırıyla AKP’ye gidiyor. Bu sandalyeyi AKP’den almak için İYİP’in 4.500 kadar ek oya ihtiyacı var.
Yeni yasa Cumhur İttifakı’na yaradı
CHP ve İYİP seçime tek liste olarak girseydi Uşak’ta Cumhur İttifakı’nın Millet İttifakı karşısındaki 2-1’lik üstünlüğünü tersine çevirebilirdi. Bu durumu gösteren Senaryo 2 şöyle:
Eğer milletvekili dağılımı 2018’deki gibi ittifak oyları üzerinden yapılsaydı da sonuç Millet İttifakı lehine çıkardı:
Simülasyon hesaplamalarının ortaya koyduğu sayılar, yasa değişikliğinin Uşak’ta AKP lehine sonuç vereceğini gösteriyor.
Uşak’ta 2018 seçim sonuçları şöyleydi:
YSK'nın ilan ettiği kesin aday listesine göre Uşak’ta adayların listedeki sırası, ad, soyad, öğrenim ve meslek bilgileri şöyle:
ADALET VE KALKINMA PARTİSİ
MİLLİYETÇİ HAREKET PARTİSİ
CUMHURİYET HALK PARTİSİ
İYİ PARTİ
YEŞİLLER VE SOL GELECEK PARTİSİ
TÜRKİYE İŞÇİ PARTİSİ
Nüfusu 1.128.749 olan Van’da 706.445 kayıtlı seçmen bulunuyor. Van’dan TBMM’ye 2018 seçimlerinde olduğu gibi yine 8 milletvekili yollanacak.
Cumhur İttifakı partileri AKP ve MHP’nin ayrı listelerle, Millet İttifakı partileri CHP ve İYİP’in tek listeyle seçime katılacağı Van’da TİP de Yeşil Sol’u destekleyerek aday göstermedi.
İttifakların bu durumunu açıklaya Senaryo 2 ile yaptığımız simülasyon şöyle:
Van’daki milletvekili dağılımı önceki seçimdeki gibi oluyor: AKP 3, Yeşil Sol 5.
Van'dan TBMM’ye seçilen son milletvekili 59.334 oy sınırında ve AKP’den.
Bu sandalye için en yakın rakip olan Yeşil Sol ekstra 17 bin kadar daha oy alırsa Van’daki durumu 5-3’ten 6-2’ye getirebilir.
Van’da CHP listesinden seçime giren Millet İttifakı’nın ise milletvekili çıkarabilmesi için oylarını yaklaşık 2 katına çıkarması gerekiyor.
Van’da yerel adayların seçim sonuçlarına nasıl etkide bulunacağını 14 Mayıs akşamı göreceğiz.
Farklı ittifak senaryolarında milletvekili dağılımının değişmediği Van’da 2018 seçim sonuçları şöyleydi:
YSK'nın ilan ettiği kesin aday listesine göre Van’da adayların listedeki sırası, ad, soyad, öğrenim ve meslek bilgileri şöyle:
ADALET VE KALKINMA PARTİSİ
MİLLİYETÇİ HAREKET PARTİSİ
YEŞİLLER VE SOL GELECEK PARTİSİ
CUMHURİYET HALK PARTİSİ
Nüfusu 418.442, seçmen sayısı 299.880 olan Yozgat, TBMM’ye geçen seçimde olduğu gibi 4 vekil gönderecek.
Yozgat’ta CHP ve İYİP tek listeyle seçime katılırken diğer partiler ayrı listeler çıkaracağı için Senaryo 3 ile simülasyon yapacağız:
Cumhur İttifakı’nın en güçlü olduğu illerden birisi olan Yozgat’ta oy kayıplarının 10 puan olduğu varsayılsa bile Cumhur İttifakı’nın üstünlüğü devam edecek gibi görünüyor.
Aşağıdaki varsayımlarla altında yapılan simülasyonun sonucunda ortaya çıkan milletvekili dağılımına göre AKP 2, MHP 1, İYİP 1 vekillik kazanıyor.
Cumhur İttifakı’nın Millet İttifakı karşısındaki 3-1’lik üstünlüğü simülasyon sonuçlarımıza göre devam ediyor. Millet İttifakı İYİP adıyla seçime katıldığı için milletvekili İYİP’in oluyor.
Yasa değişikliğine karşı fermuar liste taktiği işe yarıyor
Simülasyon, Millet İttifakı’nın “fermuar” liste tercihinin kendileri açısından doğru bir karar olduğunu gösteriyor. Eğer CHP ve İYİP ayrı listelerle seçime girseydi AKP, Seçim Yasası’ndaki düzenlemenin de etkisiyle bir fazla milletvekili kazanacaktı.
Senaryo 1 bu varsayım altındaki milletvekili dağılımını gösteriyor:
Simülasyon sonuçlarının 2018 seçimlerindeki sonuçlarla tek farkı, Millet İttifakı’nın sandalyesi bu kez CHP’nin değil İYİP’in oluyor. Yozgat’ta 2018 seçim sonuçları şöyleydi:
YSK'nın ilan ettiği kesin aday listesine göre Yozgat’ta adayların listedeki sırası, ad, soyad, öğrenim ve meslek bilgileri şöyle:
ADALET VE KALKINMA PARTİSİ
MİLLİYETÇİ HAREKET PARTİSİ
İYİ PARTİ
YEŞİLLER VE SOL GELECEK PARTİSİ
TÜRKİYE İŞÇİ PARTİSİ
Nüfusu 588.510, kayıtlı seçmen sayısı 457.574 olan Zonguldak, önceki seçimdeki gibi TBMM’ye yine 5 milletvekili gönderecek.
İttifak partileri seçime ayrı listelerle katılacağı için simülasyonumuzu Senaryo 1 üzerinden gerçekleştireceğiz:
Simülasyonumuzun varsaydığı Türkiye oy oranları geçerli olduğunda Zonguldak’taki milletvekili dağılımı 2018 sonuçlarıyla aynı oluyor: AKP 3, CHP 2.
AKP’nin 2018’de yüzde 46 olan oy oranının 11 puan azalarak yüzde 35’e düştüğünü varsaysak bile AKP ildeki 5 sandalyenin 3’ünü kazanıyor. Yukardaki d'Hont sistemi/büyük parti ilişkisinnin yarattığı sonuca ilişkin olarak kaydettiğimiz notu tekrar hatırlatalım. Yani oy kaybı, "büyük parti olma" vasfını değiştirmiyorsa, milletvekili kaybı yaratmıyor.
Zonguldak’ın son sandalyesi 47.191 oy sınırıyla AKP’nin oluyor. İYİP ekstra 10 bin kadar oyla yüzde 11,7 oranına ulaşırsa AKP’ye giden son vekilliği kapabilir.
Zonguldak’ta CHP ve İYİP fermuar liste yapsalardı bir vekillik fazla çıkarabilirlerdi. Simülasyonumuzun Senaryo 3 ittifak modeliyle ortaya koyduğu sonuç şöyle:
CHP ve İYİP’in tek listeyle seçime girdiğinde, ayrı ayrı alacakları oyların toplamı kadar oy alacağı varsayarak hazırlanmış simülasyonumuza göre, fermuar liste yöntemi Millet İttifakı’na bir fazla sandalye kazandırırken AKP’nin milletvekili sayısı 2’ye düşüyor.
Zonguldak’ta 2018 seçim sonuçları şöyleydi:
YSK'nın ilan ettiği kesin aday listesine göre Zonguldak’ta adayların listedeki sırası, ad, soyad, öğrenim ve meslek bilgileri şöyle:
ADALET VE KALKINMA PARTİSİ
MİLLİYETÇİ HAREKET PARTİSİ
CUMHURİYET HALK PARTİSİ
İYİ PARTİ
YEŞİLLER VE SOL GELECEK PARTİSİ
TÜRKİYE İŞÇİ PARTİSİ
Nüfusu 433.055 olan Aksaray’da 296.182 kayıtlı seçmen TBMM’ye son seçimde olduğu gibi yine 4 vekil gönderecek.
Cumhur İttifakı ve Emek-Özgürlük İttifakı partileri seçime ayrı listelerle katılırken Millet İttifakı İYİP adı altında tek listeyle seçime girecek. Simülasyonumuzu bu duruma uygun olan Senaryo 3 ile yapacağız.
Simülasyonda varsayılan ülke geneli oyların Aksaray’a yansıması şöyle oluyor:
Simülasyon sonuçlarına göre AKP 3, İYİP 1 milletvekili kazanıyor.
Aksaray’dan Meclis’e yollanan son milletvekili 44.296 oy sınırıyla AKP’den. Ancak AKP’nin 3. vekilinin sandalyesi sağlam durmuyor. İttifak ortağı MHP yaklaşık 2 bin ekstra oyla bu sandalyeyi AKP’den alabilir.
Seçim Yasası değişikliğine karşı fermuar liste taktiği
Cumhur İttifakı’nın Seçim Yasası’nda yaptığı değişiklikle milletvekili dağılımı 2018 seçiminden farklı olarak ittifak oyları üzerinden değil parti oyları üzerinden yapılıyor.
Eğer Millet İttifakı tek listeyle seçime girmeseydi Aksaray’da bir milletvekilliğini alamazdı. Bu durumu göstermek için parti oylarının ayrı ayrı hesaba katıldığı Senaryo 1’i inceleyelim:
Bu senaryoda AKP 3, MHP 1 sandalye kazanıyor.
CHP ve İYİP’in seçime tek listeyle girme kararı, yasadaki değişikliğin kendileri için yarattığı zorluğu aşmalarını sağlamış görünüyor.
Aksaray’da 2018 seçim sonuçları şöyle:
YSK'nın ilan ettiği kesin aday listesine göre Aksaray’da adayların listedeki sırası, ad, soyad, öğrenim ve meslek bilgileri şöyle:
ADALET VE KALKINMA PARTİSİ
MİLLİYETÇİ HAREKET PARTİSİ
İYİ PARTİ
YEŞİLLER VE SOL GELECEK PARTİSİ
TÜRKİYE İŞÇİ PARTİSİ
Bayburt 84.241 nüfusla Türkiye’nin nüfus sıralamasında en sonda gelen ili. 57.116 kayıtlı seçmeni olan Bayburt TBMM’ye son seçimdeki gibi yine tek vekil yollayacak.
Bayburt’ta Millet İttifakı İYİP adı altında aday gösterirken diğer ittifak partileri ayrı ayrı adaylarla seçime katılıyorlar:
Simülasyona temel alınan oy oranlarının Bayburt’a yansıtılması sonucu ortaya çıkan oy oranlarına göre AKP ilin tek sandalyesini açık ara alıyor.
Türkiye geneli anketlerdeki ortalama oy oranlarının 2018 seçimlerinin taklidi olarak illere dağıtılmasıyla elde edilen bu sonuçların, genel oy oranlarındaki değişmeler ve illerin özel durumlarından etkilenebileceğini unutmamak gerekir.
Bayburt’ta 2018 seçim sonuçları şöyleydi:
YSK'nın ilan ettiği kesin aday listesine göre Bayburt’ta adayların listedeki sırası, ad, soyad, öğrenim ve meslek bilgileri şöyle:
ADALET VE KALKINMA PARTİSİ
MİLLİYETÇİ HAREKET PARTİSİ
YEŞİLLER VE SOL GELECEK PARTİSİ
TÜRKİYE İŞÇİ PARTİSİ
İYİ PARTİ
Nüfusu 260.838, kayıtlı seçmen sayısı 187.862 olan Karaman geçen seçimdeki gibi TBMM’ye 3 milletvekili yollayacak.
İttifak partileri seçime ayrı listelerle katılacağı için Senaryo 1 üzerinden ilerleyeceğiz:
Varsayılan oy oranları üzerinden yapılan simülasyonda AKP 2, CHP 1 vekillik kazanıyor.
Son sandalye 32.000 oyla CHP’nin oluyor. Bu sandalye için İYİP’in 6 bin ekstra oya ihtiyacı var.
Cumhur İttifakı için kaçan fırsat
Cumhur ittifakı eğer tek liste olarak seçime katılsaydı (Senaryo 5) Karaman’daki bütün sandalyeleri alabilirdi:
Bu senaryoda CHP sadece 527 oyla son sandalyeyi elinden kaçırmış olacaktı.
Karaman’da 2018 seçim sonuçları şöyleydi:
YSK'nın ilan ettiği kesin aday listesine göre Karaman’da adayların listedeki sırası, ad, soyad, öğrenim ve meslek bilgileri şöyle:
ADALET VE KALKINMA PARTİSİ
MİLLİYETÇİ HAREKET PARTİSİ
YEŞİLLER VE SOL GELECEK PARTİSİ
TÜRKİYE İŞÇİ PARTİSİ
CUMHURİYET HALK PARTİSİ
İYİ PARTİ
Gelecek yazıda Kırıkkale, Batman, Şırnak, Bartın, Ardahan, Iğdır, Yalova, Karabük, Kilis, Osmaniye ve Düzce simülasyon sonuçlarını paylaşacağım.
Simülasyonun uygulandığı sekiz ittifak senaryosu 14 Mayıs 2023'te yapılacak milletvekili seçimleri için hazırladığımız seçim simülasyonunda, her seçim çevresinde farklı ittifak biçimleri dikkate alınarak olası sonuçlar sekiz farklı ittifak senaryosunda ele alındı. DEVA Partisi, Gelecek Partisi, DP, DSP, Hüda Par ve BBP; AKP ve CHP listelerinden seçime gireceğinden ayrıca ele alınmadı. Baraja takılmayacağı görülen üç ittifakın (Millet, Cumhur, Emek ve Özgürlük ittifakları) dışında kalan partiler, hesaplamada DİĞER adı altında birleştirildi. Ülke barajını aşacak üç ittifak ve partilerinin seçim çevrelerindeki anlaşmalarına bağlı olarak, olası bütün senaryolar simülasyona dahil edildi. Bu senaryolar şöyle: Senaryo 1: Cumhur, Millet ve Emek Özgürlük ittifaklarındaki partiler seçime AYRI listelerle girerse… Senaryo 2: Cumhur ittifakındaki partiler AYRI, Millet ve Emek Özgürlük ittifaklarındaki partiler ORTAK listelerle seçime girerse… Senaryo 3: Cumhur ve Emek Özgürlük ittifaklarındaki partiler AYRI, Millet ittifakındaki partiler ORTAK listeyle seçime girerse… Senaryo 4: Cumhur ve Millet ittifaklarındaki partiler AYRI, Emek ve Özgürlük İttifakı'ndaki partiler ORTAK listeyle seçime girerse… Senaryo 5: Cumhur İttifakı'ndaki partiler ORTAK, Millet ve Emek Özgürlük ittifaklarındaki partiler AYRI listelerle seçime girerse… Senaryo 6: Cumhur, Millet ve Emek Özgürlük ittifaklarındaki partiler ORTAK listelerle seçime girerse… Senaryo 7: Cumhur ve Millet ittifaklarındaki partiler ORTAK, Emek ve Özgürlük İttifakı'ndaki partiler AYRI listelerle seçime girerse… Senaryo 8: Cumhur ve Emek Özgürlük ittifaklarındaki partiler ORTAK, Millet İttifakı'ndaki partiler AYRI listelerle seçime girerse… |
Simülasyonun dayandığı varsayım ve veriler
Toplamı 64 milyon 113 bin 941 olarak açıklanan yurt içi (Yİ) ve yurt dışı (YD) seçmen sayıları YSK'dan alınmıştır. (Dizinin ilk 11 yazısında YSK kesin verileri ulaşılabilir olmadığı için yurt içi seçmenlerin illere / seçim çevrelerine göre dağılımı 31 Aralık 2022 tarihli Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) verileri temel alınarak tahmin edilmiştir.) Seçime katılım oranında, 24 Haziran 2018'de yapılan son TBMM seçimine katılım oranı temel alınmıştır. Uzmanların, seçimin önemi nedeniyle 14 Mayıs'ta katılım oranının biraz daha yükseleceği tahmini senaryolara yansıtılmıştır. Böylece, yurt içi (Yİ), yurt dışı (YD) seçime katılım oranları sırasıyla yüzde 89 ve yüzde 55 olarak kabul edilmiştir. Yüzde 89'luk yurt içi katılım oranına, her seçim çevresinde 2018 seçimlerindeki katılım düzeyi 1,0095 oranında artırılarak ulaşılmıştır.
Geçerli Oy Oranı Geçerli oy oranının, her seçim çevresinde bir önceki parlamento seçimindeki gibi olacağı kabul edilmiştir. Oyların Partilere Genel Dağılımı 14 Mayıs seçimleri için ilan edilen kayıtlı seçmen sayısına yukarıda paylaştığımız seçime katılım ve geçerli oy oranları uygulanarak, her seçim çevresindeki olası geçerli oy sayısına ulaşıldı. İkinci adımda; ilgili seçim çevresi için hesaplanan "geçerli oy" sayılarından, Türkiye geneli için "geçerli oy" sayısına ulaşıldı. Geçerli oyların partilere dağıtılmasında, partilerin Türkiye genelinde alacağı tahmin edilen oy oranları temel alındı. Tahmini oy oranlarında, kamuoyu araştırma şirketlerinin yaptığı anketlere yansıyan oylarının ortalaması esas alındı. Simülasyonda kullandığımız oy oranları, Nisan ayında yapılan ve kamuyouna yansıyan anket sonuçları ortalaması üzerinden yenilendi. Yeni yayınlanacak araştırma sonuçları da dikkate alınarak 11 Mayıs'ta son bir güncelleme daha yapılacaktır. Türkiye Raporu'nun derlediği Avrasya, Aksoy, Yöneylem, Metropoll, MAK, Saros, ORC, ADA ve Bulgu araştırma şirketlerinin anket sonuçlarının ortalaması, araştırmalarındaki şeffaflık ve tahminlerindeki isabet nedeniyle en güvenilir kamuoyu araştırma şirketlerinden olan KONDA'nın kamuoyuna yansıyan oranlarıyla birleştirilerek Nisan oy oranlarına ulaşıldı. Oyların Seçim Çevrelerinde Partilere Dağılımı Her parti için hesaplanan toplam geçerli oyun seçim çevrelerine dağıtılmasında, her partinin bir önceki seçimde o seçim çevresinde elde ettiği nispi/oransal gücü temel alındı. Örneğin; 2018 seçimlerinde A partisinin aldığı toplam 1000 oyun 50 adedi (yüzde 5) Diyarbakır'dan, 20 adedi (yüzde 2) Samsun'dan gelmiş olsun. 14 Mayıs 2023 seçimi için A partisinin toplam oyu 1500 olarak hesaplandıysa, bu 1500 oyun 75'i (yüzde 5) Diyarbakır'dan, 30'u (yüzde 2) Samsun'dan alınmış olarak varsayılacaktır. Önceki seçimde yer almayan partilerin oylarının seçim çevrelerine dağılımında ise şu yöntem izlendi: DEVA ve Gelecek partilerinin seçim çevrelerindeki oransal durumları, yukarıda açıklanan hesapların ortaya koyduğu AKP eğilimlerine göre, Yeşil Sol Parti'nin oransal durumu da HDP'deki eğilime göre tahmin edildi. TİP'in oransal durumu, CHP ve HDP eğilimleri sırasıyla yüzde 70 ve yüzde 30 oranlarında yansıtılarak tahmin edildi. Aynı şekilde, Zafer Partisi ağırlıklandırılması MHP üzerinden, Memleket Partisi de CHP üzerinden yapıldı. Milletvekili Dağılımı Hesabı Yurt dışı geçerli oylar da önce yukarıdaki gibi tahmin edilerek her seçim bölgesine ağırlıklı olarak dağıtıldı. Ardından, partilerin yurt dışı oylardaki ağırlığı dikkate alınarak partilerin seçim bölgesindeki oylarına eklendi. Milletvekili dağılımının hesaplanmasında siyasi partilerin her seçim çevresinde sahip olduğu yurt içi ve yurt dışı oylarının toplamı dikkate alındı. Yüzde 7'lik ülke barajını sadece 3 ittifakın (Millet, Cumhur, Emek ve Özgürlük) geçebileceği, bu ittifakların dışında kalan partilerin listelerinden milletvekili seçilemeyeceği varsayılmıştır. Ülke barajına takılma olasılığı bulunmayan üç ittifaktaki partilerin yukarıda açıklanan hesaplarla elde edilen oylarından hareketle, d'Hondt yöntemi kullanılarak milletvekili dağılımı yapıldı. D'Hondt Yöntemi Uygulaması Bu yöntemde baraj sorunu olmayan partilerin seçim bölgesindeki oyları alt alta yazılır. Daha sonra her partinin oyu sırasıyla 1'e, 2'ye, 3'e,… ta ki o seçim çevresinden çıkacak toplam milletvekili sayısına ulaşana kadar bölünür. Elde edilen sayılar büyükten küçüğe doğru sıralanır ve milletvekillileri bu sırayla o sayıların karşısındaki partilere dağıtılmış olur. İttifak oylarının hesaplanması Partilerin ittifak gereği ortak listeyle seçime girmeleri durumunda alacakları toplam oyun, seçime ayrı ayrı girselerdi alacakları oyların basit toplamı olacağı varsayılmıştır. Her seçim çevresinde ve/veya parti için farklı sonuçlar doğurabilecek ittifak politikaları, oyların basit toplamından farklı sonuçlara neden olabilecektir. Ancak simülasyonda hesaplama zorluğu ve çok büyük etki yaratmayacağı düşünüldüğü için bu etkilerin toplamı sıfır olacağı kabul edilerek ihmal edildi. Simülasyon Hakkında Bir Uyarı 2018 seçimi verileriyle test edildiğinde oldukça güvenilir şekilde çalışan bu simülasyonun birçok önemli faktörü göz ardı ettiği unutulmamalıdır. Bu simülasyon, il il yapılmış bir kamuoyu çalışmasının ürünü değildir. Açıklanan varsayımlar altında, alternatif ittifak modelleriyle ve farklı oy oranlarında ne tür sonuçlar ortaya çıkabileceği hakkında kamuoyuna fikir vermeyi hedeflemektedir. Depremin neden olduğu, boyutları ve sonuçları tam olarak bilinmeyen seçmen mobilitesi başta olmak üzere bazı önemli faktörler, simülasyonun bu durumdan etkilenen seçim çevreleri için daha ihtiyatlı okunmasını gerektirmektedir. |
Sertuğ Çiçek kimdir?Sertuğ Çiçek, Ankara'da doğdu. Yenimahalle Öğretmen Kubilay İlkokulu ve Mustafa Kemal Lisesi Orta kısmında okudu. Elektroniğe olan merakı nedeniyle başladığı Yenimahalle Endüstri Meslek Lisesi Elektronik Bölümü'nü 12 Eylül 1980 darbesi döneminde iki yıl ara vermek zorunda kaldığı için ancak 1983 yılında bitirebildi. Aynı yıl girdiği Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi (Mülkiye) İktisat Bölümü'nden 1987 yılında mezun oldu. Gazeteciliğe 1989 yılında Cumhuriyet Gazetesi Ankara Bürosu'nda başladı. Sırasıyla gece, belediye ve ekonomi muhabiri olarak çalıştı. YÖK'ün düzenlediği yurtdışı yüksek lisans ve doktora bursu sınavını kazanarak 1993 yılında İngiltere'ye gitti. Birmingham Üniversitesi'nde ekonomi yüksek lisans (MsSoc) programını bitirdi. Türkiye'ye dönükten sonra Kırıkkale Üniversitesi'nde mecburi hizmetini tamamladı ve 2005'te istifa ederek özel sektöre geçti. İstanbul'da dershane sektöründe yöneticilik ve öğretmenlik yaptı. 2015'ten bu yana, Cumhuriyet'te işe girmesini teşvik ederek kendisini gece muhabirliğinden kurtaran Mülkiye sıralarından arkadaşı Doğan Akın'ın kurucusu olduğu T24'ün genel koordinatörlüğünü sürdürüyor. |
Yerel seçimlere katılmayan ve geçersiz oy kullananların sayısı, rekor denebilecek bir artışla, 15 milyon kişiyi aştı. Seçimlerin en çarpıcı genel sonucu CHP’nin AKP’yi geçerek birinci parti olmasıysa, ikinci çarpıcı sonuç da AKP oylarının 4,2 milyon kadar azalması oldu. AKP’nin ardından en büyük mutlak oy kaybı 1,7 milyon ile İYİ Parti ve 1,1 milyon ile MHP’de gözleniyor. Oylarını mutlak olarak artıran partiler arasında ise 3,3 milyon ile CHP, 2,8 milyon ile YRP, 639 bin ile DEM Parti öne çıkıyor. İşte il il, parti parti 31 Mart 2024 yerel seçimlerine toplu bir bakış…
Millet İttifakı partilerinden parlamentoya milletvekili taşıyan CHP’nin TBMM Grubu’nun küçülmesi, 14 Mayıs seçimlerinden beri tartışılıyor
İlk turda yurt içinde yüzde 88,08 olan seçime katılım oranı bazı illerde yüzde 65'e kadar düştü.
© Tüm hakları saklıdır.