05 Mayıs 2023
Seçim simülasyonu yazı dizimizin bugünkü bölümünde Kırşehir, Kocaeli, Konya ve Kütahya illerini ele alacağız.
Simülasyon oy oranları güncellendi... |
Bu simülasyon, il il yapılmış bir kamuoyu çalışması değildir. Bu yazının sonunda detaylı olarak açıklanan varsayımlar altında, alternatif ittifak modelleriyle ve farklı oy oranlarında ne tür sonuçlar ortaya çıkabileceği hakkında kamuoyuna fikir vermeyi hedeflemektedir. |
Nüfusu 244.519 olan Kırşehir’deki 173.872 kayıtlı seçmen son seçimde olduğu gibi yine 2 milletvekili seçecek.
TBMM’ye 2 milletvekili gönderen 11 ilden birisi olan Kırşehir’de ittifak partileri seçime ayrı listelerle katıldığı için Senaryo 1 üzerinden simülasyon yapacağız.
Cumhur ve Millet ittifakları 2018 seçimlerinde olduğu gibi ildeki iki sandalyeyi paylaşıyor: 1 AKP, 1 CHP.
İkinci sandalye 44.008 oy sınırıyla CHP’de. Sandalyenin en yakın takipçisi İYİP yüzde 13,17 tahmin ettiğimiz oyunu yüzde 28,66’ya çıkarırsa bu sandalyeyi CHP’den alabilir. Ancak kentteki geleneksel seçmen eğilimleri nedeniyle bu olasılık oldukça zayıf.
Simülasyonumuza göre, Kırşehir için alternatif ittifak senaryolarında da milletvekili dağılımında bir değişme olmuyor.
Kırşehir’de 2018 seçim sonuçları şöyleydi:
YSK’nın ilan ettiği kesin aday listesine göre Kırşehir'de adayların listedeki sırası, ad, soyad, öğrenim ve meslek bilgileri şöyle:
ADALET VE KALKINMA PARTİSİ
MİLLİYETÇİ HAREKET PARTİSİ
CUMHURİYET HALK PARTİSİ
İYİ PARTİ
YEŞİLLER VE SOL GELECEK PARTİSİ
TÜRKİYE İŞÇİ PARTİSİ
Nüfus sıralamasında Türkiye’nin 10. büyük ili olan Kocaeli’nde 2.079.072 kişi yaşıyor.
YSK, nüfus değişimlerini dikkate alarak 2018 seçiminde 13 olan Kocaeli’nin milletvekili sayısını bir artırarak 14’e çıkardı.
YSK verilerine göre 1.514.834 seçmenin oy kullanacağı Kocaeli’nde TİP aday çıkarmadığı için simülasyonumuzu Senaryo 4 üzerinden gerçekleştireceğiz:
Simülasyon sonuçlarına göre Cumhur İttifakı 8, Millet İttifakı 5, Emek ve Özgürlük İttifakı 1 vekillik kazanıyor.
2018 milletvekili dağılımına göre AKP, MHP, CHP ve Yeşil Sol’un sandalye sayısı değişmezken İYİP sandalye sayısını bir artırıyor:
AKP 7, MHP 1, CHP 3, İYİP 2, Yeşil Sol 1.
Kocaeli’nin sandalye sayısının 13’ten 14’e çıkmasından kazançlı çıkan parti AKP. Eğer Kocaeli geçen seçimde olduğu gibi TBMM’ye 13 temsilci yollasaydı AKP’nin 7. sıra adayı seçilemeyecekti.
Son sandalye için TİP seçmeni belirleyici olacak
AKP’nin 83.039 oy sınırıyla kazandığı Kocaeli’nin son sandalyesi AKP açısından sağlam değil. CHP 9 bin kadar ek oyla bu sandalyeye sahip olabilir.
CHP’den TİP’e yönelen seçmenlerin nasıl oy kullanacağı bu sandalyenin adresinin AKP mi CHP mi olacağında belirleyici olabilir. Senaryo 1’de TİP’in oylarını görmek mümkün:
Simülasyonumuzu Kocaeli’nde yaklaşık 28 bin olarak hesapladığı TİP oyunun yarısı bile CHP’ye yönelirse CHP'nin 4. sıra adayı yarışı kazanır.
TİP’in aday çıkarmadığı illerde ihmal edilemeyecek kadar çok parti seçmeninin TİP’in ittifak ortağı Yeşil Sol yerine CHP’ye yönelebileceğini düşünüyorum. Bu nedenle Kocaeli’nde sonucun Cumhur İttifakı 7, Millet İttifakı 6, Yeşil Sol 1 olmasını bekliyorum.
Fermuar liste fırsatı kaçmış
Senaryo 3’te AKP’ye giden son sandalye, TİP adayı olmadığı için büyük olasılıkla CHP’ye dönecek TİP seçmeninin de desteğiyle Millet İttifakı’na geçecekti.
Aslında CHP ve İYİP bu ilde fermuar liste ile seçime girseydi Cumhur İttifakı 8, Millet İttifakı 5 olan sandalye dağılımı Cumhur İttifakı 6, Millet İttifakı 7 şeklinde değişebilirdi:
Kocaeli 2018 sonuçları şöyleydi:
İnsan hakları alanındaki çalışmalarıyla tanınan, bir yazısından dolayı aldığı ceza nedeniyle milletvekilliği düşürülen, ancak Anayasa Mahkemesi’nin “seçilme ve siyaset yapma hakkının ihlal edildiğine” hükmederek yeniden milletvekili olan Ömer Faruk Gergerlioğlu'nun Yeşil Sol’un birinci sıra adayı olduğu Kocaeli'nde YSK’nın ilan ettiği kesin aday listesine göre adayların listedeki sırası, ad, soyad, öğrenim ve meslek bilgileri şöyle:
ADALET VE KALKINMA PARTİSİ
MİLLİYETÇİ HAREKET PARTİSİ
CUMHURİYET HALK PARTİSİ
İYİ PARTİ
YEŞİLLER VE SOL GELECEK PARTİSİ
Türkiye’nin nüfus açısından en büyük 6. ili olan Konya TBMM’ye 15 temsilci gönderecek.
Konya’nın nüfusu 2.296.347, seçmen sayısı 1.628.723. Milletvekili başına düşen nüfusun 153.090 olduğu Konya da temsilde adaletsizliğin az da olsa olumsuz etkilediği bir il. 600 milletvekili nüfusa eşit olarak dağıtılsaydı Konya’nın 15 değil 16 vekille temsil edilmesi gerekirdi.
İttifaklar açısından Konya’da Cumhur, Millet ve Emek Özgürlük ittifaklarındaki partiler ayrı listelerle seçime gireceği için Senaryo 1 geçerli olacak:
Simülasyon sonuçlarına göre AKP 9, MHP 2, CHP 2, İYİP 2 milletvekili kazanıyor. 2018 seçimlerinde 10 milletvekili çıkaran AKP’nin kaybettiği bir sandalye İYİP’e geçiyor. Böylece Cumhur İttifakı’nın Millet İttifakı karşısında 12-3 olan üstünlüğü 11-4 dağılımıyla hafif bir zayıflamayla da olsa devam ediyor.
Konya’da 15. ve son sıradan TBMM’ye giden vekil için oy sınırı 86.658. CHP’nin kazandığı son sandalye, varsayılan oy dağılımı sınırlarında güvenli görünüyor.
2004-2018 yılları arasında Konya Büyükşehir Belediye Başkanlığı, 2018'den beri de Konya Milletvekili olan Tahir Akyürek'in AKP birinci sıra adayı olduğu Konya'da Saadet, Gelecek, Deva partileri CHP listesinde birleşmiş durumda.
Ne var ki Altılı Masa'daki İYİP dışındaki partilerin oylarının düşük çıkması nedeniyle simülasyonumuzda CHP Konya oyları bir önceki seçime göre çok artmamış görünüyor.
Anketlerde oylarının büyük bölümünü Yeniden Refah Partisi'ne kaptırdığı görülen Saadet Partisi'nin 2018 seçiminde Konya'da 31 bin kadar oy (yüzde 2,33) aldığını hatırlatalım.
Ayrıca Konya'da AKP listesinden üç dönem milletvekili seçilen ve Türkiye'nin 26. Başbakanı olan Gelecek Partisi Genel Başkanı Ahmet Davutoğlu'nun da Konya'da etkisi olabileceğini düşünmek yanlış olmaz.
Ancak Türkiye genelindeki oylar üzerinden yapılan simülasyonun Konya'daki özel etkiler nedeniyle değişebileceğini akılda tutmak gerekir.
Simülasyonumuza göre, Konya için alternatif ittifak senaryolarında milletvekili dağılımında bir değişme olmuyor.
Konya 2018 sonuçları şöyleydi:
YSK’nın ilan ettiği kesin aday listesine göre Konya'da adayların listedeki sırası, ad, soyad, öğrenim ve meslek bilgileri şöyle:
ADALET VE KALKINMA PARTİSİ
MİLLİYETÇİ HAREKET PARTİSİ
CUMHURİYET HALK PARTİSİ
İYİ PARTİ
YEŞİLLER VE SOL GELECEK PARTİSİ
TÜRKİYE İŞÇİ PARTİSİ
430.170 kayıtlı seçmeni olan Kütahya, 2018’de olduğu gibi TBMM’ye 5 vekil gönderecek.
Partilerin ayrı listelerle katılacağı seçim için simülasyonumuzda Senaryo 1 temel alınacak:
Simülasyon sonuçlarına göre AKP ve CHP’nin sandalye sayıları değişmezken MHP sahip olduğu tek sandalyeyi İYİP’e kaptırıyor: AKP 3, CHP 1, İYİP 1.
Böylece daha önce 4-1 olan Cumhur İttifakı’nın Millet İttifakı karşısındaki üstünlüğü devam etmekle birlikte zayıflıyor: 3-2
İldeki son sandalye 58.863 oy sınırıyla İYİP’in elinde. Ancak İYİP'in 14,64 oy oranıyla 58.863 tahmini oyla kazandığı bu sandalye için MHP son derece yakın takipte. Kütahya’daki oy oranı 14,21 olan MHP 2 bin kadar ekstra oyla bu sandalyeyi İYİP’in elinden geri alabilir.
Yasa değişikliği yapılmamış olsaydı ya da ittifak partileri ortak listelerle seçime girselerdi (Senaryo 6) 2018’deki milletvekili dağılımı aynen tekrarlanırdı:
Milletvekili dağılımının parti oyları yerine ittifak oyları üzerinden yapıldığı bu senaryoda Cumhur İttifakı 4, Millet İttifakı 1 vekillik kazanıyor.
AKP ve MHP tarafından Seçim Yasası’nda yapılan değişiklik, Kütahya’da Cumhur İttifakı’na bir vekilliğe mal oluyor.
Kütahya 2018 sonuçları şöyleydi:
YSK’nın ilan ettiği kesin aday listesine göre Kütahya'da adayların listedeki sırası, ad, soyad, öğrenim ve meslek bilgileri şöyle:
ADALET VE KALKINMA PARTİSİ
MİLLİYETÇİ HAREKET PARTİSİ
CUMHURİYET HALK PARTİSİ
İYİ PARTİ
YEŞİLLER VE SOL GELECEK PARTİSİ
TÜRKİYE İŞÇİ PARTİSİ
Gelecek yazıda Malatya, Manisa, Kahramanmaraş ve Mardin için simülasyon sonuçlarını paylaşacağım.
Simülasyonun uygulandığı sekiz ittifak senaryosu 14 Mayıs 2023’te yapılacak milletvekili seçimleri için hazırladığımız seçim simülasyonunda, her seçim çevresinde farklı ittifak biçimleri dikkate alınarak olası sonuçlar sekiz farklı ittifak senaryosunda ele alındı. DEVA Partisi, Gelecek Partisi, DP, DSP, Hüda Par ve BBP; AKP ve CHP listelerinden seçime gireceğinden ayrıca ele alınmadı. Baraja takılmayacağı görülen üç ittifakın (Millet, Cumhur, Emek ve Özgürlük ittifakları) dışında kalan partiler, hesaplamada DİĞER adı altında birleştirildi. Ülke barajını aşacak üç ittifak ve partilerinin seçim çevrelerindeki anlaşmalarına bağlı olarak, olası bütün senaryolar simülasyona dahil edildi. Bu senaryolar şöyle: Senaryo 1: Cumhur, Millet ve Emek Özgürlük ittifaklarındaki partiler seçime AYRI listelerle girerse… Senaryo 2: Cumhur ittifakındaki partiler AYRI, Millet ve Emek Özgürlük ittifaklarındaki partiler ORTAK listelerle seçime girerse… Senaryo 3: Cumhur ve Emek Özgürlük ittifaklarındaki partiler AYRI, Millet ittifakındaki partiler ORTAK listeyle seçime girerse… Senaryo 4: Cumhur ve Millet ittifaklarındaki partiler AYRI, Emek ve Özgürlük İttifakı'ndaki partiler ORTAK listeyle seçime girerse… Senaryo 5: Cumhur İttifakı'ndaki partiler ORTAK, Millet ve Emek Özgürlük ittifaklarındaki partiler AYRI listelerle seçime girerse… Senaryo 6: Cumhur, Millet ve Emek Özgürlük ittifaklarındaki partiler ORTAK listelerle seçime girerse… Senaryo 7: Cumhur ve Millet ittifaklarındaki partiler ORTAK, Emek ve Özgürlük İttifakı'ndaki partiler AYRI listelerle seçime girerse… Senaryo 8: Cumhur ve Emek Özgürlük ittifaklarındaki partiler ORTAK, Millet İttifakı'ndaki partiler AYRI listelerle seçime girerse… |
Simülasyonun dayandığı varsayım ve veriler
Toplamı 64 milyon 113 bin 941 olarak açıklanan yurt içi (Yİ) ve yurt dışı (YD) seçmen sayıları YSK'dan alınmıştır. (Dizinin ilk 11 yazısında YSK kesin verileri ulaşılabilir olmadığı için yurt içi seçmenlerin illere / seçim çevrelerine göre dağılımı 31 Aralık 2022 tarihli Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) verileri temel alınarak tahmin edilmiştir.) Seçime katılım oranında, 24 Haziran 2018'de yapılan son TBMM seçimine katılım oranı temel alınmıştır. Uzmanların, seçimin önemi nedeniyle 14 Mayıs'ta katılım oranının biraz daha yükseleceği tahmini senaryolara yansıtılmıştır. Böylece, yurt içi (Yİ), yurt dışı (YD) seçime katılım oranları sırasıyla yüzde 89 ve yüzde 55 olarak kabul edilmiştir. Yüzde 89'luk yurt içi katılım oranına, her seçim çevresinde 2018 seçimlerindeki katılım düzeyi 1,0095 oranında artırılarak ulaşılmıştır.
Geçerli Oy Oranı Geçerli oy oranının, her seçim çevresinde bir önceki parlamento seçimindeki gibi olacağı kabul edilmiştir. Oyların Partilere Genel Dağılımı 14 Mayıs seçimleri için ilan edilen kayıtlı seçmen sayısına yukarıda paylaştığımız seçime katılım ve geçerli oy oranları uygulanarak, her seçim çevresindeki olası geçerli oy sayısına ulaşıldı. İkinci adımda; ilgili seçim çevresi için hesaplanan “geçerli oy” sayılarından, Türkiye geneli için “geçerli oy” sayısına ulaşıldı. Geçerli oyların partilere dağıtılmasında, partilerin Türkiye genelinde alacağı tahmin edilen oy oranları temel alındı. Tahmini oy oranlarında, kamuoyu araştırma şirketlerinin yaptığı anketlere yansıyan oylarının ortalaması esas alındı. Simülasyonda kullandığımız oy oranları, Nisan ayında yapılan ve kamuyouna yansıyan anket sonuçları ortalaması üzerinden yenilendi. Yeni yayınlanacak araştırma sonuçları da dikkate alınarak 11 Mayıs'ta son bir güncelleme daha yapılacaktır. Türkiye Raporu'nun derlediği Avrasya, Aksoy, Yöneylem, Metropoll, MAK, Saros, ORC, ADA ve Bulgu araştırma şirketlerinin anket sonuçlarının ortalaması, araştırmalarındaki şeffaflık ve tahminlerindeki isabet nedeniyle en güvenilir kamuoyu araştırma şirketlerinden olan KONDA’nın kamuoyuna yansıyan oranlarıyla birleştirilerek Nisan oy oranlarına ulaşıldı. Oyların Seçim Çevrelerinde Partilere Dağılımı Her parti için hesaplanan toplam geçerli oyun seçim çevrelerine dağıtılmasında, her partinin bir önceki seçimde o seçim çevresinde elde ettiği nispi/oransal gücü temel alındı. Örneğin; 2018 seçimlerinde A partisinin aldığı toplam 1000 oyun 50 adedi (yüzde 5) Diyarbakır'dan, 20 adedi (yüzde 2) Samsun'dan gelmiş olsun. 14 Mayıs 2023 seçimi için A partisinin toplam oyu 1500 olarak hesaplandıysa, bu 1500 oyun 75'i (yüzde 5) Diyarbakır'dan, 30'u (yüzde 2) Samsun'dan alınmış olarak varsayılacaktır. Önceki seçimde yer almayan partilerin oylarının seçim çevrelerine dağılımında ise şu yöntem izlendi: DEVA ve Gelecek partilerinin seçim çevrelerindeki oransal durumları, yukarıda açıklanan hesapların ortaya koyduğu AKP eğilimlerine göre, Yeşil Sol Parti'nin oransal durumu da HDP'deki eğilime göre tahmin edildi. TİP'in oransal durumu, CHP ve HDP eğilimleri sırasıyla yüzde 70 ve yüzde 30 oranlarında yansıtılarak tahmin edildi. Aynı şekilde, Zafer Partisi ağırlıklandırılması MHP üzerinden, Memleket Partisi de CHP üzerinden yapıldı. Milletvekili Dağılımı Hesabı Yurt dışı geçerli oylar da önce yukarıdaki gibi tahmin edilerek her seçim bölgesine ağırlıklı olarak dağıtıldı. Ardından, partilerin yurt dışı oylardaki ağırlığı dikkate alınarak partilerin seçim bölgesindeki oylarına eklendi. Milletvekili dağılımının hesaplanmasında siyasi partilerin her seçim çevresinde sahip olduğu yurt içi ve yurt dışı oylarının toplamı dikkate alındı. Yüzde 7'lik ülke barajını sadece 3 ittifakın (Millet, Cumhur, Emek ve Özgürlük) geçebileceği, bu ittifakların dışında kalan partilerin listelerinden milletvekili seçilemeyeceği varsayılmıştır. Ülke barajına takılma olasılığı bulunmayan üç ittifaktaki partilerin yukarıda açıklanan hesaplarla elde edilen oylarından hareketle, d'Hondt yöntemi kullanılarak milletvekili dağılımı yapıldı. D'Hondt Yöntemi Uygulaması Bu yöntemde baraj sorunu olmayan partilerin seçim bölgesindeki oyları alt alta yazılır. Daha sonra her partinin oyu sırasıyla 1'e, 2'ye, 3'e,… ta ki o seçim çevresinden çıkacak toplam milletvekili sayısına ulaşana kadar bölünür. Elde edilen sayılar büyükten küçüğe doğru sıralanır ve milletvekillileri bu sırayla o sayıların karşısındaki partilere dağıtılmış olur. İttifak oylarının hesaplanması Partilerin ittifak gereği ortak listeyle seçime girmeleri durumunda alacakları toplam oyun, seçime ayrı ayrı girselerdi alacakları oyların basit toplamı olacağı varsayılmıştır. Her seçim çevresinde ve/veya parti için farklı sonuçlar doğurabilecek ittifak politikaları, oyların basit toplamından farklı sonuçlara neden olabilecektir. Ancak simülasyonda hesaplama zorluğu ve çok büyük etki yaratmayacağı düşünüldüğü için bu etkilerin toplamı sıfır olacağı kabul edilerek ihmal edildi. Simülasyon Hakkında Bir Uyarı 2018 seçimi verileriyle test edildiğinde oldukça güvenilir şekilde çalışan bu simülasyonun birçok önemli faktörü göz ardı ettiği unutulmamalıdır. Bu simülasyon, il il yapılmış bir kamuoyu çalışmasının ürünü değildir. Açıklanan varsayımlar altında, alternatif ittifak modelleriyle ve farklı oy oranlarında ne tür sonuçlar ortaya çıkabileceği hakkında kamuoyuna fikir vermeyi hedeflemektedir. Depremin neden olduğu, boyutları ve sonuçları tam olarak bilinmeyen seçmen mobilitesi başta olmak üzere bazı önemli faktörler, simülasyonun bu durumdan etkilenen seçim çevreleri için daha ihtiyatlı okunmasını gerektirmektedir. |
Sertuğ Çiçek kimdir?Sertuğ Çiçek, Ankara'da doğdu. Yenimahalle Öğretmen Kubilay İlkokulu ve Mustafa Kemal Lisesi Orta kısmında okudu. Elektroniğe olan merakı nedeniyle başladığı Yenimahalle Endüstri Meslek Lisesi Elektronik Bölümü'nü 12 Eylül 1980 darbesi döneminde iki yıl ara vermek zorunda kaldığı için ancak 1983 yılında bitirebildi. Aynı yıl girdiği Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi (Mülkiye) İktisat Bölümü'nden 1987 yılında mezun oldu. Gazeteciliğe 1989 yılında Cumhuriyet Gazetesi Ankara Bürosu'nda başladı. Sırasıyla gece, belediye ve ekonomi muhabiri olarak çalıştı. YÖK'ün düzenlediği yurtdışı yüksek lisans ve doktora bursu sınavını kazanarak 1993 yılında İngiltere'ye gitti. Birmingham Üniversitesi'nde ekonomi yüksek lisans (MsSoc) programını bitirdi. Türkiye'ye dönükten sonra Kırıkkale Üniversitesi'nde mecburi hizmetini tamamladı ve 2005'te istifa ederek özel sektöre geçti. İstanbul'da dershane sektöründe yöneticilik ve öğretmenlik yaptı. 2015'ten bu yana, Cumhuriyet'te işe girmesini teşvik ederek kendisini gece muhabirliğinden kurtaran Mülkiye sıralarından arkadaşı Doğan Akın'ın kurucusu olduğu T24'ün genel koordinatörlüğünü sürdürüyor. |
Yerel seçimlere katılmayan ve geçersiz oy kullananların sayısı, rekor denebilecek bir artışla, 15 milyon kişiyi aştı. Seçimlerin en çarpıcı genel sonucu CHP’nin AKP’yi geçerek birinci parti olmasıysa, ikinci çarpıcı sonuç da AKP oylarının 4,2 milyon kadar azalması oldu. AKP’nin ardından en büyük mutlak oy kaybı 1,7 milyon ile İYİ Parti ve 1,1 milyon ile MHP’de gözleniyor. Oylarını mutlak olarak artıran partiler arasında ise 3,3 milyon ile CHP, 2,8 milyon ile YRP, 639 bin ile DEM Parti öne çıkıyor. İşte il il, parti parti 31 Mart 2024 yerel seçimlerine toplu bir bakış…
Millet İttifakı partilerinden parlamentoya milletvekili taşıyan CHP’nin TBMM Grubu’nun küçülmesi, 14 Mayıs seçimlerinden beri tartışılıyor
İlk turda yurt içinde yüzde 88,08 olan seçime katılım oranı bazı illerde yüzde 65'e kadar düştü.
© Tüm hakları saklıdır.