03 Mayıs 2023
Desen: Tan Oral | Görsel tasarım: Faruk EkiciSeçim simülasyonu yazı dizimizin bugünkü bölümünde Kars, Kastamonu, Kayseri ve Kırklareli illerini ele alacağız.
Yazı dizimizde şu ana kadar 11 kamuoyu araştırma şirketinin Mart ayında yaptığı anketlere yansıyan oylarının ortalaması esas alındı. Bu oy oranları Nisan’da yaşanan gelişmelerin yarattığı değişimleri yansıtmıyor elbette.
Örneğin kamuoyuna “KONDA’nın son anket sonuçları” olarak yansıyan genel oy oranları İYİP’in 6’lı Masa’yı terk edip sonra geri dönmesi sırasında yaşadığı oy kayıplarını Nisan’da telafi etmeye başladığını gösteriyor. Nisan verileri, CHP listesi altında seçime katılan partiler (Deva, Gelecek, Saadet ve DP) de dahil olmak üzere küçük partilerin oylarının Mart’taki anketlere göre eridiğini gösteriyor.
Araştırmalarındaki şeffaflık ve tahminlerindeki isabet nedeniyle en güvenilir kamuoyu araştırma şirketlerinden olan KONDA’nın kamuoyuna yansıyan oy tahminlerinden yola çıkarak hazırladığımız oy oranlarını da simülasyonumuza dahil edeceğiz. Aşağıdaki açıklamalar bölümünde bu oranları bulabilirsiniz.
| NOT: Alternatif ittifak modelleriyle ne tür sonuçlar ortaya çıkabileceği hakkında kamuoyuna fikir vermeyi hedefleyen bu simülasyonun sonuçları, yazının sonunda detaylı olarak açıklanan varsayımlar altında ele alınmalıdır. |
TÜİK verilerine göre nüfusu 274.829 olan Kars geçen seçimde olduğu gibi TBMM’ye 3 milletvekili yollayacak.
TİP’in aday çıkarmadığı, Cumhur ve Millet İttifakı partilerinin ayrı listelerle seçime katılacağı bölgede Senaryo 4 üzerinden ilerleyeceğiz:
Simülasyon sonuçlarına göre AKP, CHP ve Yeşil Sol birer milletvekili kazanıyor. AKP önceki seçimde kazandığı 2 sandalyeden birini CHP’ye kaptırıyor.
İldeki sandalye dağılımı farklı senaryolarda da değişmiyor.
KONDA verileri tabloyu değiştiriyor
Nisan ayı değişimlerini de yansıtan KONDA verileri ışığındaki analizimiz ise AKP’nin CHP’ye sandalye kaptırmayacağı sonucunu veriyor:
Nisan verileriyle CHP’nin ilde vekil kazanabilmesi için oy oranını yaklaşık yüzde 18’e yükseltmesi gerekiyor.
Millet İttifakı seçime tek listeyle katılsaydı bir milletvekili çıkarması mümkün olacaktı.
Kars 2018 seçim sonuçları şöyleydi:
YSK’nın ilan ettiği kesin aday listesine göre Kars'ta adayların listedeki sırası, ad, soyad, öğrenim ve meslek bilgileri şöyle:
ADALET VE KALKINMA PARTİSİ
MİLLİYETÇİ HAREKET PARTİSİ
CUMHURİYET HALK PARTİSİ
İYİ PARTİ
YEŞİLLER VE SOL GELECEK PARTİSİ
Kastamonu’da 295.393 seçmen yine 3 milletvekili seçecek.
TİP’in aday göstermediği ilde diğer partiler ayrı listelerle seçime katılacakları için Senaryo 4 üzerinden ilerleyeceğiz:
İldeki son sandalyenin 58.986 oyla AKP’ye gittiği bu senaryoda 2018 milletvekili dağılımı değişmiyor: AKP 2, CHP 1.
Nisan KONDA verileri üzerinden yapılan simülasyonda da 2018 sonucu değişmiyor:
Kastamonu'da 2018 seçim sonuçları şöyleydi:
YSK’nın ilan ettiği kesin aday listesine göre Kastamonu'da adayların listedeki sırası, ad, soyad, öğrenim ve meslek bilgileri şöyle:
ADALET VE KALKINMA PARTİSİ
MİLLİYETÇİ HAREKET PARTİSİ
CUMHURİYET HALK PARTİSİ
İYİ PARTİ
YEŞİLLER VE SOL GELECEK PARTİSİ
1.441.523 nüfusuyla Türkiye’nin 15. büyük ili olan Kayseri TBMM’ye yine 10 milletvekili gönderecek.
Partilerin ayrı listelerle seçime katılacağı ilde Senaryo 1’i esas alacağız:
Önceki seçimde Cumhur İttifakı’nın 8, Millet İttifakı’nın 2 sandalye kazandığı Kayseri’de Cumhur ittifakı vekilliklerden birisini Millet İttifakı’na kaptırıyor:
Simülasyon sonuçlarına göre AKP 6, MHP 1, CHP 2, İYİP 1 vekillik kazanıyor.
MHP’nin daha önce 2 olan sandalyesi 1’e düşerken bu sandalyeyi CHP kazanıyor.
Kayseri’deki son vekillik 70.467 oy sınırıyla AKP’nin oluyor. CHP bu sandalyeyi 5 bin ekstra oyla AKP’den alabilir.
KONDA verileriyle güncellenmiş sonuçlarda ittifaklar arası milletvekili dağılımı değişmiyor:
Nisan değişimi dikkate alındığında Cumhur İttifakı'ndaki bir sandalyenin adresi değişiyor. AKP 5'e düşerken MHP 2'ye çıkıyor.
Eğer Millet İttifakı partileri Senaryo 2'deki gibi ortak listeyle seçime girseydi Cumhur İttifakı’ndan bir sandalye daha alıp milletvekili sayısını 3’ten 4’e çıkarabilirdi:
Seçim Yasası değişmeseydi, milletvekili dağılımı ittifak oyları üzerinden yapılsaydı, yine Senaryo 2''deki sonuç ortaya çıkacaktı. Milletvekili dağılımı 2018'deki kurallarla yapılsaydı, Senaryo 6'da görebileceğimiz gibi Millet İttifakı Kayseri’de kazançlı çıkardı:
Kayseri 2018 sonuçları şöyleydi:
YSK’nın ilan ettiği kesin aday listesine göre Kayseri'de adayların listedeki sırası, ad, soyad, öğrenim ve meslek bilgileri şöyle:
ADALET VE KALKINMA PARTİSİ
MİLLİYETÇİ HAREKET PARTİSİ
CUMHURİYET HALK PARTİSİ
İYİ PARTİ
YEŞİLLER VE SOL GELECEK PARTİSİ
Kırklareli’nde 2018’deki seçimde olduğu gibi yine 3 milletvekili seçilecek.
Partilerin ayrı listelerle katıldığı seçimde Senaryo 1 üzerinden ilerleyeceğiz:
Simülasyon, ildeki milletvekillerinin 2018’deki gibi 1 AKP, 2 CHP olarak dağılacağı sonucunu veriyor.
Simülasyonu Nisan verileri üzerinden tekrar ettiğimde sonuç değişmiyor:
İlin son sandalyesi 54.195 oy sınırıyla AKP’ye gidiyor. Bu sandalyeyi AKP’den almak için İYİP’in ekstra 5 bin kadar oya ihtiyacı var.
Millet İttifakı partileri ortak listeyle seçime katılsaydı, (Senaryo 2), ilin 3 sandalyesine de sahip olabilirdi:
Aynı sonuç eski yasa geçerli olsaydı (Senaryo 6) da ortaya çıkıyordu:
Kırklareli 2018 sonuçları şöyleydi:
YSK’nın ilan ettiği kesin aday listesine göre Kırklareli'de adayların listedeki sırası, ad, soyad, öğrenim ve meslek bilgileri şöyle:
ADALET VE KALKINMA PARTİSİ
MİLLİYETÇİ HAREKET PARTİSİ
CUMHURİYET HALK PARTİSİ
İYİ PARTİ
YEŞİLLER VE SOL GELECEK PARTİSİ
TÜRKİYE İŞÇİ PARTİSİ
Gelecek yazıda, Kırşehir, Kocaeli, Konya, Kütahya, Malatya, Manisa, Kahramanmaraş ve Mardin, simülasyon sonuçlarını paylaşacağım.
|
Simülasyonun uygulandığı sekiz ittifak senaryosu 14 Mayıs 2023’te yapılacak milletvekili seçimleri için hazırladığımız seçim simülasyonunda, her seçim çevresinde farklı ittifak biçimleri dikkate alınarak olası sonuçlar sekiz farklı ittifak senaryosunda ele alındı. DEVA Partisi, Gelecek Partisi, DP, DSP, Hüda Par ve BBP; AKP ve CHP listelerinden seçime gireceğinden ayrıca ele alınmadı. Baraja takılmayacağı görülen üç ittifakın (Millet, Cumhur, Emek ve Özgürlük ittifakları) dışında kalan partiler, hesaplamada DİĞER adı altında birleştirildi. Ülke barajını aşacak üç ittifak ve partilerinin seçim çevrelerindeki anlaşmalarına bağlı olarak, olası bütün senaryolar simülasyona dahil edildi. Bu senaryolar şöyle: Senaryo 1: Cumhur, Millet ve Emek Özgürlük ittifaklarındaki partiler seçime AYRI listelerle girerse… Senaryo 2: Cumhur ittifakındaki partiler AYRI, Millet ve Emek Özgürlük ittifaklarındaki partiler ORTAK listelerle seçime girerse… Senaryo 3: Cumhur ve Emek Özgürlük ittifaklarındaki partiler AYRI, Millet ittifakındaki partiler ORTAK listeyle seçime girerse… Senaryo 4: Cumhur ve Millet ittifaklarındaki partiler AYRI, Emek ve Özgürlük İttifakı'ndaki partiler ORTAK listeyle seçime girerse… Senaryo 5: Cumhur İttifakı'ndaki partiler ORTAK, Millet ve Emek Özgürlük ittifaklarındaki partiler AYRI listelerle seçime girerse… Senaryo 6: Cumhur, Millet ve Emek Özgürlük ittifaklarındaki partiler ORTAK listelerle seçime girerse… Senaryo 7: Cumhur ve Millet ittifaklarındaki partiler ORTAK, Emek ve Özgürlük İttifakı'ndaki partiler AYRI listelerle seçime girerse… Senaryo 8: Cumhur ve Emek Özgürlük ittifaklarındaki partiler ORTAK, Millet İttifakı'ndaki partiler AYRI listelerle seçime girerse… |
Simülasyonun dayandığı varsayım ve veriler
Seçimlere Katılım Oranı Seçime katılım oranında, 24 Haziran 2018'de yapılan son TBMM seçimine katılım oranı temel alınmıştır. Uzmanların, seçimin önemi nedeniyle 14 Mayıs'ta katılım oranının biraz daha yükseleceği tahmini senaryolara yansıtılmıştır. Böylece, yurt içi (Yİ), yurt dışı (YD) seçime katılım oranları sırasıyla yüzde 89 ve yüzde 55 olarak kabul edilmiştir. Yüzde 89'luk yurt içi katılım oranına, her seçim çevresinde 2018 seçimlerindeki katılım düzeyi 1,009448 oranında artırılarak ulaşılmıştır. Geçerli Oy Oranı Geçerli oy oranının, her seçim çevresinde bir önceki parlamento seçimindeki gibi olacağı kabul edilmiştir. Oyların Partilere Genel Dağılımı 14 Mayıs seçimleri için ilan edilen kayıtlı seçmen sayısına yukarıda paylaştığımız seçime katılım ve geçerli oy oranları uygulanarak, her seçim çevresindeki olası geçerli oy sayısına ulaşıldı. İkinci adımda; ilgili seçim çevresi için hesaplanan “geçerli oy” sayılarından, Türkiye geneli için “geçerli oy” sayısına ulaşıldı. Geçerli oyların partilere dağıtılmasında, partilerin Türkiye genelinde alacağı tahmin edilen oy oranları temel alındı. Tahmini oy oranlarında, 11 kamuoyu araştırma şirketinin Mart ayında yaptığı anketlere yansıyan oylarının ortalaması esas alındı. Simülasyon seçim çevresi temelli yapıldığı için bu oranlar yeni yayınlanacak araştırma sonuçları dikkate alınarak sürekli güncellenecek ve burada ana simülasyonda kullanılan oranlar yayımlanacaktır.
Seçim simülasyonu yazı dizimizin 10. gününe kadar yukarıdaki oranları kullandık. Bu oy oranları Nisan’da yaşanan gelişmelerin yarattığı değişimleri yansıtmıyor. Örneğin kamuoyuna “KONDA’nın son anket sonuçları” olarak yansıyan genel oy oranları İYİP’in 6’lı Masa’yı terk edip sonra geri dönmesi sırasında yaşadığı oy kayıplarını Nisan’da telafi etmeye başladığını gösteriyor. Nisan verileri, CHP listesi altında seçime katılan partiler (Deva, Gelecek, Saadet ve DP) de dahil olmak üzere küçük partilerin oylarının Mart’taki anketlere göre eridiğini gösteriyor. Araştırmalarındaki şeffaflık ve tahminlerindeki isabet nedeniyle en güvenilir kamuoyu araştırma şirketlerinden olan KONDA’nın kamuoyuna yansıyan oy tahminleri şimdiye kadar kullandıığımız oranlardan farklı. Bu nedenle KONDA verilerinden yararlanarak hazırlanan aşağıdaki oy oranları da alternatif senaryolar için kullanılacaktır.
Oyların Seçim Çevrelerinde Partilere Dağılımı Her parti için hesaplanan toplam geçerli oyun seçim çevrelerine dağıtılmasında, her partinin bir önceki seçimde o seçim çevresinde elde ettiği nispi/oransal gücü temel alındı. Örneğin; 2018 seçimlerinde A partisinin aldığı toplam 1000 oyun 50 adedi (yüzde 5) Diyarbakır'dan, 20 adedi (yüzde 2) Samsun'dan gelmiş olsun. 14 Mayıs 2023 seçimi için A partisinin toplam oyu 1500 olarak hesaplandıysa, bu 1500 oyun 75'i (yüzde 5) Diyarbakır'dan, 30'u (yüzde 2) Samsun'dan alınmış olarak varsayılacaktır. Önceki seçimde yer almayan partilerin oylarının seçim çevrelerine dağılımında ise şu yöntem izlendi: DEVA ve Gelecek partilerinin seçim çevrelerindeki oransal durumları, yukarıda açıklanan hesapların ortaya koyduğu AKP eğilimlerine göre, Yeşil Sol Parti'nin oransal durumu da HDP'deki eğilime göre tahmin edildi. TİP'in oransal durumu, CHP ve HDP eğilimleri sırasıyla yüzde 70 ve yüzde 30 oranlarında yansıtılarak tahmin edildi. Aynı şekilde, Zafer Partisi ağırlıklandırılması MHP üzerinden, Memleket Partisi de CHP üzerinden yapıldı. Milletvekili Dağılımı Hesabı Yurt dışı geçerli oylar da önce yukarıdaki gibi tahmin edilerek her seçim bölgesine ağırlıklı olarak dağıtıldı. Ardından, partilerin yurt dışı oylardaki ağırlığı dikkate alınarak partilerin seçim bölgesindeki oylarına eklendi. Milletvekili dağılımının hesaplanmasında siyasi partilerin her seçim çevresinde sahip olduğu yurt içi ve yurt dışı oylarının toplamı dikkate alındı. Yüzde 7'lik ülke barajını sadece 3 ittifakın (Millet, Cumhur, Emek ve Özgürlük) geçebileceği, bu ittifakların dışında kalan partilerin listelerinden milletvekili seçilemeyeceği varsayılmıştır. Ülke barajına takılma olasılığı bulunmayan üç ittifaktaki partilerin yukarıda açıklanan hesaplarla elde edilen oylarından hareketle, d'Hondt yöntemi kullanılarak milletvekili dağılımı yapıldı. D'Hondt Yöntemi Uygulaması Bu yöntemde baraj sorunu olmayan partilerin seçim bölgesindeki oyları alt alta yazılır. Daha sonra her partinin oyu sırasıyla 1'e, 2'ye, 3'e,… ta ki o seçim çevresinden çıkacak toplam milletvekili sayısına ulaşana kadar bölünür. Elde edilen sayılar büyükten küçüğe doğru sıralanır ve milletvekillileri bu sırayla o sayıların karşısındaki partilere dağıtılmış olur. İttifak oylarının hesaplanması Partilerin ittifak gereği ortak listeyle seçime girmeleri durumunda alacakları toplam oyun, seçime ayrı ayrı girselerdi alacakları oyların basit toplamı olacağı varsayılmıştır. Her seçim çevresinde ve/veya parti için farklı sonuçlar doğurabilecek ittifak politikaları, oyların basit toplamından farklı sonuçlara neden olabilecektir. Ancak simülasyon yaparken bu etkilerin toplam etkisi, hesaplama zorluğundan ve çok büyük etki yaratmayacağı düşünüldüğü için toplam etkinin sıfır olacağı kabul edilerek ihmal edilmişti. Simülasyon Hakkında Bir Uyarı 2018 seçimi verileriyle test edildiğinde oldukça güvenilir şekilde çalışan bu simülasyonun birçok önemli faktörü göz ardı ettiği unutulmamalıdır. Bu simülasyon, il il yapılmış bir kamuoyu çalışmasının ürünü değildir. Açıklanan varsayımlar altında, alternatif ittifak modelleriyle ve farklı oy oranlarında ne tür sonuçlar ortaya çıkabileceği hakkında kamuoyuna fikir vermeyi hedeflemektedir. Depremin neden olduğu, boyutları ve sonuçları tam olarak bilinmeyen seçmen mobilitesi başta olmak üzere bazı önemli faktörler, simülasyonun bu durumdan etkilenen seçim çevreleri için daha ihtiyatlı okunmasını gerektirmektedir. |
Sertuğ Çiçek kimdir?Sertuğ Çiçek, Ankara'da doğdu. Yenimahalle Öğretmen Kubilay İlkokulu ve Mustafa Kemal Lisesi Orta kısmında okudu. Elektroniğe olan merakı nedeniyle başladığı Yenimahalle Endüstri Meslek Lisesi Elektronik Bölümü'nü 12 Eylül 1980 darbesi döneminde iki yıl ara vermek zorunda kaldığı için ancak 1983 yılında bitirebildi. Aynı yıl girdiği Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi (Mülkiye) İktisat Bölümü'nden 1987 yılında mezun oldu. Gazeteciliğe 1989 yılında Cumhuriyet Gazetesi Ankara Bürosu'nda başladı. Sırasıyla gece, belediye ve ekonomi muhabiri olarak çalıştı. YÖK'ün düzenlediği yurtdışı yüksek lisans ve doktora bursu sınavını kazanarak 1993 yılında İngiltere'ye gitti. Birmingham Üniversitesi'nde ekonomi yüksek lisans (MsSoc) programını bitirdi. Türkiye'ye dönükten sonra Kırıkkale Üniversitesi'nde mecburi hizmetini tamamladı ve 2005'te istifa ederek özel sektöre geçti. İstanbul'da dershane sektöründe yöneticilik ve öğretmenlik yaptı. 2015'ten bu yana, Cumhuriyet'te işe girmesini teşvik ederek kendisini gece muhabirliğinden kurtaran Mülkiye sıralarından arkadaşı Doğan Akın'ın kurucusu olduğu T24'ün genel koordinatörlüğünü sürdürüyor. |
Yerel seçimlere katılmayan ve geçersiz oy kullananların sayısı, rekor denebilecek bir artışla, 15 milyon kişiyi aştı. Seçimlerin en çarpıcı genel sonucu CHP’nin AKP’yi geçerek birinci parti olmasıysa, ikinci çarpıcı sonuç da AKP oylarının 4,2 milyon kadar azalması oldu. AKP’nin ardından en büyük mutlak oy kaybı 1,7 milyon ile İYİ Parti ve 1,1 milyon ile MHP’de gözleniyor. Oylarını mutlak olarak artıran partiler arasında ise 3,3 milyon ile CHP, 2,8 milyon ile YRP, 639 bin ile DEM Parti öne çıkıyor. İşte il il, parti parti 31 Mart 2024 yerel seçimlerine toplu bir bakış…
Millet İttifakı partilerinden parlamentoya milletvekili taşıyan CHP’nin TBMM Grubu’nun küçülmesi, 14 Mayıs seçimlerinden beri tartışılıyor
İlk turda yurt içinde yüzde 88,08 olan seçime katılım oranı bazı illerde yüzde 65'e kadar düştü.
© Tüm hakları saklıdır.
