07 Mayıs 2023
Seçim simülasyonu yazı dizimizin bugünkü bölümünde Malatya, Manisa, Kahramanmaraş, Mardin ve Muğla illerini ele alacağız.
Bu simülasyon, il il yapılmış bir kamuoyu çalışması değildir. Bu yazının sonunda detaylı olarak açıklanan varsayımlar altında, alternatif ittifak modelleriyle ve farklı oy oranlarında ne tür sonuçlar ortaya çıkabileceği hakkında kamuoyuna fikir vermeyi hedeflemektedir. |
Muş
Nüfusu 399.202 olan Muş'ta 242.486 seçmen oy kullanacak. Yüksek Seçim Kurulu (YSK), 2018'deki seçimlerde TBMM'ye 4 temsilci yollayan Muş'un milletvekili sayısının 3'e düştüğünü ilan etti.
Cumhur ittifaklarındaki partiler ayrı listelerle seçime katılırken TİP Muş'ta aday göstermedi. Millet İttifakı ise "fermuar liste" yöntemiyle İYİP adı altında tek listeyle (Senaryo 2) seçime giriyor:
Simülasyonun sonuçları, Muş'taki milletvekili dağılımının AKP 1, Yeşil Sol 2 şeklinde olacağını gösteriyor.
Muş'un TBMM'ye gönderdiği milletvekili sayısı geçen seçimdeki gibi 4 olsaydı 4. sandalyeyi de Yeşil Sol'un kazanacağını görüyoruz.
Varsayılan oy oranları ciddi bir şekilde değişmedikçe İYİP ve CHP'nin ortak listesinin kazanması mümkün görünmüyor. Millet İttifakı'nın 1 vekillik için ildeki oy oranını yüzde 26'nın üzerinde yükseltmesi gerekiyor.
Muş'tan arayan okurlarımız MHP adayının yerelde önemli bir gücü olduğunu ve bu nedenle AKP'nin 1 sandalyesini de koruyamayacağı görüşündeler. AKP ve MHP adayları arasındaki rekabet nedeniyle Yeşil Sol'un 3 milletvekilliğini alabileceği konuşuluyor.
Muş'ta 2018 seçim sonuçları şöyleydi:
YSK'nın ilan ettiği kesin aday listesine göre Muş'ta adayların listedeki sırası, ad, soyad, öğrenim ve meslek bilgileri şöyle:
ADALET VE KALKINMA PARTİSİ
MİLLİYETÇİ HAREKET PARTİSİ
İYİ PARTİ
YEŞİLLER VE SOL GELECEK PARTİSİ
Nevşehir
Nüfusu 310.419, seçmen sayısı 225.304 olan Nevşehir, son seçimdeki gibi TBMM'ye yine 3 milletvekili gönderecek.
İttifak partilerinin seçime ayrı listelerle katıldığı Nevşehir'de simülasyonumuzu Senaryo 1 üzerinden yapacağız:
Simülasyon sonuçlarına göre 2018 sandalye dağılımı aynen devam ediyor. AKP 2, CHP 1.
MHP yada İYİP'in bir vekillik kazanabilmesi için ildeki oy oranlarını yüzde 20'ye çıkarması gerekiyor.
Yüzde 12-14 aralığında hesaplanan İYİP ve MHP oylarının bu kadar yükselmesi zor görünüyor.
Tek liste Cumhur İttifakı'na kazandırırdı
Cumhur ittifakı tek listeyle seçime girseydi 1 fazla sandalye kazanarak ildeki durumu kendi lehlerine 3-0 yapabilirdi:
Nevşehir'de 2018 seçim sonuçları şöyleydi:
YSK'nın ilan ettiği kesin aday listesine göre Nevşehir'de adayların listedeki sırası, ad, soyad, öğrenim ve meslek bilgileri şöyle:
ADALET VE KALKINMA PARTİSİ
MİLLİYETÇİ HAREKET PARTİSİ
CUMHURİYET HALK PARTİSİ
İYİ PARTİ
YEŞİLLER VE SOL GELECEK PARTİSİ
TÜRKİYE İŞÇİ PARTİSİ
Niğde
Nüfusu 365.419, seçmen sayısı 258.035 olan Niğde, son seçimdeki gibi TBMM'ye yine 3 milletvekili gönderecek.
İttifak partilerinin seçime ayrı listelerle katıldığı Nevşehir'de simülasyonumuzu Senaryo 1 üzerinden yapacağız:
Niğde'de 2018'deki sonuç tekrar ediyor, AKP 2, CHP 1.
Meclis'e giden son vekil 42.910 oy sınırıyla AKP'den.
Bu sandalyeyi AKP'den almak için İYİP ve MHP rekabet ediyor.
Bu iki partiden birisi oyunu 7-8 bin artırarak yüzde 18,52 oranına ulaşırsa AKP'nin son sandalyesini kapabilir.
Fermuar liste fırsatı
CHP ve İYİP Niğde'de ortak listeyle seçime girmiş olsalardı (Senaryo 2) AKP'nin son sandalyesini 7 bine yakın oy farkıyla kazanmış oluyorlardı:
Tabii bu sonuç, AKP ve MHP'nin seçime tek listeyle girmesi durumunda tekrar eski haline dönerdi:
Niğde'de 2018 seçim sonuçları şöyleydi:
YSK'nın ilan ettiği kesin aday listesine göre Niğde'de adayların listedeki sırası, ad, soyad, öğrenim ve meslek bilgileri şöyle:
ADALET VE KALKINMA PARTİSİ
MİLLİYETÇİ HAREKET PARTİSİ
CUMHURİYET HALK PARTİSİ
İYİ PARTİ
YEŞİLLER VE SOL GELECEK PARTİSİ
TÜRKİYE İŞÇİ PARTİSİ
Ordu
763.190 olan nüfusu ve 590.426 kayıtlı seçmeni olan Ordu'da Cumhur, Millet ve Emek Demokrasi ittifaklarındaki partilerin ayrı listelerle seçime katılacağı için Senaryo 1 üzerinden ilerleyeceğiz:
Simülasyon sonucuna göre, Ordu'da milletvekili dağılımı değişmiyor: AKP 3, MHP1, CHP 2.
Ordu'nun son sandalyesi 63.381 oyla MHP'nin oluyor. Ancak İYİP bu sandalye için MHP'yi yakından takip ediyor. İYİP ekstra 6.248 oy daha alıp ildeki oy oranını yüzde 12,19'a çıkartırsa MHP'ye giden sandalyeyi kapabilir.
Ordu'da diğer ittifak senaryolarında da milletvekili dağılımı değişmiyor.
Ordu'da 2018 sonuçları şöyle:
YSK'nın ilan ettiği kesin aday listesine göre Ordu'da adayların listedeki sırası, ad, soyad, öğrenim ve meslek bilgileri şöyle:
ADALET VE KALKINMA PARTİSİ
MİLLİYETÇİ HAREKET PARTİSİ
CUMHURİYET HALK PARTİSİ
İYİ PARTİ
YEŞİLLER VE SOL GELECEK PARTİSİ
TÜRKİYE İŞÇİ PARTİSİ
Rize
Nüfusu 344.016, seçmen sayısı 265.106 olan Rize son seçimdeki gibi Meclis'e 3 milletvekili gönderecek.
Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın memleketi olan Rize AKP'nin "kale"lerinden biri.
2001 yılında kurulan AKP, o yıldan sonra yapılan 6 milletvekili seçiminde de Rize'deki bütün milletvekillerini kazandı. Bunun tek istisnası 2007 seçimlerinde eski Başbakan Mesut Yılmaz'ın bağımsız milletvekili seçilerek AKP'ye fire verdirmesidir. AKP, daha sonra yapılan 4 seçimde de Rize'nin üç sandalyesini kazandı.
Rize'de Cumhur ve Emek Demokrasi ittifaklarındaki partilerin ayrı listelerle, Millet İttifakı'ndaki partiler ortak listeyle seçime katılacağı için Senaryo 3 üzerinden ilerleyeceğiz:
Simülasyon sonucuna göre Rize'de'ki 22 yıllık AKP'nin 3-0 alma geleneği yıkılıyor. CHP ve İYİP'in ortak liste taktiği işe yarıyor ve CHP listesinden girdikleri seçimde Millet İttifakı bir vekillik kazanıyor. AKP 2, CHP 1.
Ortak liste olmasaydı Millet İttifakı kazanamazdı
Millet İttifakı tek listeyle seçime girmeseydi Rize'de Senaryo 1 geçerli olacaktı:
CHP ve İYİP'in seçime ayrı listelerle katıldığı her ittifak senaryosunda AKP yine 3-0 yapıyor.
YSK'nın ilan ettiği kesin aday listesine göre Rize'de adayların listedeki sırası, ad, soyad, öğrenim ve meslek bilgileri şöyle:
ADALET VE KALKINMA PARTİSİ
MİLLİYETÇİ HAREKET PARTİSİ
CUMHURİYET HALK PARTİSİ
YEŞİLLER VE SOL GELECEK PARTİSİ
TÜRKİYE İŞÇİ PARTİSİ
Sakarya
YSK'nın, nüfus değişimlerini dikkate alarak, milletvekili artırdığı illerden olan Sakarya bu seçimde TBMM'ye 8 vekil gönderecek. 2018'deki seçimde Meclis'e 7 temsilci yollayan Sakarya'nın nüfusu 1.080.080, seçmen sayısı 783.728.
Sakarya'da Cumhur, Millet ve Emek Demokrasi ittifaklarındaki partilerin ayrı listelerle seçime katılacağı için Senaryo 1 üzerinden ilerleyeceğiz:
Simülasyon sonuçlarına göre Sakarya'daki milletvekilliği dağılımı şöyle gerçekleşiyor: AKP 5, MHP 1, CHP 1, İYİP 1.
Cumhur İttifakı'nın Millet İttifakı karşısında 2018'de 5-2 olan üstünlüğü, biraz daha güçlenerek 6-2'ye çıkıyor.
Son sandalyenin 75.420 oyla AKP'ye gittiği Sakarya'da sınırda bir vekillik görünmüyor.
Türkiye geneli anket sonuçları üzerinden gerçekleştirilen simülasyonumuzun sonuçlarını değiştirecek ciddi bir oy kayması yaşanmazsa Sakarya'daki dağılım farklı ittifak senaryolarında da değişmiyor.
YSK'nın ilan ettiği kesin aday listesine göre Sakarya'da adayların listedeki sırası, ad, soyad, öğrenim ve meslek bilgileri şöyle:
ADALET VE KALKINMA PARTİSİ
MİLLİYETÇİ HAREKET PARTİSİ
CUMHURİYET HALK PARTİSİ
İYİ PARTİ
YEŞİLLER VE SOL GELECEK PARTİSİ
TÜRKİYE İŞÇİ PARTİSİ
Gelecek yazıda Samsun, Siirt, Sinop, Sivas, Tekirdağ, Tokat, Trabzon ve Tunceli simülasyon sonuçlarını paylaşacağım.
Simülasyonun uygulandığı sekiz ittifak senaryosu 14 Mayıs 2023'te yapılacak milletvekili seçimleri için hazırladığımız seçim simülasyonunda, her seçim çevresinde farklı ittifak biçimleri dikkate alınarak olası sonuçlar sekiz farklı ittifak senaryosunda ele alındı. DEVA Partisi, Gelecek Partisi, DP, DSP, Hüda Par ve BBP; AKP ve CHP listelerinden seçime gireceğinden ayrıca ele alınmadı. Baraja takılmayacağı görülen üç ittifakın (Millet, Cumhur, Emek ve Özgürlük ittifakları) dışında kalan partiler, hesaplamada DİĞER adı altında birleştirildi. Ülke barajını aşacak üç ittifak ve partilerinin seçim çevrelerindeki anlaşmalarına bağlı olarak, olası bütün senaryolar simülasyona dahil edildi. Bu senaryolar şöyle: Senaryo 1: Cumhur, Millet ve Emek Özgürlük ittifaklarındaki partiler seçime AYRI listelerle girerse… Senaryo 2: Cumhur ittifakındaki partiler AYRI, Millet ve Emek Özgürlük ittifaklarındaki partiler ORTAK listelerle seçime girerse… Senaryo 3: Cumhur ve Emek Özgürlük ittifaklarındaki partiler AYRI, Millet ittifakındaki partiler ORTAK listeyle seçime girerse… Senaryo 4: Cumhur ve Millet ittifaklarındaki partiler AYRI, Emek ve Özgürlük İttifakı'ndaki partiler ORTAK listeyle seçime girerse… Senaryo 5: Cumhur İttifakı'ndaki partiler ORTAK, Millet ve Emek Özgürlük ittifaklarındaki partiler AYRI listelerle seçime girerse… Senaryo 6: Cumhur, Millet ve Emek Özgürlük ittifaklarındaki partiler ORTAK listelerle seçime girerse… Senaryo 7: Cumhur ve Millet ittifaklarındaki partiler ORTAK, Emek ve Özgürlük İttifakı'ndaki partiler AYRI listelerle seçime girerse… Senaryo 8: Cumhur ve Emek Özgürlük ittifaklarındaki partiler ORTAK, Millet İttifakı'ndaki partiler AYRI listelerle seçime girerse… |
Simülasyonun dayandığı varsayım ve veriler
Toplamı 64 milyon 113 bin 941 olarak açıklanan yurt içi (Yİ) ve yurt dışı (YD) seçmen sayıları YSK'dan alınmıştır. (Dizinin ilk 11 yazısında YSK kesin verileri ulaşılabilir olmadığı için yurt içi seçmenlerin illere / seçim çevrelerine göre dağılımı 31 Aralık 2022 tarihli Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) verileri temel alınarak tahmin edilmiştir.) Seçime katılım oranında, 24 Haziran 2018'de yapılan son TBMM seçimine katılım oranı temel alınmıştır. Uzmanların, seçimin önemi nedeniyle 14 Mayıs'ta katılım oranının biraz daha yükseleceği tahmini senaryolara yansıtılmıştır. Böylece, yurt içi (Yİ), yurt dışı (YD) seçime katılım oranları sırasıyla yüzde 89 ve yüzde 55 olarak kabul edilmiştir. Yüzde 89'luk yurt içi katılım oranına, her seçim çevresinde 2018 seçimlerindeki katılım düzeyi 1,0095 oranında artırılarak ulaşılmıştır.
Geçerli Oy Oranı Geçerli oy oranının, her seçim çevresinde bir önceki parlamento seçimindeki gibi olacağı kabul edilmiştir. Oyların Partilere Genel Dağılımı 14 Mayıs seçimleri için ilan edilen kayıtlı seçmen sayısına yukarıda paylaştığımız seçime katılım ve geçerli oy oranları uygulanarak, her seçim çevresindeki olası geçerli oy sayısına ulaşıldı. İkinci adımda; ilgili seçim çevresi için hesaplanan "geçerli oy" sayılarından, Türkiye geneli için "geçerli oy" sayısına ulaşıldı. Geçerli oyların partilere dağıtılmasında, partilerin Türkiye genelinde alacağı tahmin edilen oy oranları temel alındı. Tahmini oy oranlarında, kamuoyu araştırma şirketlerinin yaptığı anketlere yansıyan oylarının ortalaması esas alındı. Simülasyonda kullandığımız oy oranları, Nisan ayında yapılan ve kamuyouna yansıyan anket sonuçları ortalaması üzerinden yenilendi. Yeni yayınlanacak araştırma sonuçları da dikkate alınarak 11 Mayıs'ta son bir güncelleme daha yapılacaktır. Türkiye Raporu'nun derlediği Avrasya, Aksoy, Yöneylem, Metropoll, MAK, Saros, ORC, ADA ve Bulgu araştırma şirketlerinin anket sonuçlarının ortalaması, araştırmalarındaki şeffaflık ve tahminlerindeki isabet nedeniyle en güvenilir kamuoyu araştırma şirketlerinden olan KONDA'nın kamuoyuna yansıyan oranlarıyla birleştirilerek Nisan oy oranlarına ulaşıldı. Oyların Seçim Çevrelerinde Partilere Dağılımı Her parti için hesaplanan toplam geçerli oyun seçim çevrelerine dağıtılmasında, her partinin bir önceki seçimde o seçim çevresinde elde ettiği nispi/oransal gücü temel alındı. Örneğin; 2018 seçimlerinde A partisinin aldığı toplam 1000 oyun 50 adedi (yüzde 5) Diyarbakır'dan, 20 adedi (yüzde 2) Samsun'dan gelmiş olsun. 14 Mayıs 2023 seçimi için A partisinin toplam oyu 1500 olarak hesaplandıysa, bu 1500 oyun 75'i (yüzde 5) Diyarbakır'dan, 30'u (yüzde 2) Samsun'dan alınmış olarak varsayılacaktır. Önceki seçimde yer almayan partilerin oylarının seçim çevrelerine dağılımında ise şu yöntem izlendi: DEVA ve Gelecek partilerinin seçim çevrelerindeki oransal durumları, yukarıda açıklanan hesapların ortaya koyduğu AKP eğilimlerine göre, Yeşil Sol Parti'nin oransal durumu da HDP'deki eğilime göre tahmin edildi. TİP'in oransal durumu, CHP ve HDP eğilimleri sırasıyla yüzde 70 ve yüzde 30 oranlarında yansıtılarak tahmin edildi. Aynı şekilde, Zafer Partisi ağırlıklandırılması MHP üzerinden, Memleket Partisi de CHP üzerinden yapıldı. Milletvekili Dağılımı Hesabı Yurt dışı geçerli oylar da önce yukarıdaki gibi tahmin edilerek her seçim bölgesine ağırlıklı olarak dağıtıldı. Ardından, partilerin yurt dışı oylardaki ağırlığı dikkate alınarak partilerin seçim bölgesindeki oylarına eklendi. Milletvekili dağılımının hesaplanmasında siyasi partilerin her seçim çevresinde sahip olduğu yurt içi ve yurt dışı oylarının toplamı dikkate alındı. Yüzde 7'lik ülke barajını sadece 3 ittifakın (Millet, Cumhur, Emek ve Özgürlük) geçebileceği, bu ittifakların dışında kalan partilerin listelerinden milletvekili seçilemeyeceği varsayılmıştır. Ülke barajına takılma olasılığı bulunmayan üç ittifaktaki partilerin yukarıda açıklanan hesaplarla elde edilen oylarından hareketle, d'Hondt yöntemi kullanılarak milletvekili dağılımı yapıldı. D'Hondt Yöntemi Uygulaması Bu yöntemde baraj sorunu olmayan partilerin seçim bölgesindeki oyları alt alta yazılır. Daha sonra her partinin oyu sırasıyla 1'e, 2'ye, 3'e,… ta ki o seçim çevresinden çıkacak toplam milletvekili sayısına ulaşana kadar bölünür. Elde edilen sayılar büyükten küçüğe doğru sıralanır ve milletvekillileri bu sırayla o sayıların karşısındaki partilere dağıtılmış olur. İttifak oylarının hesaplanması Partilerin ittifak gereği ortak listeyle seçime girmeleri durumunda alacakları toplam oyun, seçime ayrı ayrı girselerdi alacakları oyların basit toplamı olacağı varsayılmıştır. Her seçim çevresinde ve/veya parti için farklı sonuçlar doğurabilecek ittifak politikaları, oyların basit toplamından farklı sonuçlara neden olabilecektir. Ancak simülasyonda hesaplama zorluğu ve çok büyük etki yaratmayacağı düşünüldüğü için bu etkilerin toplamı sıfır olacağı kabul edilerek ihmal edildi. Simülasyon Hakkında Bir Uyarı 2018 seçimi verileriyle test edildiğinde oldukça güvenilir şekilde çalışan bu simülasyonun birçok önemli faktörü göz ardı ettiği unutulmamalıdır. Bu simülasyon, il il yapılmış bir kamuoyu çalışmasının ürünü değildir. Açıklanan varsayımlar altında, alternatif ittifak modelleriyle ve farklı oy oranlarında ne tür sonuçlar ortaya çıkabileceği hakkında kamuoyuna fikir vermeyi hedeflemektedir. Depremin neden olduğu, boyutları ve sonuçları tam olarak bilinmeyen seçmen mobilitesi başta olmak üzere bazı önemli faktörler, simülasyonun bu durumdan etkilenen seçim çevreleri için daha ihtiyatlı okunmasını gerektirmektedir. |
Sertuğ Çiçek kimdir?Sertuğ Çiçek, Ankara'da doğdu. Yenimahalle Öğretmen Kubilay İlkokulu ve Mustafa Kemal Lisesi Orta kısmında okudu. Elektroniğe olan merakı nedeniyle başladığı Yenimahalle Endüstri Meslek Lisesi Elektronik Bölümü'nü 12 Eylül 1980 darbesi döneminde iki yıl ara vermek zorunda kaldığı için ancak 1983 yılında bitirebildi. Aynı yıl girdiği Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi (Mülkiye) İktisat Bölümü'nden 1987 yılında mezun oldu. Gazeteciliğe 1989 yılında Cumhuriyet Gazetesi Ankara Bürosu'nda başladı. Sırasıyla gece, belediye ve ekonomi muhabiri olarak çalıştı. YÖK'ün düzenlediği yurtdışı yüksek lisans ve doktora bursu sınavını kazanarak 1993 yılında İngiltere'ye gitti. Birmingham Üniversitesi'nde ekonomi yüksek lisans (MsSoc) programını bitirdi. Türkiye'ye dönükten sonra Kırıkkale Üniversitesi'nde mecburi hizmetini tamamladı ve 2005'te istifa ederek özel sektöre geçti. İstanbul'da dershane sektöründe yöneticilik ve öğretmenlik yaptı. 2015'ten bu yana, Cumhuriyet'te işe girmesini teşvik ederek kendisini gece muhabirliğinden kurtaran Mülkiye sıralarından arkadaşı Doğan Akın'ın kurucusu olduğu T24'ün genel koordinatörlüğünü sürdürüyor. |
Yerel seçimlere katılmayan ve geçersiz oy kullananların sayısı, rekor denebilecek bir artışla, 15 milyon kişiyi aştı. Seçimlerin en çarpıcı genel sonucu CHP’nin AKP’yi geçerek birinci parti olmasıysa, ikinci çarpıcı sonuç da AKP oylarının 4,2 milyon kadar azalması oldu. AKP’nin ardından en büyük mutlak oy kaybı 1,7 milyon ile İYİ Parti ve 1,1 milyon ile MHP’de gözleniyor. Oylarını mutlak olarak artıran partiler arasında ise 3,3 milyon ile CHP, 2,8 milyon ile YRP, 639 bin ile DEM Parti öne çıkıyor. İşte il il, parti parti 31 Mart 2024 yerel seçimlerine toplu bir bakış…
Millet İttifakı partilerinden parlamentoya milletvekili taşıyan CHP’nin TBMM Grubu’nun küçülmesi, 14 Mayıs seçimlerinden beri tartışılıyor
İlk turda yurt içinde yüzde 88,08 olan seçime katılım oranı bazı illerde yüzde 65'e kadar düştü.
© Tüm hakları saklıdır.