Mahalli idareler seçimlerinde oy sayım döküm işlemleri devam ediyor. YSK verilerine göre, oyların yaklaşık yüzde 60’ı sayılırken çok sayıda il ve ilçede başkanlık koltuklarına oturacak isimler değişti. CHP’deki değişim ve İmamoğlu rüzgarı, ülke genelinde çok sayıda belediyenin el değiştirmesine neden oldu. Bazı il ve ilçelerde ise çok az sayıda oy farkı ile kazanan adayların bulunmasının da etkisiyle, birçok il ve ilçede sonuçlara itirazlar gelmeye başladı.
Türkiye'de yerel seçim sonuçlarını canlı olarak izlemek için tıklayın!
İlk itirazlar sandık kurullarına
81 ilde gerçekleştirilen yerel seçimlerde oy sayma işlemleri devam ediyor. Özellikle Hatay, Çorum, Bitlis, Kırklareli gibi iller ile Pendik, Eyüpsultan, Üsküdar, Fatih, Bahçelievler gibi önemli ilçelerde çok az sayıda oy farkı olması itirazların da peşpeşe geleceğinin bir göstergesi oldu. Yaklaşık 45 Milyon seçmenin sandığa gittiği seçimlere itirazlar önce sandık kurulları nezdinde başlıyor. Adaylar ve müşahitler oy sayım döküm işlemleri sırasında sandık kurullarına itirazda bulunabiliyor. Müşahitler ve adaylar İlçe seçim kurulunda yapılan sayım, döküm ve birleştirme işlemlerini de takip edebiliyor. Tasnif ve birleştirme açık olarak yapılıyor. Getirilen tüm tutanakların birleştirilme sürecini ilçe seçim kurulları yürütüyor. Daha sonra, il seçim kuruluna götürülen tutanakların birer kopyası siyasi partilere ve bağımsız adaylara aynı anda teslim ediliyor.
GÖKÇER TAHİNCİOĞLU'NUN HABER-ANALİZİ | CHP 47 yıl sonra ilk kez birinci, AKP 22 yıl sonra ilk kez ikinci parti oldu; işte 31 Mart seçimlerinin kazananları ve kaybedenleri
İtiraz süreci nasıl işleyecek?
298 sayılı “Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri hakkındaki Kanun’a” göre, sandık kurullarının kararları, oyların sayım ve dökümü ile tutanakların düzenlenmesine ilişkin iş ve işlemleri aleyhine, ilçe seçim kuruluna itirazda bulunulabilecek. Bu itirazlar, oy verme gününden sonraki salı günü saat 15.00'e kadar doğrudan ilçe seçim kurullarına yazılı olarak yapılabilecek, yani İlçe Seçim Kurullarına yapılacak itirazların süresi 2 Nisan Salı günü 15.00'te dolacak. İlçe seçim kurulları, itirazları en geç itirazın yapıldığı tarihten sonraki ikinci gün saat 17.00'ye kadar karara bağlayacak.
TOLGA ŞARDAN'IN ANALİZİ - Üç büyük kentte, büyükşehirde ve ilçelerde CHP’den tarihi fark
YSK kararı kesin ama…
Bu aşamadan sonra İlçe seçim kurulu kararlarına, il seçim kurulu nezdinde, en geç ilçe birleştirme tutanağının düzenlenmesine kadar; ilçe birleştirme tutanağının düzenlenmesi ve buna ait işlerle neticelerine karşı bu tutanağın düzenlenmesini takip eden gün saat 17.00’ye kadar itirazda bulunulabilecek. İl seçim kurulları da bu itirazları iki gün içerisinde kesin olarak karara bağlayacak. İl seçim kuruluna itiraz sonucu karar kesinleşmezse bu kez Yüksek Seçim Kurulu’na başvuru süreci başlayacak. Kanuna göre siyasi partiler 3 gün içinde YSK'ya başvurmak zorunda. YSK'nın da 3 gün içinde vereceği karar kesin olacak ve kararla ilgili başka bir yere başvurulamayacak.
HABER ANALİZ - CHP 47 yıl sonra en yüksek oyu yakalarken Altılı Masa'daki diğer beş parti çöktü
Olağanüstü itiraz yolu nedir?
Ancak, Mart 2019 yerel seçimleri sırasında İstanbul’da yaşandığı gibi bir de “olağanüstü itiraz” yolu mevcut. Seçim Kanunu’nun “olağanüstü itirazları” düzenleyen 130. Maddesinde, olağanüstü itirazların “(il birleştirme) tutanağının düzenlenmesinden sonra (7) gün içinde” yapılacağı şeklinde açık hüküm bulunuyor. Kanuna göre olağan üstü itiraz yoluna başvurulabilmesi için öncelikli olarak seçimi kazanan adaya mazbatanın verilmesi şart görünüyor.
HABER ANALİZ - AKP ve MHP kalelerinde kaybetti: AKP 16, MHP 6 kentte geride kaldı
Önce mazbata…
Buna göre, ilk olarak oy sayım işlemlerinin tamamlanması ve bu sonuçların seçim sistemine girilmesi gerekiyor. Ardından nihai seçim sonucunu gösteren ‘il birleştirme tutanağının’ tanzim edilmesi işlemi yapılacak. İl birleştirme tutanağı tanzim edildikten sonra en yüksek oyu alan kişi mazbatasını alacak. Kanuna göre, olağanüstü itiraz süreci mazbata verilmesine engel teşkil etmiyor, aksine olağan üstü itiraz için kazanan adayın mazbatasını almış olması gerekiyor. Mazbata verildikten sonra 7 gün içerisinde olağanüstü itiraz yoluyla YSK’ye başvurabiliyor.
HABER ANALİZ - Yeşil Sol’un kaybettiğini DEM geri aldı
Seçim sonucuna “kesin olarak etki” şartı
YSK’nın olağanüstü itiraz talebini kabul edebilmesi için, olağan üstü itiraz yoluna giden partinin iddialarını somut verilere dayandırması ve bu verilerin seçim sonucuna “kesin olarak” etki etmiş olması da gerekiyor. 298 sayılı Kanun’un 130. Maddesinin 2. fıkrası uyarınca “Seçim Sonucuna Etki Eden Olay Ve Durumlar Sebebiyle Olağanüstü İtiraz” maddesinde şu hüküm yer alıyor: “Siyasi partilerin il başkanları, genel merkezleri veya bağımsız aday tarafından tutanağın (mazbatanın) düzenlenmesinden sonra 7 gün içinde seçimin sonucuna etki eden olaylar ve durumlar sebebiyle yapılan itirazlar, seçimin sonucu hakkında kesin karar verme yetkisine sahip olan kurullarca, seçimin neticesine etkili görüldüğü takdirde, alt kademelerce verilen kararların kesin veya kesinleşmiş olması veya kurullara derece derece ve müddeti içinde başvurulmamış olması, bu itirazın incelenmesine ve reddine sebep teşkil etmez.”
HABER ANALİZ - Sürprizlerin yaşandığı yerel seçimlerde kritik ilçelerde ne oldu?
HABER ANALİZ - Yeniden Refah Partisi, AKP’yi sarstı
