MİT Başkanı İbrahim Kalın

T24’te Sibel Yükler’in Milli İstihbarat Başkanı İbrahim Kalın’ın yeni kitabı “İslam, Aydınlanma ve Gelecek” le ilgili yazdığı haber-incelemeyi görünce merakla okudum. İbrahim Bey benim öteden beri Adalet ve Kalkınma Partisi iktidarında en fazla içerlediğim insanlardan biri. Bu kadar yolsuzluğun, haksızlık, hukuksuzluğun olduğu bir ortamda bula bula saz çalan, halk müziği söyleyen, entelektüel İbrahim Kalın’ı mı buldun diyeceksiniz. Haklı bir soru. Aslında benim içerleme nedenim de, İbrahim Bey’in tam bu özellikleri.

Bu arada bir parantez açıp şunu ilave etmeliyim. İbrahim Bey’i bir entelektüel olarak tanımladım, ancak bir şerh koyup öyle devam edeceğim. Konuşmalarına, yazdıklarına ve buralarda verdiği referanslara bakarsanız, geniş bir bilgi birikimine sahip olduğunu görürsünüz. Ancak benim için gerçek entelektüel iktidarın içinde uzun süre ve mütemadiyen yer almak istemez. Çünkü dünya tarihi ve tabii ki bizim tarihimiz de göstermiştir ki, uzun süre iktidarda kalanlar, muktedir kirlenmesine maruz kalırlar. Kendilerini dev aynasında görüp, kendilerinden başkasına iktidarı yakıştıramazlar. Toplumun meselelerini yalnız ve yalnızca kendilerinin çözebileceğine iman edilmesini beklerler. Eleştiriye, sorgulanmaya tahammül edemezler ve giderek bunu yapanlara da bedel ödetmeye başlarlar. Gerçek entelektüelin varlık sebebi ise sormak, sorgulamak, eleştirmektir. Bu yapısıyla entelektüel, iktidardan çok muhalefete yakın olur. Bu söylediklerimle entelektüeller iktidardan uzak dursun, demek istemiyorum, amma velakin İbrahim Bey’i tenzih ederek, bir entelektüelden de Joseph Fouche çıkamayacağının notunu tarihe düşmek lazım.

Benim İbrahim Bey’e içerleme nedenim, kendisinin bir tarihçi, bir sosyal bilimci olarak dağarcığında birikmiş bunca geniş bilgi birikimiyle karşı çıkmasını, yüksek sesle itiraz etmesini beklediğim yerlerde sessiz kalması. Nerden biliyorsun sessiz kaldığını derseniz, görünen köyün kılavuz istemediğini söylerim ben de size. Eğer itirazları olduysa bile bir işe yaramadığını görmekteyiz. O zaman da -Milli İstihbarat Teşkilatı gibi devletin çok önemli bir kurumunu yöneten biri için fazla naif davrandığımı düşünebilirsiniz- o pozisyonda kalmamalıydı. Türk medyasının büyük bölümü hâlâ borcu ödenmemiş kredilerle iktidarın kontrolüne geçti, Devlet İhale Kanunu yüzlerce defa değiştirilerek yolsuzlukların yolu açıldı, iktidardakilerin aile bireylerince kurulan vakıflar aracılığıyla korkunç meblağlarda servet aktarımları gerçekleşti ve daha sayılabilecek pek çok şey…

Gelelim İbrahim Bey’in kitabına. Bir eser üzerine laf söylenecekse öncelikle o eseri okumuş olmak gerekir diye düşünürüm. Wikipedia’dan, Ekşi Sözlük’ten, şimdilerde Chat GPT’den edinilen derme çatma bilgilerle ellere talkım vermeye öteden beri karşı olmuşumdur. Hemen gidip İbrahim Bey’in kitabını aldım ve okumaya başladım. Daha ilk sayfalarda bugüne kadar yazdıklarından hiçbir şeyi okumamış olmaktan üzüntü duydum ve ilgiyle okuduğumu da ifade etmeliyim. Okuma mesaimin neredeyse tamamını edebiyat, deniz ve beyin cerrahisi kapladığı için bu tip eserlere pek vakit ayıramıyorum. Kuşkusuz karşı mahalledekilerin yazıp ettiklerine vakit ayırmaktan imtina ettiğimin özeleştirisini de eklemeliyim. Öte yandan yıllardır Beyoğlu’nda yaşayan biri olarak sözünü ettiğim karşı mahallenin kitaplarına ağırlık veren İnsan Kitap’a uğrar zaman zaman kitap alırım. Kitapçıları yaşatmayı vazife bilenlerden biriyim. Cadde üzerindeki Robinson Kitabevi’nin kapanması beni derinden üzmüştü. İnsan Kitap’ta İbrahim Bey’in kitabı ‘çok satanlar’ rafının birinci sırasındaydı. Eve gelir gelmez okumaya başladım.

Aslında bu yazıyı kitabı bitirdikten sonra yazmalıydım. İkinci bir yazıda kitabın tamamı hakkındaki görüşlerimi de paylaşacağım. Ama Sayın Kalın’ın kitabı takdim yazısındaki bir bölüme takılıp onunla ilgili yazmadan rahat edemedim. Açıkçası Sayın Kalın’ın bu bölümdeki cümleleri, ülkedeki adaletsizliğin, hukuk tanımazlığın yarattığı mağduriyetteki sembol ismi, kendisinin de bir entelektüel olduğu bilinen Osman Kavala’yı aklına getirmeden, onu ve aynı mağduriyeti derinden yaşayan başka mahkûmları düşünüp sıkılmadan nasıl yazmış olduğunu uzun uzun düşündüm. İbrahim Bey bu bölümde Kafka’nın Dava ve Dönüşüm romanlarından örnekler veriyor. “Ortada bir dava bile yokken yargılanmak, mahkûm edilmek ve ceza çekmek nasıl bir şeydir?” diye soruyor ve devam ediyor:

“Ortada bir dava ve mahkeme yoktur ama bireyi her gün yargılayan, mahkûm eden onlarca cezaya çarptıran bir sistem vardır.”

Allah aşkına İbrahim Bey, Osman Kavala’ya*, Gezi mahkûmlarına, Can Atalay’a, Selahattin Demirtaş’a ve benzer durumdaki yüzlerce insana yapılanlar, Nasuh Mahruki’den Nevşin Mengü’ye ve Özlem Gürses’e yapılıp edilenler tam da bu cümlelere oturmuyor mu? “Mahkemeler bağımsızdır, millet adına karar verir” demeyin lütfen, benim hayat sürecimde siyasi davalarda, basınla ilgili davalarda pek öyle olmadı. Ama bu kadar dibe vurduğunu, bu kadar acımasız, bu kadar haksız hukuksuz olduğunu da bir FETÖ’nün yargıyı erle geçirdiği dönemde bir de şimdi görüyoruz.

Ülke gerçekten de Sayın Kalın’ın örnek gösterdiği Kafkaesk bir karanlık dönemden geçiyor. Ne sivil toplum kuruluşlarının ne Meclis’teki muhalefet partilerinin bir uyarısı, eleştirisi ciddiye alınıyor. Sanki ülkenin yüzde ellisi yokmuş gibi hareket ediliyor. Anayasa’yı çiğnemek, Anayasa Mahkemesi’nin kararlarına uymamak bazı zümre ve kişiler için serbest bırakılmış. ‘Ötekiler’ ise yatarı bile olmayan iddialardan tutuklanıveriyor, belirsiz süreler hapiste kalıyorlar. Ve iktidarın en güçlü isimlerinden biri, sanki başka bir ülkede yaşıyormuş gibi Kafka’nın çizdiği karanlık atmosferin dehşetinden söz edebiliyor:

“Sistem bizi her gün korkunç ve iğrenç bir böceğe dönüştürdüğü hâlde bunun farkında bile değilizdir. Bu durumda bile düşündüğümüz -düşünmemizin istendiği tek- şey sistemin bize yüklediği işlevi kusursuz olarak yerine getirmek olmalıdır.”

Biz sade vatandaşlar bu ülkede MİT’ten korkarız. Şimdi kalkıp da MİT Başkanı’nın kitabıyla ilgili eleştirel bir yazı yazmak da beni korkutuyor doğrusu. Peki o zaman neden yazıyorum? Yanıtı kendi sözlerimle değil, tamamen katıldığım Sayın İbrahim Kalın’ın sözleriyle vereceğim:

 “Tutunmak ise direnmek demektir. Bir şeye dayanarak bu absürt ve saçma gidişata itiraz etmektir. Rasyonel olanın kalpsizleştirilmesine karşı çıkmaktır. Anlamsız ve değersiz bir hayat yaşamanın aklımıza ve ruhumuza uyguladığı şiddete isyan etmektir.”

* Gökçer Tahincioğlu’nun T24’te 11 Ocak’ta yayımlanan Osman Kavala ‘Dava’sının kısa bir özeti.