Bütün hayatını "kazanmaya" adayan insanoğlunun nihai tabelasında "kaybettin" yazıyor.

Genç ya da geç ve geçken bile kaç 10 yıl daha fazla acaba?

Geri kalan ömrünü para, başarı, aile, zafer, mal mülk dışında, insan, huzur, mutluluk "kazanmaya" adadığını düşünüyorsun ve hara güre öyle geçiyor… Ama o kadar çok kaybediyorsun ki aynı zamanda. "hayatını kazanmak" ile "tüketmek" veya "hayatına kazandıkların" ile "hayatından kaçıp ya da kayıp gidenler" ince bir çizgide oynaşıp duruyor.

Sanırım doğduğumda doğal olarak ilk "kazancım" anne babaydı. Başka ne olacak! Gerisini bilemem, hissedemem. Doğduğun yer ve ortama göre, genetik veya derin yoksulluk gibi bazı miraslar yüzünden "kaybederek" de başlamış olabilirsin tabii; o da var bu "haybeden" olmasa da "kaybeden" hayatta.

Sonra bu kazancı idrak edemeden babamı kaybettim, henüz okuma yazma kazanmadan.

Sonra okul, not, başarı filan kazanmak gerekti. Aynı durumda olan ve yılları öyle geçen birçok sınıf arkadaşım, 15 yılı aşkın eğitimler sonucunda "meslek ve aile kazanırken" ömürlerinin sinsice tükendiğini bilemeden genç yaşlarda kayboldu.

Çocukluğunun nice insan kazancı, akrabalar, arkadaşlar, sevdiklerin yolculuğun boyunca kayboluyordu. Sadece ölüm değil, ama zaten "acı kaybımız". Lakin yakınlıklar mesafeye, hayatındaki insanlar "canlı kayıplar"a dönüşüveriyordu.

Bir yandan "keşkeler" birikiyordu. Ve nedense en çok "kayıplara karışırken" değil, gerçekten "kayıp" olunca sökün ediyordu: "Keşke daha çok vakit geçirmiş olsaydım, keşke kırmasaydım, keşke kırılmamış ve uzaklaşmamış olsaydım, keşke sevdiğimi bilse ya da unutmasaydı, keşke sevgisini kaybetmemiş olsaydım. Bunların çoğu "keşke" den önce, epey önce "iyi ki"ydi. Tabii tersi de mümkün. Keşke hiç olmasaydı ve iyi ki artık yok gibi!

"Hatıralar ve iyi günler, yaşanmışlıklar, mutluluklar" mı kalıyordu geriye? Fotoğraf albümü gibiyse, evet. Yoksa öfke, nefret, soğukluk, onca güzel anının ve zamanın üzerine bir kül yağmuru gibi çöken "kötü günlerimiz, kötülükler, kötülük sandıklarımız" onları silmese de, karartabiliyordu.

Sadece insanlar değil, ortak anılar ve "güzel günler" de ise sise karışıveriyordu.

Olur a, daha idealist kazanmalar da ummuşsundur. Öyle oldu bende. Hâlâ da ayakta tutan odur: Daha iyi bir toplum, daha iyi bir toplumsal hayat, daha iyi bir dünya gibi. Bunların ya "kayıplar" ya pes ettirdiğini, ya "baskılar"la bizzat nice insanı "kayıp" kıldığını görüyordun. İdeal olan kayıpla, yenilgiyle iç içeydi. Kimi ufak kazanım, ufuktaki nice hedefin kaybına bile tekabül ediyordu.

Biraz "tarih" bilgin ve bilincin varsa, diyelim ki "tamam da, benim, bizim ömrümüzle sınırlı değil" bu hayal, bu umut, bu mücadele diyordun. Değildi elbette. Ama "kayıplar" senin hayatının bir parçası olmaya devam ediyordu.

Aşk, aile, çocuklar… Henüz "kayıp" değilken bu dünyada sen, "kaybettiklerin" veya sana "kaybettirilenler"in özel ve ağır bir köşesine oturmuyor muydu bazen?

Kayıp duygular, kayıp özlemler, kayıp gülümsemeler, kayıp sarılmalar, kayıp tutkular sıraya diziliyordu.

Bu "umutsuz" bir iç döküş değil. Çöküş değil.

Sadece, ömrünü nihai olarak kaybetme ihtimalinin yükselmesiyle, hayatının nice kazancı olan, bazen "mucize" olan insanların, onlarla bağlarının yaralanması veya yok olmasına dair bir tefekkür, muhasebe, muhakeme.

Yoksa iki, üç bilemedin beş, altı gün içinde "kayıplara karışacak" bir yazıdaki her kelimeyi süzsem, yine de bir umut, bir mutluluk çıkar.

Nedir o? Kaybetmen için kazanmış olman gerekmez mi? İşte nice insanı hayatına kazanmıştın; onlara "kayıp" demen bu yüzden. Nice "duygu, sevgi, tutku" hayatını hayat yapmıştı. Onları kaybedince kahroluyorsun, o yüzden; kaybetme korkun, tam şu yüzden.

O zaman "umut" sadece geleceğe dair olmaktan çıkıyor. Geçmiş de "umutlar"la hayatın olmuş. Hayatın hayal kırıklıkları ve kayıplarla bezenmiş olsa da, "umut" ömrünü hayat kılmış.

Umut o yüzden kayıplar ötesi, kırıklıklar ötesi, kırgınlıklar ötesi, yenilgiler ötesi bir şey. Hayatının omurgası. Umut duyduğun için ancak, ve bazen umduğun gerçekleştiği bazen de bir ihtimal olarak titrek ya da canlı kalabildiği için hayatının bilinen-bilinemez sonunu değil, bugünü ve ertesi günü kucaklamaya çalışıyorsun.

O kaybolursa geriye sadece ömrün kalıyor; artık ne kadarsa, ecelinle ya da acelenle, ne olursa olsun. O kaybolursa, geçmişi de sadece umutsuzlukla hatırlıyor, hayatını geriye doğru da öldürmeye başlıyorsun.

Belki bu sebeple, babamın kaybıyla adım attığım hayatta, onca insan veya hayal kaybıyla da olsa, öfkeyle veya kavgayla da olsa, altüst oluşlar ya da anide verilen kararlar veya bir dizi rastlantıyla da olsa, "yaşanmış her güzel şey" ve "yaşanmasa da yaşamaya değer bulmuş olduğun" her "mutlu, umutlu an" kaybettiğinde bile onları, nihayetinde bir "kayıp" olarak bitecek ömrünü hayat kılmış insanlar, ilişkiler, sevgiler, ideallerdir.

Onları kalbinde ve aklında kaybetmediğin sürece, kaybolduklarında bile canlı kalırlar, yaşarlar.

İşte böyle düşündüğümde anlıyorum ki, "Umut" pekala geçmişin de içinde hâlâ yaşayandır. Kaybıyla duyduğun acının, üzüntünün, hüznün, öfkenin çok üstünde, seni sen yapmış olan odur.

Yaşıyorsan, o da kendini canlı kalmak için aklını ve kalbini dürtüp durur.