Dünya ekonomisi sıkıntılarla boğuşurken, kulüpler para harcamada rekorlara koşuyorlar

Dünya ekonomisi genel olarak resesyonda iken, kulüpler adeta krize meydan okuyor.

Küresel ekonomi 2024 yılına enflasyon sorununun büyük ölçüde aşılacağı ve ekonomilerin genel olarak resesyondan kurtulacağı beklentisiyle başlamıştı.[1] Ne var ki, yıl sona ererken enflasyonun tahmin edilenden daha kalıcı olduğu belirginleşti.  Ekonomiler tam olarak resesyondan çıkamadılar. Sadece Amerika Birleşik Devletleri güçlü bir büyüme yaşarken, diğer gelişmiş ekonomilerin çoğu bunu yaşayamadı. Dahası, yıl sona ererken birçok ekonomi para birimi değer kaybı yaşadı ve bu durum özellikle gelişmekte olan ülke ekonomileri için ciddi olumsuzlukları da beraberinde getirdi.

İşte küresel ekonomi böylesi bir konjonktürde yoluna devam ederken; futbol, transfer harcamalarında 2024-25 sezonunda da büyüyüp rekorlar kırdı.  Bu bağlamda değerlendirdiğimizde futbolun 2020’den 2024’e transfere harcadığı para tutarı yüzde 51 artış kaydederek 8.6 Milyar dolara ulaştı.[2]

Transfer harcamaları futbol ekonomisinin yakıtı olmaya devam ediyor

Bilindiği üzere, yerküredeki liglerin çoğunda ocak ayı ara transfer dönemini ifade eder. Ara transfer dönemi liglerin ortasında gerçekleşir ve kulüpler lig sonuna gelmeden hem kendi liglerinde hem de katıldıkları uluslararası turnuvalarda kadrolarını güçlendirmek için transferlere başvururlar. Bu şekilde rekabet güçlerini artırmaya, futboldan sportif ve ekonomik olarak daha fazla pay almaya çalışırlar.

Bu kapsamda, 1 Ocak- 4 Şubat 2025 arası ara dönem transferlerinde erkek profesyonel futbolunda kulüpler toplam 5683 uluslararası oyuncu için 2 milyar 35 milyon dolar harcadı.  Bu transfer döneminde transfer olunan oyuncu sayısı, ilk kez 5.000 sınırını aşarak, 2024 Ocak ara transfer dönemine göre yüzde19,1 artışla, 5.863'e ulaştı. Bu sayı bugüne kadar kaydedilen en yüksek kış transferleri sayısı oldu.[3]

Kadınlar profesyonel futbolunda, aynı dönemde toplam 455 uluslararası transfer kaydedildi ve transfer ücretlerine yapılan harcama 5,8 milyon ABD dolarına ulaştı.

Ocak ara dönem transferleri sonrası, 2024-25 sezonuna ilişkin kulüplerin 22 bin 779 futbolcu için harcadıkları toplam transfer tutarı 8,59 milyar dolara ulaştı.[4] FIFA’nın Küresel Transfer Raporu’na göre, profesyonel erkek futbolundaki bu tutar uluslararası transferde en yüksek ikinci bonservis harcamasına işaret ediyor. Uluslararası transferde en yüksek bonservis harcaması rekoru ise 2023 yılındaki 9,66 milyar dolar olarak gerçekleşmişti.[5]

Transferde İngilizler başı çekiyor

İngiliz kulüpleri ara transfer döneminde toplam 190 oyuncunun transferine 622 Milyon dolar harcadılar. İngilizleri 137 oyuncuya toplam 296 Milyon dolar ödeyen Alman Bundesliga takip ederken, toplam 129 oyuncuyu 224 Milyon dolar ödeyen İtalyan Serie-A üçüncü sırada yer aldı. Fransız Lig1 ise 122 oyuncuya 210 Milyon dolar ödeme yaparak transfer dönemini dördüncü sırada tamamladı. İspanyol La Liga ise federasyonun sıkı mali yaptırımları nedeniyle bu transfer döneminde sıralama dışında kaldı. Öyle ki, İspanyol Ligi La Liga kış transfer döneminde çok fazla etkinlik gösteremedi ve sadece 30 milyon Euro harcama kaydetti. İspanyol liginin harcamaları, İngiliz Championship (95 milyon dolar), Brezilya Ligi (76,3 Milyon dolar), Türkiye Süper Ligi (73,6 milyon Dolar), Portekiz Primeira Liga (53 milyon Dolar),  Belçika Pro Ligi (48,5 milyon Dolar) ve Rusya Premier Ligi (37 milyon Dolar) tarafından yapılan harcamaların bile gerisinde kaldı.[6]

Türkiye transfer harcamalarında sekizinci sırada

Transferlerde para harcama üstünlüğü 1 Milyar 450 Milyon dolar ve yüzde 57,4’lük payla beş büyük ligde olmakla birlikte, transfere ağırlığını koyan 622 Milyon dolarlık transfer harcamasıyla Premier Lig oldu. Premier Lig global toplam transfer harcamalarının yüzde 42,8’ini tek başına gerçekleştirdi.

Ara transfer döneminde 5.sırada Suudi Arabistan 87 oyuncu ve 202 Milyon dolar; 6.sırada ABD 96 oyuncu transferi ve 145 milyon dolar; 7.sırada Brezilya 471 oyuncu ve 76.3 Milyon dolar; 8.sırada Türkiye 70 oyuncu ve 73.6 milyon dolar; 9.sırada Arjantin 265 oyuncu ve 67.4 milyon dolar; 10.sırada da Belçika 103 oyuncu ve 48.5 milyon dolar transfer harcamasıyla bulunuyor.

Yukarıdaki transfer adetleri bonservisi satın alınan oyucu sayılarını göstermektedir. Buna göre oyuncu başına en yüksek transfer harcaması yapan lig 3.6 Milyon dolar ile İngiltere olurken, ikinci sırada 2.3 milyon dolarla Suudi Arabistan, 2.1 milyon dolar la Almanya üçüncü sırada bulunuyor. Türkiye ise oyuncu başına yaptığı 1.1 milyon dolarlık harcamayla 6.sırada yar alıyor.

Transfer gelirlerinde de merkez lig hegemonyası

Satış tarafında, Fransız Ligue 1, 278 milyon dolarlık transfer geliriyle başı çekerken, onu İtalyan Serie A (171 milyon Dolar), İngiliz Premier Ligi (154 milyon Dolar) ve Alman Bundesliga (141 milyon Dolar) ile takip ediyor: Burada belirtilen rakamlardan da anlaşılacağı üzere bu ligler 100 milyon Dolar barajını aştılar.

Tüm bunlar hesaba katıldığında, "Beş Büyük" lig arasında hem Fransız Ligue 1 (75 milyon dolar) hem de İspanyol LaLiga (26 milyon dolar) harcamayla kış transfer dönemini pozitif bir bakiyeyle kapattı. "Beş Büyük" ligin dışında, Portekiz Primeira Liga net satıcı statüsünü sağlamlaştırarak 194 milyon dolarlık transfer piyasası geliri ve 140 milyon dolarlık pozitif net bakiye elde etti. Hollanda Eredivisie ise yaklaşık 103 milyon dolarlık satışla 79 milyon dolarlık pozitif bakiyeyle onu takip etti.

Beş büyük lig kulüplerinin transferlerde finansal hakimiyeti devam ediyor

FIFA’nın global transfer raporları transferin hem gelir hem de gider yanında merkez liglerin mali hakimiyetini ortaya koyuyor. Özellikle Premier Lig kulüpleri transfer harcamalarında açık ara lider durumda.

Kulüp düzeyinde en öne çıkan ise Manchester City FC. Kulüp harcama listelerinde 218 milyon Euro ile zirvede yer alırken, ManCity  Premier Lig toplam transfer harcamasının yüzde45'ini tek başına gerçekleştirdi.[7] ManCity’nin bu kış dönem harcamaları (yatırımları) tarihin en yüksek ikinci kış transfer dönemi harcaması olmasın karşın, transfere harcanan bu para Chelsea FC'nin 2023'teki rekor kıran çılgınlığının gerisinde kaldı. Genel olarak, Manchester City FC Ocak ara transfer döneminin en aktif kulüplerinden birisiydi ve transferlerinden üçü en dikkat çekici anlaşmalar arasında yer aldı. Bunlar, Marmoush, Nico González, ve Khusanov transferleriydi. Bu transferler, kulüp için hem sahada hem de saha dışında zorlu bir sezonda ilerlerken kritik bir anda geldi. ManCity’nin takviyeleri, kulübün hem sahada hem de saha dışında zorlu bir sezonda ivme kazanmasında kritik bir rol oynayabilir.

Transferlerde ilk 3’te yer alan futbolcular

2024-25 sezonunda profesyonel ve amatör erkek-kadın futbolunda tüm zamanların rekoru olan 78 bin 742 uluslararası transfer yapıldı. Rapora göre en yüksek bonservis bedeliyle transfer edilen futbolcu, Manchester City’den Atletico Madrid’e giden Julian Alvarez oldu. Benfica’dan Paris Saint-Germain’e (PSG) giden Gonçalo Ramos ve Lille’den Manchester United’a transfer olan Leny Yoro, listede ilk 3’te yer aldı.

2025 Ocak ara dönemi transferleri içinde en yüksek transfer bedelli oyuncu ise 77 Milyon Euro ile Aston Villa’dan Suudi Arabistan’ın Al Nassr kulübüne giden 21 yaşındaki Kolombiyalı santrafor Jhon Duran oldu.  J. Duran’ı 75 Milyon Euroluk transfer bedeliyle Frankfurt’tan Manchester City’e transfer olan 26 yaşındaki Mısırlı santrafor izledi. İlk üçte yer alan son transfer ise, 70 Milyon Euroluk bedeliyle Napoli’den PSG’ne transfer edilen 23 yaşındaki golcü Gürcü Khviçha Kvaratshelia golcü oldu.

Sonuç

UEFA'nın üst düzey liglerindeki transfer piyasası harcamaları son yedi sezonda bir kış transfer dönemi için rekor seviyeye ulaştı. Lig perspektifinden bakıldığında, yapılan transfer harcamalarıyla Premier Lig’in transferlerdeki finansal hakimiyeti bir kez daha teyit edildi. Kulüp düzeyinde, Manchester City ve Paris Saint-Germain gibi Avrupa futbol devlerinin ötesinde, Avrupa'daki yükselen kulüpler bu kez transfer piyasasında kilit rol oynadılar ve bu konuda Stade Rennais ve Como öne çıktı. Bu arada, özellikle La Liga'daki kulüplerin geri kalanının sınırlı faaliyeti, daha sıkı finansal düzenlemelerin bir sonucu olarak yorumlanabilir. Kulüplerin mali disiplini sağlamaya yönelik daha temkinli harcama yapmalarına yol açtı.

Artık transfer dönemi sona erdiğine göre, bu harcama çabalarının sahadaki başarıya nasıl dönüştüğünü görme zamanı geldi.

[1] https://www2.deloitte.com/us/en/insights/economy/global-economic-outlook-2025.html

[2] https://inside.fifa.com/transfer-system/global-transfer-report

[3] https://inside.fifa.com/transfer-system/international-transfer-snapshot

[4] https://inside.fifa.com/transfer-system/global-transfer-report

[5] https://fifa.com/m/114622e4e17cf6a8/original/FIFA-Global-Transfer-Report-2023.pdf

[6] https://footballbenchmark.com/w/breaking-down-the-record-high-expenditure-in-the-winter-transfer-window

[7] https://futbolekonomi.com/index.php/component/content/article/103-manet/6261-2025-02-07-12-41-13.html