Yaşlanma hepimizin önünde kaçınılmaz kader olarak duruyor. Dünya Sağlık Örgütünün verilerine göre 2050'de dünyada yaşlıların sayısı 2.1 milyara ulaşacak. Yaşlıların sağlığındaki bozulma tüm dünyayı etkileyecek büyük bir sorun ve bu nedenle yaşlanma ve hastalıkların altta yatan mekanizmalarının anlaşılması ve düzeltilmesi dünyada acil bir sağlık sorunu haline geldi¹. Kas gücünde azalma, inflamasyon, endotelyal disfonksiyon, insülin direnci ve göbek çevresinin kalınlaşması (santral obezite) yaş ile birlikte geliyor².

Dünün gençleri, bugünün yaşlıları olanların daha önceki nesillere göre avantajı bilimdeki inanılmaz hızlı gelişmeler. Tıp bilimi, kendisini destekleyen biyoteknoloji, farmakoloji, genetik vb. diğer dalların da desteği ile inanılmaz bir hızla farklı bir aşamaya evrildi. Bizler de yararlanmaya çalışıyoruz ancak bir sorun var ki, bilimsel buluşlar ticari ürüne evrilirken (ki buna sözüm yok, doğa kanunlarıyla savaşmak gibi bir şey olur bu) bazen bilimden uzaklaşma potansiyelini de beraberinde taşıyor. Bu durumlarda yine yolu bilimin ışığı ile bulmaktan başka çaremiz yok. Bilim diyor ki, yaşlanma ile glutatyon seviyelerimiz düşüyor ve düzeltmekte fayda var, ama nasıl?³. Bugün sizlere 2023 Ocak ayında yayımlanan, randomize klinik araştırma olması dolayısıyla kanıtsal değeri, altın stardardında olan bir çalışmadan bahsetmek istiyorum.

Glutatyon tedavisi konusunda belki hâlâ kafası karışık olanlar vardır, hem glutatyonun ne yaptığına, mevcut tedavi yöntemlerine ve son bilimsel veriler ışığında kendimizi kontrol etmemize ve sonrasında neyi nasıl yapacağımıza birlikte karar verelim, ne dersiniz?

Glutatyon vücuttaki en önemli antioksidanlardan biridir, ama melatonin de bir diğer en önemlisidir. Bu konuyu gelecek yazılarımda detaylı ele almayı planlıyorum.

Premranjan Kumar tıp, biyoteknoloji ve farmakoloji eğitimi olan Amerika'lı bir bilim insanı ⁴. Burada detaya giremeyeceğim kadar çok olan çalışmalar⁵ ve bilgiler ışığında ilerleyerek, 2020'de yayımlanan ve fareler üzerinde yaptığı bir çalışmada NAC (N-asetilsistein) ve Glisin kombinasyonunun (GlyNAC) yaşlı farelerde Glutatyon eksikliğini düzelterek, aynı zamanda oksidatif stres ve kalp, karaciğer ve akciğer gibi yaşamsal organlarda mitokondriyal disfonksiyon, mitofaji bozuklukları, genomik hasar gibi çeşitli yaşlılık belirteçlerini düzelttiğini gördü. Sonuç olarak GlyNac desteğinin insanlar üzerinde de bu pozitif etkilerinin olabileceğini düşündü⁶.

İkinci yayını Covid-19 döneminde insanlar üzerinde yapılan bir çalışma konusundaydı. Covid-19 tanılı; yaşları 21-85 arasında değişen 65 adet genç, orta yaş ve yaşlı hastalarda ortak özellik olarak glutatyon düzeylerinin sağlıklı kontrol grubuna göre oldukça düşük olduğu görüldü. Aynı zamanda oksidatif stres, oksidatif hasar çok ciddi şekilde yükselmişti. Zamanın zorluklarından dolayı çalışmanın kısıtlılıkları olmasına rağmen altta yatan bu bozuklukların GlyNAC desteği için uygun olduğu yorumu kolayca yapılabildi ⁷.

Daha sonra insanlar üzerinde yapılan bir pilot çalışmayı, kanıt değeri altın standart olan randomize klinik çalışma takip etti. Pilot çalışmanın amacı glisin eklemenin sadece NAC kullanımına üstünlüğünü araştırmaktı⁸. Çalışmanın sonuçları etkileyiciydi, şimdi sıra bu verileri Randomize Klinik Çalışma ile ve daha fazla kişi üzerinde çalışmanın detaylı sonuçlarını araştırmaya gelmişti⁹. Yaşlanma, fiziksel, hücresel, biyokimyasal özelliklerde değişikliklere neden olur¹⁰. Bu çalışmada tüm bu değişikliklere bakılıyor ve yaşlılarda GlyNAC desteği kullanma sonucunda elde edilen yararlar şunlar:

• Glutatyon eksikliği: Kaslarda glutatyon düzeyi 2 hafta sonra yüzde 121, 16 hafta sonunda yüzde 164 yükseliyor. Kanda ise 2 hafta sonra yüzde 173, 16 hafta sonra yüzde 225 düzeliyor.
• Oksidatif stresin azalması
• Egzersiz kapasitesinin artması
• Mitokondriyal disfonksiyonun düzelmesi
• Hücreler arası iletişimde düzelme
• İnsülin direncinde düzelme
• Genomik hasarda düzelme
• Mitofaji ve Otofaji'nin etkin yapılması
• Fiziksel fonksiyon ve güç, kas yenilenmesi (kök hücre yorgunluğunun düzelmesi anlamına geliyor)
• Hücre yaşlanmasının yavaşlaması
• Telomer sağlığı
• Endotelyal fonksiyon, damar sağlığı
• Bel çevresinde daralma
• Sistolik kan basıncında düşme
• Trigliserid düzeyinde düşme

Hiçbir yan etki görülmeyişi ve çalışmadan ayrılan katılımcı olmaması çok sevindirici. GlyNAC kullanımının etkilerinin ikinci haftada başladığı görüldü ve ilerleyen haftalarda artarak devam etti. GlyNAC kullanımı bırakıldıktan sonra tüm bu düzelmeler 12 haftada eski haline geldi, ancak mitokondri fonksiyonundaki düzelme daha uzun süre devam etti. Bu çalışma bize sağlıklı yaşlanmada GlyNAC kullanımının yeni, güvenli,ve etkili olduğunu gösteriyor. Belirli ve gerekli durumları bunun dışında tutmak kaydıyla, damardan ara sıra veya kür şeklinde Glutatyon yapılması bu yararları sağlamıyor. Sadece NAC desteği almak da yetmiyor. Beraberinde Glisin'de almak gerekli. Vücudunuza glutatyon üretimi için gerekli malzemeyi verip, dengeyi kendisinin bulmasını sağlamak çok daha mantıklı ve bilimsel bir yöntem.

Referanslar:

1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3836174/
2. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/ageing-and-health
3. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/14988435/
4. https://scholar.google.co.in/citations?user=21kVt5kAAAAJ&hl=en
5. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21795440/
6. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33783984/
7. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35052554/
8. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1002/ctm2.372
9. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35975308/
10. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3836174/