Milletçek yine ikiye ayrılmış durumdayız: Devlet Bahçeli’nin “barış” diyerek başlattığı bu yeni açılıma prim vermeli miyiz vermemeli miyiz? Verelim diyenler bir tarafta, vermeyelim diyenler diğer tarafta.

İşin ilginç yanı şu ki, Bahçeli’nin kendisi de bir yandan “barış” derken, hem de buna dört dörtlük, her tür akla uygun bir gerekçe göstererek “dünyada barış” diyorsak ülke içinde de barış dememiz gerektiğini dile getirirken, diğer yandan ertesi gün “Kürt sorunu yoktur” diyerek fay hattının birey boyutlarına kadar uzandığını göstermiş oldu. Diyeceğim, açılımın ne olup ne olmadığını, hangi sözcüğün hangi anlama geldiğini, hatta girişimin adını sanını tam olarak bilen yok. Herkesin ağzından işittiğimiz tek ortak sözcük, “süreç”. Türk efsanelerinden “Boğaç”ta anlatıldığı gibi, dişe dokunur bir varlık gösterdiği âna kadar da adı belli olmayacak galiba.

Gerçi devlet bu yeni açılıma “terörsüz Türkiye” adını uygun görmüş görünüyor. Hedef, terörsüz Türkiye. Mesele şu ki, bu adın uluslararası alanda fazla şansı olmayabilir, çünkü örneğin, çok yazılıp çizildiği üzere Avrupa Birliği’nin “terör” kavramı ile bizim burada resmî makamlarca kullanılan kavram arasında uyuşmazlık var. Bunun mümkün kıldığı bir hukuk dışılık sonucu, hepimiz her an terörizmle suçlanabiliyoruz.

Sonuçta iş şuraya geliyor: “Terörsüz Türkiye” sloganının devlet terörünü de kapsayıp kapsamadığı anlaşılamıyor.

Kimse çıkıp Türkiye bir terör devletidir demiyor elbette, diyemez de. Peki, devlet terörünün olmadığı, hatta ağır basmadığı bir ülkeyiz diyebiliyor muyuz? Hepimizin her an terörizmle suçlanabildiğimiz gerçeği bile başlı başına bir devlet terörü örneği değil midir, mahkeme kararlarına bizzat devlet tarafından uyulmaması gibi hukuk dışı uygulamaları saymasak bile?

Gerçekten de, ilk anda ne kadar çekici gelirse gelsin, hukukun üstünlüğünü içselleştirmemiş bir toplum için “terörsüz” sıfatını uygun bulmak kolay değil. Devlet kaynaklısı başta olmak üzere terörün her türlüsünü sona erdirmeyi açıkça hedeflemedikçe, Kürt sorununda herhangi bir açılımın ya da çözüm sürecinin inandırıcı olması kolay değil. Mevcut haliyle, Bahçeli eliyle başlatılan ve “barış” terimini de içeren sürece yekten karşı durmak ne kadar olacak şey değilse, tüm kuşkularımızı iptal ederek kalıcı barışın yolu açıldı diye düşünmemiz de o kadar olanak dışı görünüyor.

Böylece bir algoritmanın ilk aşamasına adım atmış oluyoruz. Eğer “terörsüz Türkiye” sloganı devlet terörünü de kapsıyorsa, devlet de artık hukukun, insan haklarının, temel hak ve özgürlüklerin dışına çıkmaktan vazgeçecek anlamına geliyorsa, bakın işte öyle bir durumda bu yeni terimin tutunma, herkesçe benimsenme şansı olabilir. Uygar bir ülke nasıl olurmuş, yalnızca “Ortadoğu”ya değil, Avrupa’ya da gösterebiliriz o zaman!

Ne yazık ki mevcut durumda yetkili makamlardan pek böyle bir rüzgâr esmiyor. Eğer ataların “perşembenin gelişi çarşambadan bellidir” sözünü inandırıcı buluyorsak, eseceğini beklemek de fazla iyimserlik olur. Mevcut durumda daha çok, gizli bir “neo-Pax Ottomana” peşindeler gibi bir izlenim uyandırıyorlar.

Umarım bu yaygın izlenimi boşa çıkarmayı başarırlar. Barış açısını savunan yurttaşlar olarak bizlere bu yönde ancak yardımcı olmak düşer.

Algoritmanın bu ilk aşamasındaki iki çataldan yalnızca birini tek gerçeklik, daha doğrusu gerçekliğin tek boyutu olarak gören ve bu görüşte ayak diremek isteyen geniş kesimler var.

Ülke ve bölge gerçeği, ister halkların hakları açısından bakalım isterse devletlerin ve devlet benzerlerinin açısından, algoritmanın “barış” çatalını, yani Kürt barışını bir hayat memat meselesi haline getiriyor. Devlet Bahçeli’nin 7 Ekim 2024 çıkışı işte bu gerçeği “paradigma”sına dahil ediyordu. Sanıyorum “paradigma”sının belirli ölçülerde ciddiye alınmasının nedeni de buydu.

Girişimin ne tür bir ufuk açtığını net bir biçimde gösteren yazılardan biri, akademisyen Cuma Çiçek’in haftalık Birikim dergisinde yayımlanan 31 Aralık 2024 tarihli yazısıydı.

Bu fırsatla, bazen ilk, bazen ikinci olarak nitelenen Çözüm Süreci 2013-15 ile ilgili ortak yazarlı bir başvuru kaynağını da yeniden duyurmuş olayım: Barış Açısını Savunmak: Çözüm Sürecinde Ne Oldu?