2023 yılında ülkemizde uygulanacak olan asgari ücret, 22 Aralık Perşembe günü Cumhurbaşkanı tarafından "8.500 TL" olarak açıklandı. Aynı gün yaklaşık 1 saat sonra Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın internet sayfası ve sosyal medya hesaplarında ise net 8.506,80 TL, brüt 10.008 TL olarak Cumhurbaşkanının dediğinden azcık yüksek bir şekilde tekrar ilan edildi.

İşverenler artık 2023 Ocak ayından itibaren asgari ücretle çalışanlarına aylık net 8.506,80 TL ödeyeceklerdi. Zaten işverenle çalışan arasındaki hizmet akdinde de herhangi bir tutar yazmamakta; sadece asgari ücret yazmaktaydı. O nedenle kafaları rahat bir şekilde 2023 Ocak ayı maaşı olarak 8.506,80 TL ödeyeceklerini biliyorlardı artık.

29 Aralık 2022 Perşembe günü ise Asgari Ücret Tespit Komisyonu Kararı Resmi Gazete'de yayımlandı ve burada yazan tutar ne Cumhurbaşkanının ne de Bakanlığın ilan ettiği tutardı; ikisi de değildi. Kararda "bir günlük normal çalışma karşılığı olarak 333,60 TL yani üç yüz otuz üç lira 60 kuruş" verileceği yazıyordu.

Asgari Ücret Tespit Komisyonu Kararında ilan edilen tutar ne Cumhurbaşkanının ne de Bakanlığın ilan ettiği tutardı. Hatta bu tutar aylık değil, günlük ilan edildi.

Nedense kimsenin fark etmediği bir husus var ki o da asgari ücretin aylık açıklanmasına yönelik herhangi bir hukuki dayanağın olmayışıdır.

Resmi Gazete'de yer alan komisyon kararında da görüldüğü üzere asgari ücret günlük ilan edilmişti.

Neden günlük hesaplanıyor sorusunun cevabı ise Asgari Ücret Yönetmeliği'nin  "İşçilere normal bir çalışma günü karşılığı ödenen ve işçinin gıda, konut, giyim, sağlık, ulaşım ve kültür gibi zorunlu ihtiyaçlarını günün fiyatları üzerinden asgari düzeyde karşılamaya yetecek ücreti.." şeklindeki 4/d maddesinde açıkça yer almaktadır.

Uzatmadan asgari ücret aylık ödenemez, her ne kadar aylık sözleşme yapılsa da günlük hesaplanıp ödenmelidir; Yasa Koyucu düzenlediği mevzuatlarla bunu emreder.

Nasıl yani?

Şöyle ki; asgari ücret, Resmi Gazete ile yayımlanan Asgari Ücret Tespit Komisyonu Kararında günlük olarak açıklanır ve bunun dayanağı da Asgari Ücret Yönetmeliği m.4/d'dir. Aylık açıklanmasına yönelik bir dayanak yoktur. İşveren de bunu günlük hesaplayıp ödemek zorundadır.

Asgari ücret aylık ödenirse?

Olur da asgari ücret aylık net 8.506,80 TL ödenirse ne olacak? O zaman idari para cezası devreye giriyor. Çünkü Asgari Ücret Yönetmeliği'nin 12'nci maddesi "İşçilere, Komisyonca belirlenen ücretlerden düşük ücret ödenemez. İş sözleşmelerine ve toplu iş sözleşmelerine bunun aksine hükümler konulamaz. İşverenler tarafından, işçilere sağlanan sosyal yardımlar sebebiyle asgari ücretten herhangi bir indirim yapılamaz." şeklinde emreder.

Yani İş Kanunu'nun 39'uncu maddesi ile Yönetmeliğin 11'nci maddesi asgari ücret, Resmi Gazete'de yer alan Komisyon Kararıyla ilan edilen tutardır ve 12'nci maddesi de bu tutarın altında ödeme yapamazsın lafzıyla emreder.

Örneğin Ocak 2023'ü düşünelim, 2023 Ocak ayı 31 gündür. Ocak 2023 için bu kişiye brüt 333,6x31 gün= 10.341,6 TL üzerinden ödeme yapılmalıdır. Ancak asgari ücretlinin Ocak 2023 maaşı 10.008 TL olarak dikkate alınırsa bir günlük ücret eksik ödenmiş sayılır.

Amaann nereden bilinecek bu, herkes öyle yapmıyor mu?!! Demeyin, su-i misal emsal olmaz.

Çünkü İş Kanunu m.102/a uyarınca komisyonun belirlediği asgari ücreti işçiye ödemeyen veya noksan ödeyen işveren hakkında işçi başına her ay için 956 TL idari para cezası kesilir.

Aylık sözleşme yapanlara da aynı ceza kesilecek…

Ama biz sözleşmeyi Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın internet sayfasında yer alan  aylık net 8.506,80 ve brüt 10.008 TL üzerinden yaptık, şimdi ne olacak? Komisyonca Resmi Gazete'de ilan edilen günlük tutarın altında ödeneceğine ilişkin iş sözleşmesi düzenlense bile -örneğin, Bakanlığın açıkladığı 8.506,80 TL olarak sözleşme tesis edilip ödense bile- Yönetmelik m.12 ve ilgili diğer mevzuat hükümlerinin lafzı bu, Devleti bağlamaz ve ceza kesilmesine engel değildir şeklindedir.

Daha basit bir ifadeyle asgari ücretle çalışan birine 31 gün ile biten aylarda 8.506,80 TL ödemeye devam ederseniz ve Bakanlık denetim elemanlarınca ya kendiliğinden ya da şikâyet üzerine yapılan bir denetimde tespit edilirse İş Kanunu m.102/a uyarınca işverene her ay için işçi başına 956 TL idari para cezası kesilecektir. 2023'te ise 31 gün ile biten 7 ay bulunduğu gerçeğiyle birlikte bir ay için kesilecek idari para cezasını 7 ile çarpmamız gerekecektir. Bu da yıllık (956x7) 6.692 TL yapar.

Ayrıca 31 gün ile biten aylarda eksik SGK primi de söz konusu olacağından oradan da bir ceza tutarı var.

Benden uyarması, asgari ücreti tastamam ödeyiniz…