Güzel filmlerle dolu bir haftanın bence en iyisiyle başlayayım. Oscar’larda hayli söz sahibi bu film Filmekimi’nde gösterilmişti; ama ben görmemiştim. Yıllar önce görüp gezme fırsatını bulduğum o güzel İrlanda’nın en gizli yanlarını, ulusal özelliklerini işlerken çok kendine özgü bir üslup da yakalayan yapım, belki biraz ağır akan bir nehir gibi. Ama ne nehir ve sinefiller için nasıl bir ödül...

1923 yılında İRA denen bir terör çetesiyle boğuşan ve bir iç savaş yaşayan  İrlanda’da bir adada açılır hikâye... Aran adalarının en büyüğü olan... Alabildiğine masum, hatta ezik ve zavallı gözüken (ve filmin sonuna dek bu halini koruyan) ana kahramanımız Pádraic Súilleabháin (ismin çetrefilliğine dikkat!), uzun zamandır yakın arkadaşı olan Colm Doherty’nin artık kendisine sırt çevirmesi nedeniyle çok mutsuzdur. Çağrıldığı tam adla Larrry-oğlu-Colm artık onu ‘çok sıkıcı’ bulmakta ve yüzüne bile bakmamaktadır. Kız kardeşi, son derece aklı başında Siobhan sayesinde biraz güven bulan Padraic, yaşadığı harika doğa manzaraları önünde bu kişisel ve psikolojik sorunları çözmeye çabalar. 

Ada yaşamı saf, sade ve monotondur. Hayat işle eğlence arasında dolanır durur. Eğlence, yani Pub’larda içki ve dedikodu; kilisede buluşmalar; bir araya gelip yapılan tipik İrish Music seansları....Ki orada Colm’un vazgeçilmez hobisi olan keman çalma olayı da vardır; hem de tam bir tutku halinde...

Hayatın bir özelliği de tüm hayvanlarla olan yakın ilişkidir. Köpekten kediye; inekten tavşana; ama en çok eşeklere... Helebunlardan biri olan Jerry adeta bir insan muamelesi görür. Zaten tüm filme egemen olan belli bir naiflik yok değildir. Ama olay giderek öylesine yoğun bir drama, hatta trajediye dönüşecektir ki... 

Yönetmen, İngiliz kökenli, 1970 doğumlu Martin McDonagh özelikle 2000’lerin sonlarından itibaren yazıp yönettiği Bruges’de; Üç Billboard Ebbing Çıkışı: Missouri ya da Yedi Psikopat gibi kişilikli filmleriyle tanındı. Bu filmde de bize kimi unutulmaz sahneler armağan ediyor. İrlanda üzerine John Ford’un The Quiet Man- Kadın Satılmaz’ından David Lean’in Ryan’s Daughter- İrlandalı Kız’ına ek birçok önemli film yapıldı. Ama bu filmin o ülkeyle çağdaş sinema arasında kurulan en önemli köprü olduğu söylenebilir.

Gerçekten de film yer yer kolay unutulmaz sahneler içeriyor. İlk başta kıyıdaki devasa Meryem heykeli ve dinsel şarkı söyleyen koro; Colm’un tek başına denize karşı keman çalması; ayni şeyi yaralı elleriyle yapması; tarlaya yayılmış kesik parmaklar; kilisedeki görkemli toplantı... Sinemasal belleğimize yerleşti bile... 

Oyunculuk da İngiliz ekolüne yakışır biçimdedir.  Colin Farrell ezik Pardaic’te, Brendan Geeson inatçı Colm’de öylesine bir ikili oluştururlar ki.... Bir yabancı yazar filmin sanki bu ikili için yazılıp çekildiğine dikkat çeker. Bizden ve bize benzer toplumlardan böylesine uzak kişilerin elimizle dokunacak kadar yakınımıza gelmesi, filmin önemli bir  erdemidir. Ayrıca Siobhan’da Kerry Condon, ‘köyün aptalı’ ve ayni zamanda umutsuz genç zamparası Dominic’te Barry Keoghan, papazda David Pearse, bir hayalet gibi dolaşan yaşlı nine McCormick’te Sheila Fliton da az etkili değildirler.

Bir not da filmin getirtici firmasına....Venedik’te ödüller almış filmin birçok Oscar adaylığı var: film, yönetmen, oyuncu (Colin Farrell), yardımcı erkek oyuncu (hem Brendan Gleeson., hem Barry Keoghan), yardımcı kadın oyuncu (Kerry Condon), vs. Böylesine dikkat çekmiş bir filmi özgün adıyla piyasaya sürmenin alemini ben anlayamadım. En azından benim yaptığım –ve filmin bir yerinde söylendiği- gibi, İnisherin’de Ölüm Perileri denebilirdi. Ben naçizane filmi böyle anmaya devam edeceğim.

YARIN: PRESTİJ MESELESİ