T24 Dış Haberler
Uluslararası Af Örgütü'nün yayımladığı bir rapora göre, Sırbistan'daki polis ve istihbarat servislerinin, gazetecileri, çevre aktivistlerini ve sivil haklar savunucularını yasa dışı yöntemlerle izlemek için gelişmiş adli mobil ürünler ve casus yazılımlar kullandığı tespit edildi.
Raporda, İsrail merkezli Cellebrite adlı şirketin mobil adli bilişim ürünlerinin, "NoviSpy" adlı bir Android casus yazılımıyla virüs bulaştırılan cihazların kilidini açmak ve bu cihazlardan veri toplamak için nasıl kullanıldığına dair açıklamalar yer aldı.
Sırbistan yetkilileri konuyla ilgili herhangi bir yorumda bulunmadı.
"Gözetim araçları aynı zamanda sivil toplumu kontrol altında tutmak için kullanılıyor"
Af Örgütü Avrupa Bölge Direktör Yardımcısı Dinushika Dissanayake, Sırp yetkililerin bu teknolojiyi yalnızca gözetim amacıyla değil, aynı zamanda dijital baskı taktikleriyle sivil toplumu kontrol altında tutmak için kullandığını belirterek, raporun Cellebrite ürünlerinin sıkı yasal denetim olmadan kullanıldığında hak savunucuları üzerinde büyük bir tehdit oluşturabileceğini gösterdiğini söyledi.
Cellebrite tarafından geliştirilen teknolojilerin, şifreye erişmeden Android ve iPhone cihazlarının kilidini açma ve cihazlardan veri alma yeteneğine sahip olduğu ve NoviSpy’ın yetkililerin hedef cihazlardaki uzaktan kamera ve mikrofonu kontrol etmesine olanak sağladığı belirtildi.
Casus yazılım, cihazlar polisin elindeyken yüklendi
Af Örgütü'nün analizleri sonucunda, şubat ayında polis tarafından gözaltına alınan gazeteci Slavisa Milanov ve çevre aktivisti Nikola Ristic’in telefonuna NoviSpy yüklendiği ve bu işlemin Cellebrite araçlarıyla yapıldığı doğrulandı.
Af Örgütü Güvenlik Laboratuvarı Başkanı Donncha O Cearbhaill, NoviSpy'ın Sırbistan Güvenlik Bilgi Ajansı (BIA) ile de ilişkilendirildiğini belirtti.
Novispy’ın yanı sıra “Pegasus” casus yazılımının da hedefi olan aktivistler, bu durumun üzerlerinde ciddi bir travma yarattığını ifade etti.
Af Örgütü, gözetim teknolojilerinin daha sıkı denetlenmesi çağrısında bulundu
Af Örgütü, NoviSpy hakkında Google’ı bilgilendirdiğini ve casus yazılımın etkilenen Android cihazlardan kaldırıldığını duyurdu. Google, aynı zamanda etkilenen kullanıcılara “hükümet destekli saldırı” uyarıları gönderdi.
Af Örgütü’nün raporu hakkında bir yorumda bulunmayan Cellebrite, ürünlerinin kolluk kuvvetlerine yalnızca yasal çerçeve içerisinde teknik destek sağlamak için kullanıldığını belirtti.
Pegasus’u geliştiren NSO Group ise Sırbistan’ın müşterisi olduğunu doğrulamazken, insan haklarına saygı gösterme taahhüdünü vurgulayarak kötüye kullanım iddialarının incelendiğini bildirdi.
Af Örgütü, Cellebrite ve benzeri şirketlerin, ürünlerinin insan hakları ihlallerine yol açacak şekilde kullanılmadığından emin olmaları gerektiğini belirterek gözetim teknolojilerinin daha sıkı denetlenmesi çağrısında bulundu.
