Boğaziçi Üniversitesi öğretim üyesi ve iktisat tarihi uzmanı Şevket Pamuk, 100 yıldaki ilerlemeye rağmen Türkiye'nin tıpkı İzmir İktisat Kongresi'nde olduğu gibi yeni kararlara, yeni politikalara, şeffaflığa ve hukuk devletine ihtiyacı olduğunu söyledi. Pamuk, ekonomisinin kalkmasının, ancak böyle olabileceğini ifade etti.
Pamuk, İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin ev sahipliğinde düzenlenen İkinci Yüzyılın İktisat Kongresi'nin üçüncü gününde konuşma yaptı.
"Cumhuriyeti kuran kadrolar, sadece düşük geliri değil, ekonominin zayıflıklarını da gördüler"
Pamuk, "Cumhuriyeti kuran kadrolar, Türkiye ile batı arasındaki muasır medeniyet farkının giderek büyüdüğü on yıllarda yetiştiler. Sadece düşük geliri değil, ekonominin zayıflıklarını da gördüler. Örneğin Osmanlı borçlarının ne tür bağımlılıklar yarattığını da yaşadılar. Kısaca, cumhuriyetin devraldığı ekonomi nüfusun yüzde 80'nin kırlarda yaşadığı, tarım ağırlıklı, altyapısı ve sanayisi zayıf bir ekonomiydi" dedi.
Pamuk, cumhuriyeti kuran kuşağın iktisadın ne kadar önemli olduğunu bilerek; gelir farkının, teknoloji farkının, askeri güç farkının ne kadar önemli durum olduğunu anlayarak yetiştiğini söyledi. Pamuk, cumhuriyetin 1920'lerde, özellikle de 1930'larda farklı bir ekonomi kurabilmesinde dünya koşullarının da rol oynadığını belirtti.
Pamuk, İzmir İktisat Kongresi toplanırken Birinci Lozan görüşmelerinin yarıda kesildiğini ve Lozan'ın geleceğinin belirsiz olduğunu hatırlattı.
"Mustafa Kemal'in açılış konuşmasında bir ifadesini önemli buluyorum"
Pamuk, "Mustafa Kemal'in açılış konuşmasında bir ifadesini önemli buluyorum. Diyor ki, 'Efendiler, biz sabanın kılıca galip geldiği gördük'. Bunu askeri zafer kazanmış bir hükümetin başındaki sivil lider söylüyor. Askeri zafer yeterli değil, kalıcı işler için iktisadı ilerleme şart. Onun için cumhuriyet kurulmadan, Lozan tamamlanmadan Kongre'nin toplanmasını önemli buluyorum" dedi.
İzmir İktisat Kongresi'nde milli iktisat kavramının önemine dikkati çeken Pamuk, Lozan'da uzun pazarlıklar, mücadeleler sonucunda kapitülasyonlar, gümrük tarifeleri, Osmanlı borçlarını yeniden yapılandırılması konularının sonuçlandırıldığını ifade etti.
Pamuk, İzmir İktisat Kongresi'nin önemli olduğunu, ancak ekonomiye dair bazı kararların süreç içerisinde alındığını sözlerine ekledi. Pamuk, örnek olarak devletçilikle ilgili madde bulunmayacağını, devletçiliğin 1929'daki krizin ardından gündeme alındığını belirtti.
"Türkiye ekonomisine güven yoktur"
Pamuk, şöyle konuştu:
"Son dönemde çok ciddi sorunlar yaşıyoruz. Türkiye, artık yoksul bir değil ama sanayisi, eğitimi, teknolojisi hâlâ düşük bir ülke. İktisadi gelişme için ciddi sorunlarımız var. Bugün Türkiye ekonomisinin en büyük sorunları hukuk devletinin olmayışı, hesap verilebilirliğinin, şeffaflığın olmamasıdır. Bu nedenle Türkiye ekonomisinde güven yoktur."
Pamuk, 100 yıldaki ilerleme rağmen Türkiye'nin tıpkı İzmir İktisat Kongresi'nde olduğu gibi yeni kararlara, politikalara, yeni politika, şeffaflığa ve hukuk devletine ihtiyacı olduğunu söyledi. Pamuk, ekonominin kalkmasının ancak böyle olabileceğini belirtti.
"Yeni ekonomi ancak güvenin sağlanmasıyla mümkün olabilecek"
Pamuk, "Uzun vadede daha müreffeh bir ekonomi için daha iyi bir eğitime, daha yüksek teknolojiye, daha yüksek verimliliğe ihtiyacımız var ama kısa vadede hukuk devletinin oluşturulmasıdır. Yeni ekonomi ancak güvenin sağlanmasıyla mümkün olabilecek" dedi.
