Arzu Yıldız ( Ankara
TBMM Genel Kurulu'nda, özel yetkili mahkemelerin (ÖYM) tümüyle kaldırılmasını da içeren 5. Yargı Paketi, 20 ret oyuna karşı 200 oyla kabul edildi. Teklifin görüşmeleri yaklaşık 14 saat sürdü.
Yeni düzenlemeyle özel yetkili ağır ceza mahkemeleri (ACM) kaldırılıyor. HSYK 15 gün içinde bu mahkemelerde ve savcılıklarda görev yapan hakim ve savcıları başka görevlere atayacak. Bu savcılıklar ve mahkemeler tarafından yürütülen soruşturma ve kovuşturmalar ilgili başsavcılık ve ilgili ACM’lerine gönderilecek. Devredilen soruşturma ve kovuşturmalarda kamu görevlileri için izin alınması gerekmeyecek.
5. Yargı Paketi’yle, normal ağır ceza mahkemelerinin görevlerinin arasına TMK 10 mahkemelerinin görevleri de alınıyor, azami tutukluluk süresi “beş yıl” olarak belirleniyor. Kişisel verilerin kaydedilmesi suçunun cezasının alt sınırı 6 aydan 1 yıla çıkartılıyor. Kişisel verileri hukuka aykırı olarak verme veya ele geçirme suçunun cezasının alt sınırı 1 yıldan 2 yıla çıkartılıyor.
5. Yargı Paketi’yle getirilen düzenlemelerin tamamı şöyle:
1- Özel yetkili ACM’leri kaldırılıyor. HSYK 15 gün içinde bu mahkemelerde ve savcılıklarda görev yapan hakim ve savcıları başka görevlere atayacak. Bu savcılıklar ve mahkemeler tarafından yürütülen soruşturma ve kovuşturmalar ilgili başsavcılık ve ilgili ACM’lerine gönderilecek. Devredilen soruşturma ve kovuşturmalarda kamu görevlileri için izin alınması gerekmeyecek.
2- Normal ağır ceza mahkemelerinin görevlerinin arasına TMK 10 mahkemelerinin görevleri de alınıyor.
3- Kişisel verlerin kaydedilmesi suçunun cezasının alt sınırı 6 aydan 1 yıla çıkartılıyor.
4- Kişisel verileri hukuka aykırı olarak verme veya ele geçirme suçunun cezasının alt sınırı 1 yıldan 2 yıla çıkartılıyor.
5- Kişisel verileri yok etmeme suçunun cezasının alt sınır 6 aydan 1 yıla çıkartılıyor. Bu suçun konusunu CMK ya göre ortadan kaldırılması veya yok edilmesi gereken veriler oluşturuyorsa ceza 1 kat artıtılmaktadır.
6- Gözaltına almada somut delil aranacaktır.
7- Yakalanan kişi 24 saat içinde mahkemesi önüne çıkartılamıyorsa SEGBİS ile telekonferans yoluyla ifadesinin alınması öngörülüyor. Kişinin tutuklanarak o mahkemeye gönderilmesinden vazgeçiliyor.
8- Tutuklama için “olgular” yerine “somut delil” aranacak. Şüphelinin itiyadi suçlu, suçu meslek edinen veya mükerrir olması halinde 2 yıllık süre sınırı aranmaksızın tutuklama yapılabilcek.
9- Arama kararı verilmesinde makul şüphe yerine somut delillere dayalı kuvvetli şüphe aranacak.
10- Taşınmazlara, hak ve alacaklara elkoymada “kuvvetli şüphe sebebi bulunan hallerde” ifadesi “somut delillere dayanan kuvvetli şüphe sebebi bulunan hallerde” şeklinde değiştirilmektedir. Bu maddenin uygulanabilmesi için BDDK, SPK veya MASAK’ın suçtan elde edildiğine dair raporu üzerine verilebilecek. Ayrıca bu tedbir TCK 220 de düzenlenen suç örgütleri için uygulanamayacak. Yine bu kararları ACM oy birliğiyle verecek.
11- Bilgisayarlarda, bilgisayar programlarında ve kütüklerinde arama, kopyalama ve elkoyma kararı verilebilmesi için somut delil olması aranacak. Bu materyallerin kopyası çıkartılarak bir örneği istenmese de ilgiliye verilecek.
12- İletişimin denetlenmesi kararı verilebilmesi için somut delil aranacak. Bu kararları ACM heyeti oy birliğiyle verecek. Kararda telefonu dinlenen kişinin kimliği ve o telefonun sahibi olduğu belgelendirilecek. Dinleme süreleri kısaltılıyor. TCK 220 deki suç örgütleriyle ilgili bu karar verilemeyecek.
13- Gizli soruşturmacı görevlendirilmesi kararı verilebilmesi için somut delillere dayanma gerekecek. Kararı ACM oy birliği ile verecek. Savcı gecikmesinde sakınca bulun halde bu kararı veremeyecek. Suçla bağlantılı olmayan kişisel veriler derhal yok edilecek.
14- En üst dereceli kolluk amirinin soruşturma izni HSYK tarafından değil Adalet Bakanı tarafından verilecek. Anayasal düzenle ilgili suçlarda doğrudan soruşturma yapılabilcek ancak Mit Kanunun 27. maddesi gereği MİT personeli için izin alınacak.
15- Halen uygulanmakta olan taşınmaz, mal, hak ve alacaklara elkoyma kararları 30 gün içinde yeni düzenlemelere göre yeniden incelenecek ve yeniden karar verilecek. Karar verilmez ise bu tedbire derhal son verilecek.
16- CMK 135, 139 ve 140 uyarınca daha önceden verilmiş ve uygulanmakta olan iletişimin denetlenmesi, gizli görevli ve teknik araçlarla izleme kararlarıyla ilgili 15 gün içinde yeniden inceleme yaılacak ve karar verilecek. Karar verilmez ise uygulamaya son verilecek.
17- Kamu görevlilerinin atama, naklen atama, görev ve unvan değişiklikleri geçici veya sürekli görevlendirmelere ilişkin idari işlemler hkkında yürütmenin durdurulması kararı verilemeyecek.
18- Mahkeme kararları kamu görevlilerince yerine getrilmez ise tazminat davası Devlet aleyhine açılacak. Kararı uygulamayan kamu görevlisi hakkında tazminat davası açılamayacak.
19- TMK 10. madde kaldırılıyor. Bununla özel yetkili mahkemeler ilga ediliyor. Azami tutukluluk süresi 10 yıldan 5 yıla iniyor.
20- Savcının istemi üzerine sulh ceza hakiminin kararıyla müdafiin ceza dosyasını incelemesi ve örnek almasıyla ilgili dosyaya erişim yetkisi kısıtlanabiliyordu. Yapılan düzenlemeyle bu kısıtlama kaldırılıyor. Müdafi soruşturma aşamasında dosyaya erişebilecek.
21- 2011 yılında hakim ve savcıların yaptığı işlemler hakkında açılacak tazminat davalarının devlete karşı açılması hükme bağlanmıştı. Bu hüküm yürürlükten kaldırılıyor. Hakim ve savcılar hakkında görevleriyle ilgili doğrudan tazminat davası açılabilcek.
5. Yargı Paketi'nin tam metnini okumak için tıklayın
