Daha önceki yazılarımda da belirttiğim gibi, dijital dönüşümün amacı, Endüstri 4.0 standartlarında üretim ve hizmet faaliyetlerinde bulunmaktır.

Endüstri 4.0 fikri, her ne kadar ağır sanayi dalları için ortaya çıkmış olsa da giderek tarım ve hizmetler sektörlerine de yayılmış, bununla da kalmayıp, Toplum 5.0 kavramı altında sosyal yaşamımızı da kapsamı içine almıştır. Endüstri 4.0'ın temel tanımı; insan faktöründen tamamen arındırılmış, bütünüyle otonom ve mükemmelleştirilmiş endüstriyel süreçlere dayalı bir üretim sisteminin inşa edilmesidir.

Bu tanım, içeriğinden de anlaşılacağı üzere, zor ve tehlikeli iş süreçlerini içeren ağır sanayi dalları için geçerlidir. Bu felsefenin gerisinde yatan nedenlerin başında ise, insan faktörünü üretim süreçleri dışına çıkardığımız oranda, insan kaynaklı hataların da ortadan kalkacağı, üretim süreçlerinde tam bir standardizasyon sağlanacağı düşüncesi yatmaktadır. Bu koşul sağlandığında, emek ve ücretlerden tasarruf sağlanmış olacak, bir yanda büyük tasarruflar elde edilirken bir yanda da bu tasarrufların sonucunda kâr maksimisazyonu sağlanacaktır.

Endüstri 4.0 felsefesi, diğer üretim ve hizmet kollarında da kabul gördükçe, "İnsan faktöründen tamamen arındırılmış" bölümü, "insan faktörü mümkün olduğunca azaltılmış" olarak değiştirilmiştir. Zira, ağır sanayi dışında kalan sektörlerde insan faktörünü tamamen dışlamak mümkün değildir. Karanlık Fabrikalar kavramını anlatırken bu konuya detaylı olarak değineceğim. Dijital dönüşüm faaliyetlerini başlatan firmaların ve kamu kuruluşlarının, bu gerçekliği göz önüne alarak yeni stratejilerini oluşturmalarını tavsiye ederim.

Dijital dönüşüm için bazı teknoloji tavsiyelerim

Bundan önceki yazılarımda, dijital dönüşüm faaliyetlerini başlatmak için atılması gereken ilk adımın, iş süreçlerinin çok detaylı bir şekilde tanımlanması olduğunu belirtmiştim. Bu süreçler tanımlanmadan, hangi aşamada hangi teknolojiyi devreye sokmanız gerektiğine karar veremezsiniz. Bu süreçlerin tanımlamasını yapmış olan firmalar ve kamu kuruluşları için, aşağıda, bazı teknolojik araçlar önereceğim. Bu teknolojik araçların hangilerinin, hangi süreçlerde kullanılacağına, firmaların CDO (Chief Digital Officer) ve BT (Bilgi Teknolojileri) yetkilileri karar verebilir.

Her teknolojik aracın kullanım alanı firmadan firmaya değişiklik gösterebilir. Bu araçları kullanmaya başlamadan önce, firmanız ve kuruluşuna sağlayacağı yararları gözden geçirmeniz gerekir. İş süreçlerinizi hızlandırıyor mu? Emek tasarrufu sağlıyor mu? Daha kaliteli ürünler yaratıyor mu? Maliyetleri düşürüp, daha fazla kâr etmenizi sağlıyor mu? Bu gibi soruları çoğaltıp, fayda-maliyet analizi yapmadan, sırf yenilik yapmak için bu teknolojileri kullanmaktan kaçınınız.

İş süreçlerine eklenebilecek bazı yeni teknolojileri aşağıda başlıklar halinde sunuyorum. Sıralama önem sırasına göre yapılmamıştır. Bu başlıklarla ilgili detaylı bilgileri daha önceki T24 yazılarımda paylaşmıştım. O yazılara da, başlıklara eklediğim linklerden ulaşabilirsiniz:

Yazılımsal teknolojiler

1. Büyük Veri
2. Hızlı İnternet
3. Nesnelerin İnterneti
4. Bulut Bilişim
5. Yapay Zekâ
6. Blockchain
7. Kripto Paralar
8. Siber Güvenlik

Donanımsal teknolojiler

1. Yeni Nesil Yazıcılar (3D, 4D, 5D, 5D)
2. Yeni Nesil Gerçekliklerimiz (Sanal Gerçeklik - VR, Artırılmış Gerçeklik - AR, Karma Gerçeklik - MR, Genişletilmiş Gerçeklik – XR)
3. İnsansız Otonom Araçlar – (Özellikle de Drone'lar)

Devlet kurumlarının sorumlulukları

Sağlıklı bir dijital dönüşümün gerçekleşebilmesi için, devletlerin ve uluslararası kurumların gerekli yasal düzenlemeleri yapması ve dönüşüm faaliyetlerini özendirip, yönlendirip, denetlemesi gerekmektedir. Yazılımsal ve donanımsal teknolojilerin yaygınlaşmasının önündeki en büyük engel, bu teknolojilerin kullanımı ile ilgili yeterli kuralların ve yasaların henüz oluşmamasıdır. Bu yasal boşluklar, pek çok yasa dışı faaliyetlere ve suistimallere yol açmaktadır.

Devletlerin öncelikli görevi, hem kurumların, hem de bireylerin siber güvenliğini sağlamak olmalıdır. Önümüzdeki dönemin savaşları siber dünyada gerçekleşecektir. Bu siber savaşlara hazır olmayan devletler ise çok ağır bedeller ödemek zorunda kalacaklardır.

Güvenlikten sonraki en önemli görevlerden biri ise eğitimdir. Devlet, uygulayacağı eğitim politikaları ile bir yandan Endüstri 4.0'ın yaratacağı yeni meslekleri icra edebilecek nesiller yetiştirirken, bir yandan da tüm halkın dijital teknolojileri kullanabilme becerileri geliştirilmelidir.

Dijital ortamda sunulan e-devlet hizmetleri, hem halkın bu hizmetlerden yararlanmasını kolaylaştırıp, hızlandırmakta, hem de devlet, bu sunulan hizmetlerden çok önemli tasarruflar elde etmektedir. Tüm toplum kesimlerinin bu hizmetlerden etkili bir şekilde yararlanabilmesi için dijital okur yazarlığın geliştirilmesi son derece önemlidir. Vatandaşların devlet kurumlarından, özellikle de sağlık kuruluşlarından dijital randevu alıp, işlerini takip edebilmeleri, vergi ve diğer ödemelerini kolaylıkla yapabilmeleri dijital dönüşümü hızlandıracak önemli faktörlerden biridir.