Anayasa değişikliği teklifinin 3,4 ve 5'inci maddeleri kabul edildi

TBMM Genel Kurulu'nda anayasa değişikliği teklifinin birinci tur oylamasında teklifin milletvekili seçilme yaşını 25'ten 18'e indirilmesini öngören 3. madde ile Cumhurbaşkanlığı ve miletvekili seçimlerinin 5 yılda bir ve beraber yapılmasını düzenleyen maddeler kabul edildi.

CHP'nin Meclis'in görev ve yetkilerini düzenleyen beşinci maddenin ilerleyen saatlerde görüşülmesi önerisi kabul edilmedi.

Görüşmelere ara verilmesini isteyen CHP'li vekiller daha sonra kürsüyü işgal etti.

Kürsü işgalinden sonra vekiller arasında tekrar kavga çıktı. Vekillerin Periscope üzerinden yaptığı yayında saksı, sandalye, su şişelerinin havada uçtuğu ve kürsünün zarar gördüğü görüldü. 

---

Anayasa tartışmasında yumruklar konuştu: Sandalyeler, saksılar havada uçuştu; Meclis kürsüsü kırıldı!..

---

CHP Grup Başkanvekili Engin Altay, partisinin beşinci madde için yapılacak oylamaya katılmayacağını duyurdu.

Bakanlar Kurulu'nu denetleme ve Bakanlar Kurulu'na KHK çıkarma yetkisi verilmesini TBMM'nin elinden alan 5. madde 343 oyla kabul edildi. CHP'nin katılmadığı oturumda 7 ret oyu çıktı. 3 boş oy kullanılırken bir oy geçersiz sayıldı.

5 maddenin kabul edilmesinin ardından TBMM 12 Ocak saat 14:00'da toplanmak üzere oturuma ara verdi. 

Meclis'te 5. maddenin görüşmeleri sırasında çıkan kavga:

 

3'üncü maddenin oylama sonuçları

3'üncü maddenin oylamasında 485 milletvekili oy kullandı. Oylamadan çıkan sonuçlar şöyle:

Evet: 341

Hayır: 139

Boş: 3

Geçersiz: 2

4'üncü maddenin oylama sonuçları

4'üncü maddenin oylamasında 486 milletvekili oy kullandı. Oylamadan çıkan sonuçlar şöyle:

Evet: 343

Hayır: 139

Geçersiz: 2

Boş: 2

 

5'inci maddenin oylama sonuçları

 

5. maddenin oylamasında 354 milletvekili oy kullandı. Oylamadan çıkan sonuçlar şöyle:

Evet: 343

Hayır: 7

Çekimser:-

Boş:3

Geçersiz:1

Bahçeli'den erken seçim iması

MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, teklifin Meclis'ten geçmemesi durumunda parlamentonun yenilenmesi gerektiğini söyledi. Bahçeli, yaşanan gerilimin referandumda halka da yansayabileceğini ifade etti. (Bahçeli'nin açıklamaları için)

CHP'li Hürriyet: AKP'li Elitaş tarafından darp edildim

Meclis'te 3. maddenin oylamaları sırasında yaşanan kavga CHP'li Fatma Kaplan Hürriyet darp edildi. Kavga sonrası görüşmelere ara verildi ve oylama iptal edilerek yenisi yapıldı.

Hürriyet, AKP'li Mustafa Elitaş'ın kendini darp ettiğini ve telefonunu gasp ettiğini söyledi. Hürriyet, yaşanan kavgayı şu sözlerle anlattı:

"Günlerdir mücadele veriyoruz, o rahatsız ediyor rejimi yıkmak isteyen vatan hainlerini. AKP’li Elitaş bana saldırdı. Beni niye çekiyorsun diyerek benim üzerime yürüdü. Telefonu elimden aldı AKP’li vekillerden birisi. Orada karıştı ortalık. Her zamanki fiili durumları." 

Meclis'te 3. maddenin görüşmeleri sırasında çıkan kavgadan görüntüler:

CHP'li Hürriyet'in darp edilme görüntüleri:

14.00'te başladı

Oturum saat 14.00'te başladı. Anayasa değişikliği teklifinin görüşülmesinden önce CHP ve HDP'nin grup önerileri ele alındı.

Görüşülmesi planlanan son madde olan 5'inci madde ise Meclis'in görev ve yetkilerine düzenleme getiriyor. Tartışmalara yol açan madde ile bakanlar ve Bakanlar Kurulu'nu denetleme yetkisi Meclis'in elinden alınıyor. Bu madde ile ayrıca, Bakanlar Kurulu'na kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi vermesi de yasamanın görev ve yetkileri arasından çıkarılıyor.

Başkanlık Divanı tartışması

AKP Grup Başkanvekili Mustafa Elitaş, yaptığı konuşmada, TBMM İçtüzüğünün 16. maddesinde TBMM katip üyelerinin görevlerinin yazılı olduğunu söyledi.

Maddenin 6. fıkrasında, "seçimlerin düzen ve dürüstlük içinde geçmesini denetlemek" görevinin yazılı olduğunu belirten Elitaş, "Biz kanun görüşmesinde oylama yapıyoruz, seçim yapmıyoruz." dedi.

Elitaş, Başkanlık Divanında görevli katip üyelerin sadece okuma yaptıklarını ifade ederek, "Oylama sayımına girdiği anda bütün Divan Katip Üyeleri görevlidir. İdare Amirlerine de başkanın çağrısı üzerine görev verilmiştir. Divan Katipi, 'Ben buna imza atmıyorum' diyorsa görevini istismar ediyor demektir. Meclis Başkanlığının derhal imzadan imtina eden Katip Üyeyi görevden alması gerekir, ona Divanda görev vermemesi gerekir." diye konuştu.

TBMM Katip Üyesi, CHP Ankara Milletvekili Ali Haydar Hakverdi, milletvekili ve Başkanlık Divanı üyesi olduğunu, süs bitkisi olarak Divana oturtulmadıklarını söyledi.

Oylamaların düzgün ve sistemli olarak yapılması için önce Komisyon ve Bakanlar Kurulu sıralarında görev yaptıklarını belirten Hakverdi, "Madem sadece pulları saymakla yetkiliyiz, o zaman oralara neden oturuyoruz? Oradaki düzeni sağladıktan sonra Divan üyeleri ile beraber, oylamanın sonucunu tespit ediyoruz ve tutanağı imzalayan sadece kürsüde oturan iki Divan üyesi oluyor." dedi.

"Benim haberim olmadan MHP'li divan üyesini getirdi, imzalattı"

Hakverdi, dünkü Başkanlık Divanı imza tutanağının az önce geldiğini belirterek, şunları belirtti:

"Tutanakta MHP'li Divan Üyesi yok. Çünkü, MHP Divan üyesi burada oturmuyordu. Orada imzaya yetkili Divan Üyesi ben idim. Birleşimi yöneten başkana, 'açık oylama yapıldı, ben bunu tespit edeceğim, tutanağı imzalarken bu şerhi düşeceğim' dedim. Başkan da 'Genel Kurul kararı var, imzanın altına şerh veremezsin' dedi. Ben de 'benim imzam namustur, benim namusumdur, ben oraya şerh veririm.' dedim. Başkan da 'tamam gerginliği artırmayalım, imzadan imtina ettiğini yazalım, siz ayrıca şerh verin.' dedi. Bu hususta anlaştık başkanla ama sözünü tutmadı, hile yaptı. Benim haberim olmadan MHP'li Divan Üyesini getirdi, imzalattı. Şimdiden bu hileyi yapıyorsanız, bu rejim değişikliğini geçirdikten sonra muhalefetin hali nice olur."

AKP Grup Başkanvekili Mustafa Elitaş, kimsenin Başkanlık Divanına hakaret edemeyeceğini söyledi.

TBMM Katip Üyesi, MHP Sakarya Milletvekili Zihni Açba, "Genel Kurul salonunda hiç kimsenin hiç kimseyi getirtmek gibi bir hakkı, yetkisi ve gücü olamaz, hele hele Zihni Açba'yı getirtecek kimse olamaz." diyerek tartışmaya katıldı.

Açba, isminin yazılı olduğu dünkü Genel Kurul tutanağını, Divanda görevli bir bürokratın "Divan kararıdır." deyip kendisine getirdiğini belirterek, "Üzerinde isminin yazılı olduğu bir kağıda imza atamayacaksam hangi kağıda imza atacağım? O kadar güvenemeyeceksem, hangi kağıda güveneceğim? Dünkü hadisenin, şahsımla ve grubumuzla herhangi bir alakası yoktur." diye konuştu.

Tartışma yaşandı

Hakverdi'nin yerinden konuşarak söz istemesi üzerine TBMM Başkanvekili Ahmet Aydın, "Sayın Hakverdi, elini vicdanına koy. Dün, 'kendimi partimin baskısı altında hissediyorum. Partim beni zorluyor. Ben şerh mi atayım, imzadan mı imtina edeyim?' dediniz mi, demediniz mi? " diyerek, Hakverdi'ye tepkisini ortaya koydu.

Başkanvekili Aydın, Hakverdi ayağa kalkıp konuşunca, "Otur yerine." dedi.

CHP milletvekilleri sıra kapaklarına vurarak bu söze tepki gösterdi.

Genel Kurulu, TBMM Başkanvekilinin yönettiğini belirten Aydın, "Burada, Meclis Başkanvekili söz vermeden ne şerh atabilirsin ne de konuşma hakkın var. Herkes hakkını ve hukukunu bilecek. Ben bunlara girmeyecektim ama haddinizi de aşarak hakaretvari bir şekilde Meclis Başkanvekilini tahkim ettiniz, bunu yapmayacaktınız. Bundan sonra da bu İçtüzük ne derse onu uygulayacağım." sözlerini sarfetti.

CHP Grup Başkanvekili Engin Altay, Elitaş'ın bu görüşmelerin gergin geçmesi için elinden geleni yaptığını öne sürdü.

Ahmet Aydın'ın bir milletvekiline "Otur yerine." deme hakkının olmadığını, "Lütfen yerinize oturun." demesi gerektiğini ifade eden Altay, "Dün akşam yaptığınız iş hilenin de ötesinde evrakta sahtekarlık. Orada Zihni Bey yokken, Ali Haydar Hakverdi'nin atması gereken imzayı ona attırdınız." dedi.

CHP'liler sıra kapaklarına vurdu

CHP Milletvekilleri, AKP Grup Başkanvekili Elitaş'ın, "Susturun şunu." sözlerine de tepki göstererek sıra kapaklarına vurdu.

Ahmet Aydın, Engin Altay'ın, "Burayı size Nasredddin Hoca gibi yönettirmeyeceğiz." sözlerine, "Biz de size o şekilde yönettirmeyeceğiz. Burayı ben yöneteceğim, yönetecek olan burası." cevabını verdi.

AKP İstanbul Milletvekili Doğan Kubat da katip üyelerin görevinin Başkanlık Divanı tutanağını imzalamak olduğunu belirterek, Genel Kurulda yapılan oylamaların, 79 milyon vatandaşın gözü önünde yapılan dürüst bir oylama olduğunu kaydetti.

Hakverdi'nin, TBMM Başkanvekili Aydın'a yönelik, "Dün bize söz vermeden Genel Kurulu kapatıp kaçtı." sözleri de tartışmaya neden oldu.

Aydın, "(Kapatıp kaçtı) diyemezsiniz, partinin militanı gibi hareket edemezsiniz. Siz de Başkanvekili kadar tarafsız olmak zorundasınız." dedi.

HDP Grup Başkanvekili Filiz Kerestecioğlu da oylamalarda usulsüzlüğü gören Başkanlık Divanı üyesinin, bu usulsüzlüğe şerh koyma hakkının olduğunu söyledi.

"Tutumumda bir değişiklik yoktur"

TBMM Başkanvekili Ahmet Aydın, İçtüzüğün, "Katip Üyelerin görevleri" başlıklı 16. maddesini okudu.

Teklifin maddelerine geçilmesi, birinci ve ikinci maddesinin oylamasının tasnifi ve sayımının tüm katip üyelerce birlikte yapıldığını ifade eden Aydın, şöyle devam etti:

"Oy sayımı ve tasnifinde bir anlaşmazlık yaşanmamıştır. Söz konusu tutanak yapılan oylamaya ilişkin Divana intikal ettirilen zarf ve pulların sayım ve tasnifine ilişkin olup, tutanakta bu husus dışında bir konuya yer verilmesi, bu konuda şerh düşülmesi mümkün görünmemektedir. Bu kapsamda oylama tutanaklarına, oylamanın sayım ve dökümüne ilişkin bilgiler dışında başka bir hususa yer verilemeyeceği hususu dünkü birleşimde usul tartışmasına konu edilmiş ve tutumum oya sunulmak suretiyle Genel Kurulca da kabul edilmiştir.

Dünkü birleşimde Divanda okuma yapılan taraftaki üye Özcan Purçu iken, yerine Ali Haydar Hakverdi oturmuştur. Hakverdi ise oy tasnifine katılmasına, tasnife ve sonuca bir itirazı olmamasına rağmen, oylamanın sonucuna ilişkin tutanağa şerh koymak isteyerek, bu tutanağı imzadan imtina etmiştir. Bunun üzerine sayım ve tasnif işlemine katılan başka bir Katip Üye tutanağı imzalamıştır. Dolayısıyla tutumumda bir değişiklik yoktur."

Oylanması beklenen üç, dört ve beşinci maddeler şöyle:

Değişiklik teklifi şöyle:

MADDE 3- 2709 sayılı Kanunun 76 ncı maddesinin birinci fıkrasında yer alan “Yirmibeş” ibaresi “Onsekiz” şeklinde, ikinci fıkrasında yer alan “yükümlü olduğu askerlik hizmetini yapmamış olanlar,” ibaresi “askerlikle ilişiği olanlar,” şeklinde değiştirilmiştir.

Mevcut anayasadaki metin şöyle:

B. Milletvekili seçilme yeterliliği
MADDE 76- (Değişik: 13/10/2006-5551/1 md.) Yirmibeş yaşını dolduran her Türk milletvekili seçilebilir. (Değişik: 27/12/2002-4777/1 md.) En az ilkokul mezunu olmayanlar, kısıtlılar, yükümlü olduğu askerlik hizmetini yapmamış olanlar, kamu hizmetinden yasaklılar, taksirli suçlar hariç toplam bir yıl veya daha fazla hapis ile ağır hapis cezasına hüküm giymiş olanlar; zimmet, ihtilâs, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı suçlarla, kaçakçılık, resmî ihale ve alım satımlara fesat karıştırma, Devlet sırlarını açığa vurma, terör eylemlerine katılma ve bu gibi eylemleri tahrik ve teşvik suçlarından biriyle hüküm giymiş olanlar, affa uğramış olsalar bile milletvekili seçilemezler. Hâkimler ve savcılar, yüksek yargı organları mensupları, yükseköğretim kurumlarındaki öğretim elemanları, Yükseköğretim Kurulu üyeleri, kamu kurum ve kuruluşlarının memur statüsündeki görevlileri ile yaptıkları hizmet bakımından işçi niteliği taşımayan diğer kamu görevlileri ve Silahlı Kuvvetler mensupları, görevlerinden çekilmedikçe, aday olamazlar ve milletvekili seçilemezler.

Değişiklik teklifi şöyle:

MADDE 4- 2709 sayılı Kanunun 77 nci maddesi başlığıyla birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. “C. Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Cumhurbaşkanının seçim dönemi MADDE 77- Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Cumhurbaşkanlığı seçimleri beş yılda bir aynı günde yapılır. Süresi biten milletvekili yeniden seçilebilir. Cumhurbaşkanlığı seçiminde birinci oylamada gerekli çoğunluğun sağlanamaması halinde 101 inci maddedeki usule göre ikinci oylama yapılır.”

Mevcut anayasadaki metin şöyle:

MADDE 77- (Değişik: 21/10/2007-5678/1 md.) Türkiye Büyük Millet Meclisinin seçimleri dört yılda bir yapılır. Meclis, bu süre dolmadan seçimin yenilenmesine karar verebileceği gibi, Anayasada belirtilen şartlar altında Cumhurbaşkanınca verilecek karara göre de seçimler yenilenir. Süresi biten milletvekili yeniden seçilebilir. Yenilenmesine karar verilen Meclisin yetkileri, yeni Meclisin seçilmesine kadar sürer.

Değişiklik teklifi şöyle:

MADDE 5- 2709 sayılı Kanunun 87 nci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. “MADDE 87- Türkiye Büyük Millet Meclisinin görev ve yetkileri, kanun koymak, değiştirmek ve kaldırmak; bütçe ve kesinhesap kanun tekliflerini görüşmek ve kabul etmek; para basılmasına ve savaş ilânına karar vermek; milletlerarası andlaşmaların onaylanmasını uygun bulmak, Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının beşte üç çoğunluğunun kararı ile genel ve özel af ilânına karar vermek ve Anayasanın diğer maddelerinde öngörülen yetkileri kullanmak ve görevleri yerine getirmektir.”

Mevcut anayasadaki metin şöyle:

MADDE 87- (Değişik: 3/10/2001-4709/28 md.; 7/5/2004-5170/6 md.) Türkiye Büyük Millet Meclisinin görev ve yetkileri, kanun koymak, değiştirmek ve kaldırmak; Bakanlar Kurulunu ve bakanları denetlemek; Bakanlar Kuruluna belli konularda kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi vermek; bütçe ve kesinhesap kanun tasarılarını görüşmek ve kabul etmek; para basılmasına ve savaş ilânına karar vermek; milletlerarası andlaşmaların onaylanmasını uygun bulmak, Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tam sayısının beşte üç çoğunluğunun kararı ile genel ve özel af ilânına karar vermek ve Anayasanın diğer maddelerinde öngörülen yetkileri kullanmak ve görevleri yerine getirmektir.

---

İşte Genel Kurul'a sunulan 18 maddelik anayasa değişikliği teklifinin tam metni

---

 

HDP'liler TBMM Başkanı'nın oylamaya çağırdığı vekiller için bağırdı: Cezaevinde!

Halaçoğlu, Bahçeli'yle iki saatlik sohbetini anlattı; hayır oyu vermekten vaz mı geçti?

Teklife dört isimle birlikte 'hayır' oyu vereceğini açıklayan MHP Kayseri Milletvekili Yusuf Halaçoğlu'nun dün MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli'yle Meclis'te iki saat süren uzun bir sohbette bulunması "Halaçoğlu hayır oyu vermekten vazgeçti mi?" sorusuna neden oldu. Halaçoğlu, "Anayasa değişikliğine ben yine 'hayır', diyorum"  dedi. (Halaçoğlu'nun açıklamaları için tıklayınız)

İlk günkü 9 firenin ardından MHP ve AKP'yle ilgili kulis haberleri düşmeye başladı. Anayasa değişikliği teklifinin görüşülmeye başlanması için yapılan oylamada 338 "evet" oyunun çıkmasının ardından AKP ile MHP'li vekiller arasında "fire" tartışması çıktığını öne sürüldü. MHP yöneticilerinden birinin "Firelerin tamamının bizden olduğu yönündeki açıklamaların ileriki oylamalarda sorun yaratacağı konusunda AK Parti'yi uyardık" dediği iddia edildi. (Kulis: MHP'li yönetici "Firelerin tamamının bizden olduğunu söyleyen AKP'lileri uyardık" dedi)

AKP-MHP bloğu anayasa teklifinin ikinci maddesinde 5 fire verdi

AKP ve MHP bloğu yargı bağımsızlığını düzenleyen birinci maddede 1, 600 milletvekilliği düzenlemesinde ise 5 milletvekili fire verdi. Kulislerde, bazı tartışmalı maddelerin 330 riski taşıdığı belirtiliyor. (İkinci günün oylama dağılımı için tıklayınız)

 Genel Kurul'da bugüne kadar neler yaşandı?

Anayasa değişikliği teklifi Genel Kurul'da kabul edildi; işte birinci gün yaşananlar...

Görüşmeler öncesi Meclis'in dışında protesto gösterileri yapıldı. Bazı vekiller yaralınırken CHP'li Necati Yılmaz’ın dişi kırıldı. Genel Kurul da usul tartışmasıyla açıldı. Meclis TV'nin yayın belirsizliğinin devam etmesi, yayının kesilme iddiası üzerine CHP, Vekil TV adıyla Genel Kurul'da yaşananları canlı olarak aktardı. Görüşmeler eski CHP Genel Başkanı Deniz Baykal'ın konuşmasıyla başladı. Baykal, "Ayıplı malını satmaya çalışan tüccar gibi OHAL'de anayasa değişikli yapmaya çalışıyorsunuz" eleştirisinde bulundu. AKP, MHP ve CHP'in oylarıyla kaldırılan dokunulmazlıkların ardından tutuklanan HDP'li vekilleri hatılatan HDP Grup Başkanvekili Filiz Kerestecioğlu, tutuklu vekillerin Meclis'e getirilmesi talebinde bulundu. HDP'li Meral Danış Beştaş, anayasa değişikliğinin TBMM'yi işlevsiz hale getireceğini vurgulayarak "Varlığım Cumhurbaşkanı'na armağan olsun' anayasası" olarak tanımladı. Adalet Bakanı Bekir Bozdağ da teklif üzerine yaptığı konuşmada "Bu bir memleket meselesidir" dedi ve OHAL'de anayasa konuşulmaz demenin doğru olmadığını savundu ve "Şimdi bizim yaptığımız Atatürk anayasalarına dönmektir" dedi. MHP'li Mehmet Parsak, anayasa teklifiyle rejim değişikliği yapılmadığını savunarak, "Yapılan hükümet sistemi değişikliğidir. Daha doğru bir ifade ile hükümet netleştirmesi yapılıyor" dedi. Başbakan Binali Yıldırım, yönetimde iradenin tek olması gerektiğini savunurken "Kaptanın tek olması lazım, iki kaptan gemiyi batırır. Başbakan yok evet. Ya biz makam mevki delisi değiliz, memleketin geleceği için bir Ali değil bin Ali feda olsun" dedi. Ardından oylamaya geçildi. Bazı milletvekillerinin kullandıkları oyu göstermesi sebebiyle tartışmalı geçen oylamadan 338 'evet' oyu çıktı. Maddelerin görüşülmesi kabul edildi. 

Anayasa değişikliği görüşmelerinde birinci tur;
1. ve 2. madde kabul edildi

316 AKP milletvekilinin imzasıyla Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Başkanlığı'na sunulan ve partili cumhurbaşkanlığı sistemini öngören anayasa değişikliği teklifi dün yapılan oylamanın ardından bugün madde madde görüşülmeye başlandı. Madde görüşmelerinin ilk gününde teklifin ilk iki maddesi kabul edildi.