Büyük üstat Leonardo Da Vinci'nin felç geçirmesi, bir deha için büyük trajedi. Ve belki önlenebilir bir sebeple felç geçirmek herkes için büyük bir trajedi. Evet bazı felçler önlenebilir!

Homositein düzeyi erkeklerde kadınlara göre biraz daha yüksektir. Bu cinsiyet farkının nedeni ise erkeklerin kas kitlesinin kadınlardan daha fazla olması. Kreatin üretme sürecinde vücudunuz atık ürün olarak homosistein üretir. Normalde vücut B₆, B₁₂, folat kullanarak bunu detoksifiye eder. Ancak bu vitaminler vücudunuzda eksikse homosistein düzeyleriniz artar. Bilmeniz gereken en önemli şey, B₁₂ başta olmak üzere bu vitaminleriniz eksikse, "Homosistein" düzeyinizin artabileceği ve bunun da kalp- damar ve sinir sisteminiz için hiç iyi bir şey olmadığı... Ateroskleroz ve bununla bağlantılı kalp krizi, felç, aort anevrizması gibi komplikasyonlara neden olması açısından homosistein yüksekliği ciddi bir risk faktörü oluşturuyor.

Homosistein yüksekliği felç için ciddi bir risk faktörü olarak kabul ediliyor ancak hâlâ bu konuda tartışmalar devam ediyor. Ne var ki, homosistein düzeyi yüksek olanların karotis arterlerinde daha fazla aterosklerotik plak olduğu ve gözlemsel çalışmalarda da felç riskinin yüksek olduğu biliniyor. Genetik olarak homosistein düzeyinin yüksek olmasının felç riskini arttırdığı görülüyor. B vitaminleri tedavisiyle homosistein düzeylerinin düşürülmesinin, felç riskini beş kat düşürdüğü gösteren çalışmalar homosistein yüksekliğinin, felç riskini arttırdığına dair kanıtlar sunuyor.

Kanda B₁₂ değeri normal olsa da MMA ve Homosistein yüksekliği yaşlılarda sık görülen bir durum. Ayrıca ilerleyen yaşla beraber vücutta oksidatif stres varlığında fonskiyonel B₁₂ eksikliği daha sık görülmeye başlıyor. Gençlerle kıyaslandığında en azından bir oksidan risk varlığında yaşlılarda MMA değeri artıyor. İki oksidan risk varlığında ise homosistein düzeyleri daha da yükseliyor. B₁₂ tedavisi hem MMA hem Homosistein düzeylerini azaltıyor. Bu çalışma yaşlıların, gençlere oranla B₁₂ eksikliğine karşı daha savunmasız olduğunu gösteriyor. Özellikle oksidatif risk faktörü yaratan diyabet, sigara, alkol kullanımı, kanser, kronik enfeksiyon, astım, demir fazlalığı, inflamatuar bağırsak hastalığı, romatolojik hastalıklar, açıklanamayan sedimantasyon yüksekliği, hafif böbrek işlev bozukluğu gibi tıbbi sorunlar varlığında B₁₂ konusunda daha dikkatli olunması gerekiyor.

Dünyada yükselen obezite tedavisinde bariatrik cerrahi ameliyatları giderek daha fazla tercih edilen tedavi yöntemi olarak yükselişte. Obezite ve diyabet tedavisinde uygulanan Roux-en-Y ve Sleeve gastrektomi sık kullanılan yöntemler arasında. Bu ameliyatlar kalp damar riskini düşürmekle beraber, damarlara zarar veren homositein düzeyini düşürmezler. Ameliyatın kendisi de bu vitaminlerin yetersiz emilimine, dolayısıyla B₆, B₁₂ ve Folat eksikliğine neden olduğundan hastalar takviye kullansalar da homosistein düzeylerine baktırmalıdırlar. Ayrıca bu hastalarda vitamin desteğine rağmen hâlâ homosistein düzeyleri yüksek ise bazı genetik farklılıklar nedeniyle olduğu düşünülmeli ve farklı şekilde tedavi edilmelidirler.

B₁₂ vitamininin kalp ve damar sağlığı için ne kadar önemli olduğu, koruyucu etkisi olduğu bilinen vegan/vejeteryan beslenmeye rağmen, B₁₂ takviyesi alınmadığı takdirde, koruyucu olmaktan çıkıp yükselen homosistein değerleri ile kanamalı felç riskinin artmasından yola çıkılarak anlaşılabilir. Vegan ve vejeteryanlar takviye kullanımı konusunda aşırı dikkatli olmalıdırlar.

B₁₂ yazı dizimin bir sonraki bölümünde felç ve kalp damar hastalıklarından koruyucu beslenme, sağlıklı B₁₂ kaynakları, takviye seçimi, doz ve yan ekilerini konuşacağız.

- Did a Stroke Kill Leonardo da Vinci? https://www.seeker.com/did-a-stroke-kill-leonardo-da-vinci-1789047208.html

- Homocysteine and homocysteine-related compounds: an overview of the roles in the pathology of the cardiovascular and nervous systems https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30130426/

- Diagnosis of vitamin B12 deficiency revised https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16385831/

- Homocysteine and disease: Causal associations or epiphenomenons? https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27876556/

- Association Between Plasma Total Homocysteine Levels and Risk of Early Hemorrhagic Transformation in Patients with Acute Ischemic Stroke: A Hospital-Based Study https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33341563/

- Serum homocysteine level is an independent predictor for hemorrhagic transformation within 24 h of intravenous thrombolysis in acute ischemic stroke https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33317721/

- Relationship between risk perception and lifestyle in ischemic stroke patients with H-type hypertension https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33302645/

- Supplemental creatine may decrease serum homocysteine and abolish the homocysteine 'gender gap' by suppressing endogenous creatine synthesis https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11133246/

- Functional cobalamin (vitamin B12) deficiency: role of advanced age and disorders associated with increased oxidative stress https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25563739/

- Nutritional Deficiencies, Bariatric Surgery, and Serum Homocysteine Level: Review of Current Literature https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31471768/

- Role of Functional Biomarkers to Identify Early Vitamin B12 Deficiency in Patients with Sleeve Gastrectomy: A Cross-Sectional Study https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32245061/

- A comprehensive association analysis between homocysteine metabolic pathway gene methylation and ischemic stroke in a Chinese hypertensive population https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33382484/

- Decreased serum betaine concentrations in patients after bariatric surgery https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21618064/

- Long-term low-calorie low-protein vegan diet and endurance exercise are associated with low cardiometabolic risk https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17518696/

- Vegetarians are at high risk of vitamin B12 deficiency https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26750191/

- Methylmalonic acid and homocysteine assessment in the detection of vitamin B12 deficiency in patients with bilateral visual loss https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22268586/