Ortalık bağımlılık, sibergüvenlik vb kabus senaryolarıyla geçilmezken internet  kullanımın merkezde olduğu yurttaş gazeteciliği kavramıyla ilgili yeni bir yazı  hazırladım. Daha  önceki yazıda  teorik çerçeveyle ilgili birkaç not düşmüştüm, şimdi de pratikler üzerine birkaç  not... 

 

Aşağıda,  Türkiye’de gözlemlediğim 7 ayrı yurttaş gazeteciliği yapma biçimi sıralıyorum.  Bunların sayısı artabilir ya da azalabilir. Verilen örneklerden daha iyi  örnekler bulunabilir. Örneğin yapılan Kürtçe haberleştirmeleri takip edemedim  şimdiye kadar. Bu konuda bilgilendirmelere açığım. Yurttaş Gazeteciliği  tartışmalarına bir tür katkı olması ve bir tür somutlaştırma olması ümidiyle  böyle bir listelemeye giriştim. Bunu bir taslak olarak göreceğinizi ümit  ediyorum. 

 

1. 

140Journos 

(@140journos)- 

 

Doğrudan haber yapma durumu. Twitter üzerinden metin ve fotoğraf paylaşırken  Soundcloud üzerinden de kısa röportajları paylaşıyorlar. Özellikle konvansiyonel  medyanın haber yapmadığı, ya da sınırlı taraflı haber yaptığı alanlarda haber yaparak öne çıktılar. Hrant Dink yürüyüşü, OdaTv davaları haber ürettikleri  etkinlikler arasında oldu. Profesyonel gazetecilik geçmişleri yok, çoğu hala  üniversite öğrencisi. Arap Baharı’ndan etkilenerek başladılar. Asıl gelirleri dijital sanatlar alanında sayılabilecek projeler üzerinden oluyor. 

 

Belki  bu bağlamda Serhatcan Yurdam (@syurdam) da sayılabilir. O da öğrenci. Twitter ile haber dağıtımı yapmak yanında Storify  kullanarak belli haber alanlarındaki dağınık iletileri bir araya getirdi.  Instagram ile fotoğraf paylaştı. Bunların yanında savaş karşıtı gösterilerden  doğrudan ileti atarak haber üretimini de girdi tıpkı 140 Journos gibi. Bu  paylaşımlarına The  Guardian ve The New York Times’ta  değinildi.  Çalışmalarını blogunda bulabilirsiniz: www.yurttasgazeteci.com/ 

 

2. 

Serdar Akinan (@serdarakinan) tarzı. Profesonel gazeteciliğin/köşe yazarlığının yanında Twitter üzerinden haber üretimine katkıda bulunması, hatta bunun öne  çıkması. Bazı durumlarda haber yerine bizzat gidip twit atmasıyla biliniyor. 

 

3. 

Yukarıdaki duruma yakın olmakla beraber haberden çok yorumlarıyla öne çıkan  profesyonel medyaclar. Banu Güven (@banuguven) ve Ece Temelkuran (@ETemelkuran)  bu bağlamda örnek verilebilir. Tabi bu iki isim bazı durumlarda haber de  ürettiler ama yorumculuklarıyla daha çok öne çıkıyorlar... 

 

4. 

Oda TV (http://www.odatv.com/)  gibi siteler. Profesyonel gazeteciler tarafından kurulan tamamen internet  merkezli siteler. Haber kaynakları ajanslar olsa da bazı durumlarda yorum ve  özgün haberler ile gündemi belirleme gücüne sahip olabiliyor. Bir bakımdan bu  yazının yayınlandığı T24 de burada örnek gösterilebilir. 

 

5. 

Ekşi Sözlük tarzı siteler. Özellikle forumlar. Bunların birincil amacı haber ya  da yorum değil. Yukarıdaki durumlarda haber sürecine katkıda bulunanlar gerçek  kimlikleriyle varlar. Burada tamamen anonim olmasalar da takma isimlerle daha  kolektif bir üretim ortaya çıkıyor. Güncel bir olay/ gelişme durumunda bir  kullanıcının haber niteliğinde bilgi girmesi mümkün olabiliyor. O yüzden bu  siteye bir göz atmak faydalıdır böyle bir durumda. 

 

6. 

Van Depremi gibi durumlarda anonim ya da gerçek kimliklerle çok platformlu  olarak spontane bir üretim sürecinin ortaya çıkması. 

 

7. 

Konvansiyonel medyanın ev sahipliği yapması. Radikal gazetesinin geçenlerde  başlattığı blog uygulaması. Konvansiyonel medya buyurgan bir tavır içine girmese  daha çok yurttaşın haber sürecine katkıda bulunabileceğine inanıyorum. Ortalama  kullanıcının kurumsal aidiyet arzusu sürdükçe konvansiyonel medya bundan faydalanabilir. Yeni Medya’da belli bir görünürlüğe sahip aktörlerin bile konvansiyonel medyada görünme istekleri göz önüne alınırsa kastettiğim daha iyi anlaşabilir. 

 

Not: 

Nihan Güneli'yle beraber koordinatörlüğünü yaptığım Yurttaş Gazeteciliği  Sertifika Programının 2. dönemi 3 Kasım'da başlıyor, buyrun bir bakın:  http://www.bilgi-egitim.com/tr/programlar/51/yurttas-gazeteciligi-yeni-donem/