Bu topraklarda yaşayan herkes, bir insanın hayatının nasıl sonlandırılacağını çok iyi bilir. Memlekette en değersizler listesinde ilk sıralarda yer alan insan hayatını Soma’dan yola çıkarak bir kentte yaşatmak istiyorum.
Evet biliyorum, insanlar bu haldeyken futbol yazmak ve konuşmak bana da zor geliyor ama bu yazıyı yazmazsam ilk önce doğduğum topraklara ihanet edeceğimi düşünüyorum. Bizim oralarda hemen hemen her gün madenden haber gelir. Bazen bir işçiyi kaybederiz, bazen kaçak bir maden kapatılır, bazen işini iyi yapan bir maden sahibi zam yapar vs…
Ama genellikle ölüm haberleri gelir… Bahsettiğim yer Batı Karadeniz kömür havzası… Zonguldak, Bartın ve Karabük…
Demir ve kömüre ev sahipliği yapan bu havzanın büyük ağabeyi Zonguldak’tır. 1990’lı yıllar ve öncelerinde Bartın ve Karabük’ten insanlar kente gitmek için Zonguldak’a giderler ve ihtiyaçlarını orada karşılarmış.
Benim doğumum bile buna bir örnektir. Bartın’da doğum uzmanı olmadığı için Zonguldak’ta doğmak zorunda kalmışım.
Dedim ya Zonguldak bölgenin ağabeyidir. Ta ki madenciler haklarını arayana kadar.
Zonguldak ile beraber Zonguldakspor da küçüldü. 1945’te Kömürspor olarak kurulan ve 1966’da 1. Lig’e çıkması kararlaştırılınca ismi Zonguldakspor olarak değiştirilen şimdinin Zonguldak Kömürspor’u…
1965’te başlayan madenci isyanlarının büyümesi de Zonguldakspor’un büyümesiyle ilerliyordu. 1965’te gerçekleşen madenci isyanının ardından kente 10 bin asker geliyor, devlet savaş uçaklarını gönderiyordu. Madencilerin karşısında Türkiye Silahlı Kuvvetleri vardı.
Sayıları 20 bini geçen madencilerin Zonguldak’ı işgal edileceği konuşulduğu için alınan bu önlemler, Başbakan Yardımcısı Süleyman Demirel’in Türk-İş Sendikası’nın kışkırtıcı açıklamalarının sonrasında meydana geldi.
Zonguldak yine bir şoku yaşıyordu. Kısa zaman sonra Zonguldakspor, Türkiye futbol tarihini değiştirecek Trabzonspor ile birlikte 1. Lig’e adım atmıştı.
Fazıl Hüsnü Dağlarca, 1965’te yaşanan madenci direnişi için şu dizleri yazmıştı. Kim bilirdi ki Zonguldakspor’un kaderi de madenciler gibi olacaktı?
Bir kömür, bir uzak, bir kara, bir derin
Ellerin, yeraltında yitmiş kocaman ellerin
Yıllarca çalışırsın, gündeliğin on lira
Açsın, susar kuyular bağıra bağıra
Ko yamyassı ayakların balçık toprağa girsin
Kim yürürse öldürürler bilirsin…
Şehrini savunmak
Şiarı buydu Zonguldakspor taraftarlarının, tribün kültürü bu kadar yokluk ve saçmalık ile savaşırken Bölgesel Amatör Küme’de yer alan takımlarını her maç en az 10 bin kişiyle karşılayan Zonguldakspor taraftarları…
Madenci emeğine ne kadar saygılılarsa, Zonguldakspor sevgilerine de o kadar sahip çıktılar. Madencilerin isyanıyla yükselen Kırmızı Lacivertliler, 1974 ile 1988 arasında kesintisiz Türkiye 1. Ligi’inde yer aldılar. Yani şimdinin Süper Ligi’nde…
Dedim ya madencilerin kaderiyle ortak çizildi Zonguldakspor’un kaderi…
Ne olduysa 1980 darbesinden sonra oldu. Mayıs 1980’de sezonu 3. sırada bitiren Lacivert Kırmızılılar, stat yetersizliği nedeniyle Avrupa’nın kapısından dönüyordu. Beterin beteri vardı, takvimler Eylül 1980’i gösterdiğinde o ‘beter’ olacaktı. Zonguldak’taki kömür madenleri yönetilmemeye, ölümler artmaya başladı. Bu dönemin en büyük kazası 1983’te Kandilli’de meydana geldi. Güzel Karadeniz Ereğlisi’nin güzel beldesi Kandilli tamamen kırmızıya boyanmış. Büyüklerimiz anlattı, sonra okuduk ve öğrendik. Öğrenmez olaydık…
Turgut Özal’ın yönetimi ele almasıyla Türkiye’de filizlenen özelleştirme Zonguldak’ı da yaraladı. Özelleştirmenin ne olduğunu bilmeyen bir yönetim, komşusundan gördüğünü tartışmadan kendi insanına uyguladığında durum vahim oldu. Özelleştirmelerin ardından ne olacağı belli olmayan TKİ, yönetimleriyle Bülent Ecevit’i arattırıyordu. Karşılık bulamayan madenciler, 1991 yılında Türkiye siyasi tarihinin en büyük isyanı olan 70.000 kişinin yürüdüğü Büyük Madenci Yürüyüşü’nü gerçekleştirdiler ve zamanın Başbakan’ı Yıldırım Akbulut’a istifa kararı aldırdılar.
Zonguldak’ın sokakta aldığı bu başarının bir karşılığı olacaktı. Erdemir’i ile tanınan Ereğli’ye yatırımların tavan yapması, Bartın’ın il yapılması, ardından Karabük’ün il özelliğini taşıyarak Zonguldak’tan ayrılması…
Anlayacağınız devleti kızdıran Zonguldak, bunun karşılığını oldukça sert aldı. Madencilere yapılan haksızlıkların artması sendikayı da zor durumda bırakıyordu. Zonguldakspor’un da yönetimini elinde bulunduran sendika, hepsi Zonguldakspor üyesi 50 binden fazla madencinin çektiği çileleri düşünmekten Zonguldakspor bu dönem biraz sahipsiz kaldı.
Bu dönem oldukça uzun sürdü. 1991 Madenci Yürüyüşü’nün baş aktörlerinden Genel-İş Maden Sendikası Başkanı Şemsi Denizer’in başkanlığı almasıyla 3. Lig’e kadar düşen Zonguldakspor, 2. Lig’e yükseldi. Hatta sarı kart cezalısı oyuncu oynatmasalardı, tekrar 1. Lig’e döneceklerdi.
Zonguldak havzasında yer alan 80 bine yakın kayıtlı ya da kayıtsız madenci sayısı her geçen gün azalıyordu. Devlet, 1992 Kozlu kazasında 263 madencinin şehit olmasının ardından birçok madeni özelleştirme ya da kapatma yoluna gitti. Kapatılmayan madenlerden biri de 263 madenciye mezar olan Kozlu’daki madendi…
90’lı yılların sonuna, 2000’li yılların başına kadar Zonguldak’ta madenci sayısı 10 bine kadar düşürüldü. Gücünü madencinin hırsı, emeği ve sevgisinden alan İşçi Milli Takımı Zonguldakspor’un düşüşü de madenci sayılarının azaltılmasıyla bir o kadar hızlandı.
2010-2011 sezonu Zonguldakspor için adeta bir yıkım oldu. Bölgesel Amatör Küme’de mücadele eden Lacivert Kırmızılılar, sezonu 3. sırada bitirmesiyle statü gereği Zonguldak 1. Amatör Ligi takımı Demir Madencilik Dilaverspor ile baraj maçı yapmak zorunda kaldı. Dilaverspor’a 4-2 mağlup olan Zonguldakspor, Zonguldak Yerel 1. Amatör Küme’ye düştü.
Borçları 5 milyon TL’yi bulan Zonguldakspor için çözüm tekti ve o yol da Demir Madencilik’ten geldi. Sahibi oldukları Dilaverspor’un adı, Zonguldak Kömürspor olarak değiştirildi ve Zonguldakspor’un rotası belirlendi.
Demir Madencilik Dilaverspor’un BAL’da mücadele etme hakkını kullanan Zonguldakspor Kömürspor, ilk sezonunda 3. Ligi kıl payı kaçırdı. Evinde Adliyespor ile karşılaşan ve alacağı beraberlikle bile Spor Toto 3. Lig’e adım atacak olan Zonguldakspor, Amatör Liglerin Pablo Batalla’sı Kaan Demircan’ın golüyle 1-0 öne geçti ancak son 5 dakikada gelen iki golle Ankara ekibi Adliyespor, Spor Toto 3. Lig’e yükselen ekip olmuştu. O günün şokunu çabuk ve biraz şiddetli atlatan Zonguldakspor, bu sezon grubunu ilk sırada bitirmesinin ardından Zara Belediyespor ile oynadığı maçı kazanarak 3. Lig’e çıktı.
Kimilerine göre İşçi Milli Takımı, sermayeye yenik düşmüş olabilir.
Kimilerine göre şimdinin Zonguldak Kömürspor’u, Zonguldakspor olmayabilir.
Kimilerine göre endüstriyel futbol çağında İşçi Milli Takımı’na gerek olmayabilir.
Bunlar önemli değil. Bizim kaybetmememiz gereken tek bir şey var. Zonguldakspor taraftarının, Zonguldakspor’a verdiği tek görev, onu kaybetmeyelim…
Vardır senin renginde şehit madencinin kanı
Başarılı ol ki sürsün madencinin şerefi şanı…
