Türkiye Cumhuriyeti'nin 100. yılı çeşitli etkinliklerle coşkulu biçimde kutlandı. Coşku sokaklara taştı, son seçim yenilgisinden sonra derin bir umutsuzluğa kapılanlar da etkilendi bu tablodan. İktidarın sadık yandaşı Hürriyet gazetesi bile "Bu ne güzellik, yok böyle kutlama" diye manşet atmak zorunda hissetti kendini.

Türkiye'yi "biz ve onlar" diye iki kampa ayırarak adeta bir padişah gibi yönetmeye çalışan Cumhurbaşkanı Erdoğan ise Cumhuriyet'in ikinci yüzyılına kendi damgasını vurma hevesinde olduğunu her fırsatta gösteriyor. 100. yıl kutlamaları vesilesiyle yaptığı açıklamalarda da ilk 100 yıla değil kendi damgasını taşıyacak olan ikinci 100 yıla vurgu yaptı hep.

Economist'in garip tezi

Önceki hafta ilginç bir Cumhuriyet'in 100. yılı değerlendirmesi yapan The Economist dergisi ise Erdoğan'ın Atatürk'ü ve eserini karşısına almak yerine kendisini onun takipçisi olarak konumlandırmak istediğini ileri sürdü. The Economist, son anketlerin Türkiye'de halkın yüzde 73'ünün Atatürk'ün savunduğu değerlere sahip çıktığını gösterdiğini, toplumu yakından izleyen Erdoğan'ın da kendisini "Atatürk'ün varisi" gibi göstermeyi tercih ettiğini yazdı. The Economist bu kanıya nasıl vardı bilmiyorum ama bu saptamanın gerçeklerle bağdaşmadığını gösteren çok sayıda kanıt var.

Bir kere şu anda Türkiye'de uygulanmakta olan Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'nin Sayın Erdoğan'a tanıdığı sınırsız yetkiler daha önce hiçbir cumhurbaşkanına tanınmış değildi. Atatürk döneminde de pek çok uygulama Cumhurbaşkanı'nın inisiyatifiyle gündeme geldiği halde önemli kararların alınmasında ve uygulanmasında etkili bir danışma sisteminin de işlediği görülüyordu. İstiklal Marşı'nın nasıl ortaya çıktığına baktığımızda da bunun bir örneğini görüyoruz.

İstiklal Marşı nasıl ortaya çıktı?

Geçen hafta Tekfen Holding'in düzenlediği Cumhuriyet'in 100. yılını kutlama gecesinde, Cumhuriyet'in kuruluş döneminde İstiklal Marşı'nın nasıl ortaya çıkarıldığını anlatan ilginç bir konser izledik. Mustafa Kemal yeni Türkiye'yi temsil edecek bir ulusal marşın ortaya çıkması için bir yarışma açılmasını istemiş. Tekfen Filarmoni ve Magma korosu bu yarışmaya katılan eserleri seslendirdi ve seçilen eserin nasıl belirlendiği anlatıldı. Seçim tek bir adamın tercihine bırakılmamış, yıllar süren bir süreç sonunda seçimi konunun uzmanları yapmıştı.

Etkinliğe katılan bazı arkadaşlarımız, Atatürk Kültür Merkezi'ne gelmeden önce Taksim meydanında kurulmuş olan büyük çadırda ve dev ekranda çok boyutlu bir Erdoğan showu izleyerek konser salonuna geldiklerini anlattılar. Cumhuriyet'in 100. yılı kutlanırken Cumhurbaşkanı Erdoğan birçok etkinliğe katılarak gündemi çalmaya çalıştı. The Economist'in Erdoğan'la ilgili daha gerçekçi bir değerlendirme yapmak için Türkiye'deki gelişmeleri daha yakından izlemesi gerekiyor galiba.

Erdoğan neden Atatürk'ün takipçisi olamaz?

Mustafa Kemal'in 29 Ekim 1923'te bir Fransız gazetecisine yaptığı şu açıklama asıl hedefini net bir şekilde ortaya koyuyor:

"Memleketler muhteliftir fakat medeniyet birdir ve bir milletin terakkisi için de bu yegane medeniyete iştirak etmesi lazımdır. Osmanlı İmparatorluğu'nun sükutu, Garb'a karşı elde ettiği muzafferiyetlerden çok mağrur olarak kendisini Avrupa milletlerine bağlayan rabıtaları kestiği gün başlamıştır. Bu bir hata idi, bunu tekrar etmeyeceğiz."

Türkiye Cumhuriyeti Batı uygarlığını model alarak kuruldu. Laiklik ilkesi de bu modelin ayrılmaz bir unsuruydu. Bu tercih Türkiye'nin diğer İslam ülkelerinden ayrışarak Batı dünyasında da muhatap alınan bir ülke haline gelmesini ve "yegane medeniyet"e doğru adımlar atmasını sağladı. Türkiye uygar dünyada kendine yer bulabilen bir ülke haline gelebildi.

Şimdi gelinen noktada Türkiye'de Cumhuriyet'in 100. kuruluş yıldönümü coşkuyla kutlanırken Mustafa Kemal'in başlangıçtaki hedefiyle mutabık olmayan Sayın Erdoğan'ın bu misyonu kabul ederek Atatürk'ün mirasçısı olabileceğini düşünmek abesle iştigal gibi geliyor bana.