Uyku ilacı doğal uyku sağlamaz, sağlığınızı bozabilir ve ölümcül hastalıklara yakalanma riskinizi artırır.*

Doğal, yani kendiliğinden meydana gelen uyku esnasında beyin, sağlık ve hafıza için elzem olan bir takım faaliyetlerde bulunur. Uyku ilacı ile sağlanan uykuda bu faaliyetler eksiktir.

Buna ek olarak bir tür yatıştırıcı, müsekkin, olan uyku ilacının olumsuz yan etkileri de vardır: 

Ertesi gün duyulan zihin karışıklığı ve sersemlik, unutkanlık, tepki verme süresinde yavaşlama (ki bu araba kazalarının önde gelen nedenlerinden biridir), uyku sırasında, daha sonra hatırlanmayan veya ertesi gün kısmen hatırlanan hareketlerde bulunma.

Eski veya piyasaya yeni çıkmış olsun, uyku ilaçlarının tümü bu etkileri yaratır. Bu etkilerin kendi kendilerini çoğaltma etkisi de vardır.

Zihin karışıklığı, sersemlik duyumsayan kişi, enerji sağlayabilmek için daha çok kahve veya çayı içerek aldığı uyarıcılarla kendini canlandırmaya çalışır. Kafein kişinin geceleyin uyumasını daha da zorlaştırarak uykusuzluk sorununu büyütür. Bu eşiği atlamak için kişi, normal doza ek olarak bir yarım veya bütün uyku hapı alır.

Ama bu da ertesi gün hissedilen “akşamdan kalmalık” ve sersemlik hissini daha da artırır.

Uyku haplarının çoğu bağımlılık yaratır.

Bu nedenle ilaç kesilince bir “yoksunluk sendromu” meydana gelir.

Bu sendromun yarattığı sıkıntılardan biri “rebound,” geri sıçrama etkisidir:  Uyku hapını bıraktığında kişinin, onu uyku hapına başlatan uykusuzluktan daha büyük bir uykusuzluk çekmesi.

Hastalar ilacı bırakınca bu “rebound” etkisiyle ilk gece uyuyamadıklarında ertesi gece haplarına geri dönerler. Çünkü bu uykusuzluğun nedeninin aldıkları uyku hapları olduğunu muhtemelen onlara kimse söylememiştir.

Bunlardan daha korkutucu olan şeyler de var. Amerika’da yapılan ve binlerce kişiyi kapsayan araştırmalar, uyku hapı alanlarda ölüm ve kanser olma riskinin almayanlara göre önemli ölçüde yüksek olduğunu ortaya çıkardı.

Çok hap alanlarda (senede 132 adet) bu risk daha büyüktür, ama ara sıra uyku hapı alanlar (senede sadece 18 adet) bile erken ölüm ve kanser sınırları kapsama alanındadırlar.

Çok ilaç kullananlarda bu risk, almayanlara göre 5,3 misli iken az alanlarda risk 3,6 mislidir.

Bir başka araştırma ise araştırmanın yapıldığı 2,5 yıl içinde uyku hapı alanların almayanlara oranla kansere yakalanma riskinin yüzde 30-40 arasında daha fazla olduğunu ortaya çıkardı. Daha eski tarihte piyasaya sürülen uyku haplarında bu oran yüzde 60’a kadar çıkmaktadır.

Bunlara bakarak “uyku ilaçları kanser yapar,” denilebilir mi?

Hayır.

Hastalık, ilaca başlamadan çekilen uykusuzluk hastalığının bir sonucu da olabilir. Ama eşit derecede, uyku ilaçları da kansere yol açıyor olabilir de.

İlaç şirketleri gizli tuttukları ilaç araştırmaları ve kullanım sonuçları konusunda daha şeffaf olmadan bu konuya kesinlik kazandırmak mümkün değildir.

Ama kesinlikle söylenebilecek şeyler de vardır. Bunlardan biri şudur: Bu güne kadar yapılan hiçbir araştırma, uyku haplarının hayat kurtardığını göstermemiştir…

*Matthew Walker, Why We Sleep/Neden Uyuyoruz. Yazımdaki bilgilerin tümü bu kitaptandır.