Dün yükselen pazarlar konusuna özet bir giriş yapmıştım. Bugün bu sınıflamadaki ülkelerin ekonomik büyüklüklerine dair bazı noktalara değinmek istiyorum.
Dünya genelinde yükselen pazar olarak nitelenen yaklaşık 30 ülke var. Bunlar arasında en büyükleri Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin. Bu dört ülke (BRIC), nüfus, yüzölçümü, milli gelir ve ihracat sıralamalarında dünyanın hatırı sayılır ülkelerinden.
Bunlara büyüme hızları ve cari denge sıralamasını da eklemek mümkün. Yükselen pazarların yüksek büyüme oranları, bu yıl dünya ekonomisi büyüme hızının çok daha aşağılara inmesinin önündeki en büyük engel. Cari dengede de durum benzer. Çin, dünya üzerinde en fazla cari fazla veren ülke. Diğerleri de çoğu zaman fazla veriyor. Zaten bu nedenle gelişmiş ve cari açık veren ülkelerin (ABD ve çoğu AB ülkesi) dış finansmanını da bu ülkeler sağlıyor. ABD devlet tahvillerinin en büyük alıcıları yine bu ülkeler.
Yaklaşık kırk yıl sonra bu ülkelerin dünyanın en büyük ekonomileri olmaları bekleniyor. Goldman Sachs araştırmasına göre, 2050’de Çin birinci, Hindistan üçüncü, Brezilya dördüncü, Rusya ise altıncı büyük ekonomi olacak. Türkiye ise ondördüncü sırada yer alıyor. Farklı araştırmalarda sıralama değişse bile yükselen pazar ekonomilerinin geleceği konusunda buna aykırı tahminler fazla yer almıyor. En büyük ekonominin Çin olması beklense bile, bu ülke yükselen pazarlar arasında yeri tartışmalı olanlardan biri. Çünkü büyüme politikalarının sağlamlığı konusunda ciddi şüpheler var. Zaten bu yüzden, Çin için ‘kağıt ejderha’ benzetmesi yapılıyor.
Geçen hafta yükselen pazar ekonomileri üzerine yeni bir araştırma yayımlandı. Bu araştırma Michigan State Ünivesitesi’ne bağlı Global Edge tarafından hazırlanmış. Araştırmanın adı, Yükselen Pazarlar Pazar Potansiyeli Endeksi. Ondört yıldır hazırlanan endekste Türkiye 2008’de önceki yıla göre hafifçe gerilemiş.
2008 sıralamasında Türkiye, Hong Kong, Çin, Singapur, Tayvan, Güney Kore, Çek Cumhuriyeti, Macaristan, İsrail, Polonya, Hindistan ve Rusya’nın ardından onüçüncü sırada bulunuyor. Türkiye’nin en yüksek not aldığı kriterler ise pazar büyüklüğü (9. sırada) ve pazar büyüme hızı (8. sırada). 2001’de genel sıralamada 20. olan Türkiye, 2007’de onbirinciliğe kadar yükselmiş, 2008’de ise onüçüncülüğe gerilemiş.
İçinde bulunduğumuz kriz, Türkiye’nin 2009’da endekste gerileyeceğine yönelik ipuçları veriyor. Türkiye büyük iç pazarına rağmen, artan işsizlik ve düşen sanayi üretimi ile 2009’u rakiplerine göre daha zor atlatabilir.
