Bugünlerde ABD'de 3 dakikalık bir reklam, bir Burger King mağazasında Whopper isimli hamburger için "hızlı şerit" uyguladığı "sosyal bir deney"i gösteriyor. Reklamda bir hamburgere 26 dolar ödeyenler hemen alırken, 5 dolar ödemek isteyen müşteriler 15-20 dakika kadar beklemek zorunda kalıyor ve isyan ediyorlar. Ancak sonunda işin aslı öğreniliyor; çünkü reklam insanların zor anladığı bir konudaki sorunu gösteriyor; Ağ Tarafsızlığı [1]. 

21’inci yüzyılda dünya, vatandaşlarından topladıkları paralarla (vergi, kullanım ücreti vs.) devletlerin hayatı düzenlemeleri şeklinde yürüyor. Bu düzenlemeler bazen su/elektrik/ulaşım gibi hizmetler. Ama bazıları arka planda kalan, yani kullanırken varlığını pek de düşünmediğimiz fiziki ya da hukuki kuralların oluşturulması var.

Ama bu kurallar giderek vatandaş yerine şirketlerin lehine daha fazla dönmeye başladı.  Ağ tarafsızlığı da böyle bir konu. Operatör firmaların çok hoşlanacağı ama tersine kullanıcıların nefret edeceği bir hukuk düzenleme.

ABD’de Trump yönetimin getirdiği (kötü) yeniliklerden birisi olan "Ağ Tarafsızlığı (Net Neutrality) regülasyona (ya da hukuka) ait olduğu için vatandaşların anlamasının zor olduğu bir konu. Bu konu ilerlediği ve dönülemez noktaya geldiği zaman ise büyük sorun çıkacak. O nedenle şimdiden farkında olmak lazım. Bu bizim internet kullanımımızı ve hayatımızı derinden etkileyecek, hukuki altyapıya dair bir konu. 

Basitçe; "İnternette eşitlik bozuluyor artık zengin olan interneti daha çok, fakir olan daha az kullanacak" diye tanımlayabiliriz. Peki bu ABD'deki bir olay. Biz ilgilenmeli miyiz?

Şaka mı yapıyorsunuz, bu bütün dünyayı etkileyecek. Bugün zengini ya da fakiri Facebook'a, YouTube'e, Twitter'a aynı şartlarda giriyor ama yarın giremeyecek.

Bu düzenlemelerin nelere mâl olacağını daha önceki bir yazımızda anlatmıştık [2]. İşte Burger King neler olacağını “Şekildeki gibi” demeye yönelik bir reklam yayınladı. Çok akıllıca.

26 dolar ödeyen Whooper'ını hemen alır, 5 dolar ödeyen bekler

Halkla ilişkiler ya da reklam konuları, bugün herkesin bildiğini sandığı, herkesin bir şeyler yaptığı konular halinde ama kaç tanesi "gerçekten hedefe ulaşıyor" ya da "aklımızda kalıyor" soru işareti.

King Burger reklamında şirketin "Whooper" isimli hamburgerinin ne kadar çok istenen bir şey olduğunu göstermekle kalmıyor, yanı sıra "Ağ Tarafsızlığı” (Net Neutrality) konusunda bir sosyal sorumluluk projesi oluşturuyor.

Yani anlaşılması zor hukuki durumu, sosyal sorumluluk üstlenerek King Burger'ciler gayet anlaşılır hale getirmişler. Reklamı yaratan beyine teşekkür etmek ve hayranlık duymak lazım. Yanı sıra King Burger'i de kutlamak lazım böyle bir reklama onay verdikleri için.

Reklamda önce, yoldaki vatandaşlara "Net Neutrality” soruluyor. Verilen cevaplardan anladığımız, kimsenin konuyu bilmediği ve hatta duymadığı bile. Bu önemli çünkü, Amerikan FCC kurumu, güya bir kamuoyu araştırması ile Net Neutrality konusundaki görüşleri sormuştu. Ama araştırmanın herkese ulaşmadığı ve anlaşılamadığı görülüyor. Zaten, kamuoyunu araştırmasında FCC yönetiminin hile yaptığı iddia edilmişti. Çünkü cevapların çoğunun ‘botnet'lerden geldiği ortaya çıkmıştı.

Reklamda, müşterilerin az para ödeyenlere çok yavaş, çok para ödeyenlere hemen servis yapıldığı görülüyor. Bu arada tabi ki müşteriler çok sinirleniyor, bir sürü yorum yapıyorlar, hatta küfür ediyorlar. Ama asıl görüntü şu; neden böyle muamele gördüklerini anlayamıyorlar. Reklamın sonunda ise, hepsi King Burger'in bu yaklaşımı ile "Net Neutrality'nin ne anlama geldiğini çok iyi gördüklerini gülerek ifade ediyorlar.

Reklam, Burger King'in maskotuyla, aşırı büyüklükteki Reese kupasından bir şeyler içen ve plastik bir maske ile taç takan bir kralın görüntüleri ile sona eriyor, Bunun da, basın toplantılarında benzer bir kupadan bir şeyler içen Trump’un FCC Başkanı Ajit Pai’yi sembol ettiği anlaşılıyor.

Burger King, müşterilerini change.org'da bir net tarafsızlık yanlısı dilekçeye imza imzalamaya çağırıyor. King Burger bu reklamını tüm kanallardan duyuruyor. Aşağıda Facebook'taki reklam gözüküyor;

[1] FCC Ağ Tarafsızlığını Oyladı ve Kaldırıldı

[2] İnternet kullanımında dünyayı kötü bir dönem mi bekliyor?