06 Eylül 2023

Sabır telkin etmeyin, KDV'yi indirin

Vatandaşa hiç hak etmediği sabrı telkin etmek yerine, örneğin okul ihtiyaçlarında KDV indirimi yapılacağını açıklasa, milyonlarca çocuk, genç, onların aileleri velhasılı refah vaat ettiği milyonlar için çok daha hayırlı bir şey yapmış olur

TÜİK'in (Türkiye İstatistik Kurumu) açıkladığı enflasyon verilerinin gerçeği ne kadar yansıttığı, Berat Albayrak'ın bakanlığı döneminde tartışılmaya başlandı. Arkadaş ataması, vekaleten görevlendirmeler, verilerin önce Bakan'a gittiği gibi iddialar, sadece haberlere konu olmakla kalmadı, TBMM'de de defalarca gündeme geldi. Albayrak'ın 2020 yılında sona eren bakanlık ömrünü de aşarak yakın zamana kadar uzadı. Yani yaklaşık beş yıla yayılan bir süredir, TÜİK verileri güvenilirlik açısından kamuoyunda tartışılıyor. Her ne kadar TÜİK, zaman zaman yaptığı açıklamalarla bu iddiaları reddedip çok şeffaf olduğunu bildirse de özellikle enflasyon verileri konusunda gündelik hayatta hissedilen ile resmen açıklanan veriler arasında devasa bir uçurum oluştu. Özellikle, enflasyon sepeti içindeki madde fiyatları açıklanmasına son verilmesi bu tartışmaların hararetini arttırmıştı.

Çizgi: Tan Oral

Gerçeklik hayret uyandırıyor

Gelin görün ki Mehmet Şimşek'in seçim ertesi Hazine ve Maliye Bakanlığı'na getirilmesi, ekonomide, kurala uygun adımlar söylemi kapsamında TÜİK verilerinde de hissedilir bir değişime yol açtı. TÜİK'in Ağustos ayı için açıkladığı TÜFE artış oranı, gerçek hayatla uyumlu olması sebebiyle hayretle karşılandı. Hatta bağımsız araştırma grubu ENAG ölçümünü aşması şakalara yol açtı.

Bu tablonun anlaşılabilir bir yanı var elbette.

Liyakat ve hesap verilebilirlik ilkeleri öyle çöktü, son beş yıldır kurala uygun olan adımlardan o kadar sapıldı ki, icraatı, adımları sorgulanmayan kurum neredeyse kalmadı.

O nedenle varlık nedeni güvenilir ve şeffaflık üzerine kurulu olması gereken TÜİK'in son iki aydır açıkladığı veriler sürpriz etkisi yaratıyor. Ama tabii bu değişimde en önemli payın Şimşek'te başlayıp Şimşek'te bittiği de herkesin malumu. Daha doğrusu siyasal arka planı. Onu yıllar sonra ayarları bu kadar bozulmuş bir ekonominin başına geçmesine ikna eden gerekçeler ile TÜİK'in beklenen verileri beklendiği gibi açıklamasını sağlayan gerekçeler aynı.

Sonuçta TÜİK verilerine yeniden güven duyulmasına kimsenin itiraz edecek durumu yok. Ama bu gerçeklik de satın alma gücünün düşmesi, sabit gelirlinin enflasyon karşısında daha ağır ezilmesi gerçeğiyle yüzleşilmesi sonucunu doğuruyor. Son iki ayın enflasyon verileri ile emekli aylıkları ile asgari ücrete yapılan zamların bir anlamı kalmadı. Çok konuşulan ara zam formülünün de hayata geçirilmeyeceği konuşuluyor. Ocak ayından önce bir artış yapılmasının, bugün açıklanması beklenen Orta Vadeli Program sürecini olumsuz etkileyebileceği belirtiliyor.

Bu da sabit gelirlilerin satın alma güçlerinin daha çok düşmesi, daha fazla ezilmeleri anlamına geliyor. Gıda enflasyonu ciddi bir soruna dönüşürken, okulların açılması nedeniyle fiyatların artacağı, doğalgaz fiyatlarının da enflasyona etki edeceği bir döneme giriyoruz.

Bakan Şimşek ise son mesajında yine sabır telkin ediyor. Evet yine. Geçiş döneminde olduğumuzu (benim çocukluğumdan beri bitmeyen o geçiş dönemi) ve sabretmemize değeceğini söylüyor. Kim için değecek, nasıl değecek, iki yakasını bir araya getiremeyen milyonlar için hayata dair somut örnekler vermek ise zor olsa gerek.

Oysa vatandaşa hiç hak etmediği sabrı telkin etmek yerine, örneğin okul ihtiyaçlarında KDV indirimi yapılacağını açıklasa, milyonlarca çocuk, genç, onların aileleri velhasılı refah vaat ettiği milyonlar için çok daha hayırlı bir şey yapmış olur.

Ama olmaz, en kolay el atılan yerden feragat edilmesi kurallara uymaz. Öyle değil mi?

Çiğdem Toker kimdir?

Çiğdem Toker, Diyarbakır'da doğdu. Denizli Lisesi'nden mezun oldu. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ni bitirdi. Gazeteciliğe üniversite öğrencisiyken Anka Ajansı'nda başladı. Günaydın, Ankara Ulus gazetelerinde, Nokta dergisinde stajlar yaptı.

Anadolu Ajansı'nın sınavlarını (1988) kazanarak, adliye, Devlet Güvenlik mahkemeleri (DGM), yüksek yargı muhabiri olarak çalıştı. 1990-1993 yıllarında haftalık Ekonomik Panorama dergisinde; sonrasında da kesintisiz 15 yıl Hürriyet Gazetesi Ankara Bürosu'nda ekonomi muhabiri olarak görev yaptı. Burada maliye, vergi, özelleştirme, enerji, rekabet politikalarını izledi. 1994 ve 2001 ekonomik krizlerini, IMF ile ilişkileri, kriz kapsamında çıkarılan kanunların TBMM'deki yasama süreçlerini haberleştirdi. Çeşitli ülkelerde Türkiye'nin taraf olduğu uluslararası toplantıları muhabir olarak takip etti.

Habertürk gazetesinin ilk Ankara temsilcisi olarak gazetenin Ankara bürosunu kurdu. İstifa ederek ayrıldı. İnternet gazetesi T24'ün ilk yayınlarında OECD'nin "Futbolda Kara Para Aklama" raporunu konu alan dizi yazısıyla yer aldı. Köşe yazarı ve Ankara Temsilcisi olarak çalıştığı Akşam gazetesinden, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu'nun (TMSF) el koyma sürecinde kendi isteğiyle ayrıldı.

2013-2018 yılları arasında Cumhuriyet gazetesinde köşe yazarlığı yaptı. Gazetenin sahibi konumundaki Cumhuriyet Vakfı yönetimi değiştikten sonra kendi isteğiyle ayrıldı. 2018'de katıldığı Sözcü gazetesindeki yazılarına 2022 Kasım ayında 'küçülme' gerekçesiyle son verildi. Fox TV kanalında yayımlanan "Orta Sayfa" adlı haber programında yorumcu olarak yer alıyor.

Eleştirel finans haberciliği olarak da tanımlanan yazıları hakkında kimileri astronomik, çok sayıda manevi tazminat davası açıldı. Konusu bir imar haberi olan yazısı hakkında hapis cezası istemiyle yargılandı. Kamu ihaleleri ve şirketleri konu alan çok sayıda yazısı da Sulh Ceza hâkimlikleri kararlarıyla erişime engellendi.

Kitapları

- Adım da Benimle Beraber Büyüdü- Abdüllatif Şener, Doğan Kitap, 2008

- "Türkiye'de Sağlıkta Kamu Özel Ortaklığı - Şehir Hastaneleri" kitabına makale katkısı, İletişim Yayınları, 2018

- Kamu İhalelerinde Olağan İşler - Tekin Yayınevi, 2019

Ödülleri

- İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi "En Başarılı İktisat Muhabiri Ödülü" (1995)

- Sabah Gazetesi "Muammer Yaşar Bostancı Haber Yarışması Büyük Ödülü" (1997)

- Türkiye Ziraat Odaları Birliği "Basında Tarım Ödülü" (2000)

- Milliyet Gazetesi "Abdi İpekçi Barış ve Dostluk Ödülü" – "Taksiyarhis'in Zehra Teyzesi" başlıklı röportaj (2001)

- Türkiye Gazeteciler Cemiyeti-TGC "Sedat Simavi Gazetecilik Ödülü" |"Evcil'in Dönüşü" dosyası – (2005)

- European Press Prize "The Mystery of the Secret Funds" – "Yorumcu Ödülü"nde kısa liste (2015)

- Halkevleri "Basın Ödülü" (2016)

- Uluslararası Şeffaflık Derneği Ödülü (2016)

- İstanbul Tabip Odası "Basında Sağlık Ödülü" (2016, 2018 ve 2019)

- TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi "Emre Madran Koruma Ödülü" (2017 ve 2019)

- Eskişehir - Bilecik Tabip Odası "Halk Sağlığı Ödülü" (2017)

- ÇGD "Uğur Mumcu Araştırmacı Gazetecilik Ödülü" (2017)

- ÇGD Bursa Şubesi "Meslekte Dayanışma Ödülü" (2018)

- Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü "Uluslararası Cesaret Ödülü - Kısa liste" (2018)

- Sedat Simavi Gazetecilik Ödülü – "Kamu İhalelerinde 21/b Usulü" dosyası-(2018)

- Türk Üniversiteli Kadınlar Derneği "Önder Kadınlar Ödülü" (2019)

- Rekabet Derneği "Adil Rekabete Katkı Ödülü" (2019)

- TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası "Hasan Balıkçı Onur Ödülü" (2020)

- Halkevleri Dayanışma Ödülü (2020

- Ankara Tabip Odası – "Şehir hastanelerinin ekonomi politiğini tüm gerçekliğiyle ortaya koyarak kamuya ve sağlık çalışanlarına etkilerini görünür kılan haberleri" nedeniyle (2021)

- TMMOB Şehir Plancıları Odası - Kent Planlama Basın Ödülü (2021)

- İzmir Gazeteciler Cemiyeti "Hasan Tahsin Basın Özgürlüğü Ödülü" (2021)

- SES Eşitlik ve Dayanışma Derneği "Yılın Kadınları" Ödülü (2021)

- Alanya Gazeteciler Cemiyeti - Ulusal Basında Yılın Gazetecisi Ödülü (2021)

Yazarın Diğer Yazıları

Küfürsüz konuşamamak

Belki de fıtrat böyle bir şeydir...

Muhafazakâr iktidarın ağaç sevgisi

Ağaçları kesiyorsunuz, ama bu fiili anmadan nakil ve kaldırma diyorsunuz. Bu da AKP tipi muhafazakârlığın başka bir riya sayfası

Arhavi'de madencilik istenmiyor

Artvin Milletvekili Faruk Çelik'e şu soruyu yönelttim: "Sayın Bakan, ortada yapılıp sonuçlanmış bir ihale var. Resmi Gazete'de yayımlanmış. Arhavililer bu noktadan sonra geri adım atılmayacağı kanısında. Sizce geri adım atılır mı?"

"
"