Sosyal güvenlik alanında ilk olarak 1999 yılında yapılan düzenlemelerle emeklilik yaşı kadınlarda 58, erkeklerde 60’a çıkarılmış, son olarak da 2008 yılında sosyal güvenlik reformu kapsamında yapılan düzenlenmelerle kadın ve erkeklerin emeklilik yaşı kademeli olarak 65’e çıkarılmış ise de, ülkemizde gerek daha önceki yıllarda, gerekse şuanda pek çok kişi 38-40 gibi çok genç yaşlarda emekli olabilmekterdir.
Bu durum, ülkemizi insanların genç yaşta emekli olabildiği bir emeklilik cenneti durumuna dönüştürmüştür.
Ancak, genç yaşta ekmeklilik hakkı kazanılmış olmasına rağmen, bağlanan emekli aylıklarının yeterli düzeyde olmaması pek çok emekliyi çalışma zorunluluğu ile karşı karşıya bırakmıştır.
Esasen, sosyal güvenlik sisteminde bir kişiye emekli aylığı bağlanabilmesi için aktif çalışmasını sona erdirmiş olması, ayrıca emekli olduktan sonra da çalışmaması gerekmektedir.
Aksi halde, emekli aylığının bağlanmaması, bağlanmış ise de emekli aylığının kesilmesi gerekmektedir.
İşte, hem emeklilerin kayıt dışı çalışmalarını önlemek, hem emekli olmuş bir kişi çalıştırmayı işverenler yönünden avantaj olmaktan çıkarmak, hem de erken yaşta emekli olan kişiyi bir nevi cezalandırmak gibi düşüncelerle sosyal güvenlik sistemimizde (bildiğimiz kadarıyla dünyada örneği olmayan) bir yöntem geliştirilmiştir.
Bu yöntemin adı: Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP) uygulamasıdır.
Sosyal güvenlik desek primi, emekli olmuş bir kişinin hem emekli aylığını alıp, hem de aktif çalışmasını kayıtlı olarak sürdürebilmesi için ödenen primdir.
Ancak, sosyal güvenlik destek primi uygulamasında, emekli olduktan sonra çalışmasını SSK ve Bağ-Kur statüsünde sürdürenler ile Emekli Sandığı statüsünde sürdürenler arasında farklılık söz konusudur.
Buna göre, emekli olduktan sonra çalışmasını SSK ve Bağ-Kur statüsünde sürdürenler sosyal güvenlik destek primi uygulamasından yararlanabilirken, emekli olduktan sonra çalışmasını Emekli Sandığı statüsünde sürdürenlere bu imkan verilmemiştir. Başka bir ifadeyle, bu durumda olanların emekli aylıkları kesilmektedir.
Yine, sosyal güvenlik destek primi oranı, emekli olan kişinin çalışmasını Bağ-Kur kapsamında sürdürmesi ile SSK kapsamında sürdürmesine göre de farklılaşmaktadır.
Bu çerçevede, SSK, Bağ-Kur veya Emekli Sandığından emekli olup, Bağ-Kur statüsünde çalışma durumunda alınan emekli aylığının % 15 oranında sosyal güvenlik destek primi ödenirken, SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığından emekli olup, SSK statüsünde çalışma durumunda ise çalışmaya esas kazançları üzerinden %31-36,5 oranında sosyal güvenlik destek primi ödenmektedir.
Bu arada, ülkemizde, 1 Ocak 2012 tarihinden itibaren zorunlu genel sağlık sigortası uygulamasına geçilmiştir.
Genel sağlık sigortasına zorunlu olarak geçilmesiyle, aynı tarihten itibaren SSK statüsüne tabi olarak part-time (kısmi) çalışanların ay içinde ödenmeyen prim gün sayısı kadar genel sağlık sigortası priminin kendilerince ödenmesi öngörülmüştür.
Örneğin, part-time olarak ay içerisinde 10 gün çalışan kişinin 10 günlük genel sağlık sigortası primi işverenlerince, kalan 20 günlük genel sağlık sigortası priminin ise kendilerince ödenmesi gerekmektedir.
Bu durumda, “emekli olup, çalışmalarını sosyal güvenlik destek primine tabi olarak SSK statüsünde part-time olarak sürdürenler de genel sağlık sigortası primi ödeyecekler midir?” sorusu gündeme gelmektedir.
Hemen belirtelim ki, emekli olan kişiler emekli aylığı ile birlikte sağlık yardımlarından yararlanma hakkını da elde etmektedirler.
Dolayısıyla, emekli olduktan sonra sosyal güvenlik destek primine tabi olarak SSK statüsünden çalışanlar, hem emeklilik sebebiyle sağlık yardımı hakkını kazanmış olmaları, hem de sosyal güvenlik destek primine tabi çalışanlar hakkında sadece iş kazası ve meslek hastalığı sigortası kollarının uygulanması nedeniyle bu çalışmaları sırasında kendilerinden genel sağlık sigortası primi adı altında ayrıca bir prim tahsil edilmemektedir.
Sonuç olarak, emekli olduktan sonra çalışmalarını sosyal güvenlik destek primine tabi olarak SSK statüsünde part-time olarak sürdürenlerin, diğer part-time çalışanlardan farklı olarak ay içindeki eksik günlere ilişkin genel sağlık sigortası primlerini ödeme gibi zorunlulukları bulunmamaktadır.
