TÜİK, bu yılın ilk enflasyon verisini aylık yüzde 5,03 ve yıllık yüzde 42,12 olarak açıkladı. Piyasa beklentileri Ocak ayında yüzde 4-4,5 aralığında olacağı yönündeydi. Neden beklentileri aştı? TCMB faiz indirimlerine ara verir mi? İnceleyelim:

Oysa iki gün önce TÜFE’nin öncü verisi kabul edilen İTO tüketici fiyat endeksi aylık yüzde 5,16 ve yıllık yüzde 48,4 olarak açıklanmıştı. Her ne kadar bu veri “İstanbul pahalılığı” olarak yorumlansa da bugün açıklanan aylık TÜİK TÜFE İstanbul pahalılığına yaklaşırken, beklentilerin oldukça üzerinde gerçekleşti. Bu arada ENAG’a göre Ocak E-TÜFE aylık yüzde 8,22 ve yıllık yüzde 81 düzeyinde.

ÜFE ise Ocak ayında yüzde 3,06 oranında artış gösterdi. ÜFE’ye girdi maliyetlerinin göstergelerinden biri olarak bakarsak, girdi maliyeti sınırlı artmış görünüyor. Diğer yandan kurun yatay seyri, ithal girdi maliyetini sınırlayıcı düzeydeydi. Maliyet tarafındaki bu gelişmeler yüzde 5’lik aylık enflasyonu tam açıklamıyor.

Manşet enflasyonun yüksekliğinde; fiyatlama davranışlarında süregelen bozulmalar, enflasyon beklentilerindeki çok yavaş gerileme, yönetilen yönlendirilen fiyatlar, verimliliğin artmaması ve yüksek gelirlilerin canlı iç ve dış talebi oldukça etkili.

Manşet enflasyon yüksek ama onun da üzerinde fiyat artışları var. Özellikle sağlık hizmetlerinde fiyatların geldiği nokta herkesi ürkütüyor. Ocak ayında aylık bazda Sağlık TÜFE yüzde 23,57 artış ile rekor kırdı. Konut ve Eğitim TÜFE de aylık bazda yüzde 7’nin üzerindeydi. Bu iki kalemin yıllık enflasyonları da endişe verici. Yıllık bazda Konut TÜFE yüzde 68,9 ve Eğitim TÜFE yüzde 99,93 artış gösterdi.

Diğer yandan kırılamayan bir hizmet enflasyonu var ki, hizmet enflasyonunda bir önceki aya göre değişim yüzde 10,3 oldu. Hatta sağlık kalemini de eklersek diğer hizmetler enflasyonu yüzde 16,7’ye yükseldi.

Ocak ayı enflasyonunun geldiği nokta, 6 Mart günü alınacak Merkez Bankası faiz kararını doğrudan etkileyecek. İndirim konusunda fazla rahat davranılacak bir enflasyon oranıyla karşı karşıya değiliz. Kasım ve Aralık aylarındaki yüzde 1-2’lik enflasyon oranlarıyla faiz indirimine başlayan Merkez Bankasının önünde şimdi bugün açıklanan yüzde 5’lik enflasyon duruyor.

Enflasyon sabit ve dar gelirliyi ezmeye devam ediyor. Aralık ayı sonunda asgari ücret yüzde 30 arttırılıp net 22.104 TL olduğunda TÜRK-İŞ’in açıkladığı Aralık ayı açlık sınırı 21.083 TL idi. TÜRK-İŞ Ocak ayı açlık sınırını iki gün önce 22.131 TL olarak açıkladı. Henüz yılın ilk ayındayız ve açlık sınırı asgari ücreti geçmiş oldu. Ücretler baskılanınca enflasyon da düşmedi görüldüğü gibi.

Diğer yandan ABD ile Kanada, Çin, Meksika arasında uzun yıllar sürecek olan tarife savaşları başladı. ABD gümrük tarifelerini yükseltirken diğer ülkeler de aynı şekilde cevap verdiği sürece ve bu tarife savaşlarına Avrupa ülkeleri de katıldıkça, küresel enflasyon yükselecek. Merkez Bankası'nın 6 Mart günü faiz indirimi konusunda rahat olmaması için bir başka neden daha var, çünkü biz de o küresel enflasyonu ithal eden bir ülke konumundayız.