‘HSYK teklifi ile yargı bağımsızlığı’, ‘özel yetkili bakan’ tartışmaları bir yana hâkim ve savcıların ataması, terfisi, disiplin cezaları için müsteşar ve 2 üyenin oyu yetecek. Radikal'den Ömer Şahin'in haberine göre, yargının anahtarı artık ‘süper yetki’lerle donatılan Adalet Bakanı, müsteşarı ve 5 üyenin eline geçiyor.
AKP’nin teklifi Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu’nu (HSYK) baştan sona değiştiriyor. Anayasa değişikliği gerektiği için dokunulamayan HSYK üyelerinin yetkileri ise ‘ince işçilik’le tırpanlanıyor. Teklifin püf noktası 21 üyenin dairelere dağıtımında. 7+7+7 olan dağılımın 5+5+11 olarak değiştirilmek istenmesinin sırrı ortaya çıktı. Bu değişim, bütün yetki ve gücü 3 üyenin elinde topluyor. Hâkim-savcıların atamaları, terfileri, disiplin işlemlerinde Adalet bakanlığı müsteşarı ve 2 üye söz sahibi olacak. Başsavcı, savcı, hâkim, mahkeme başkanlarının kaderi bu 3 ismin iki dudağı arasında olacak.
5+5+11’in şifresi
HSYK, adalet bakanı, müsteşar dahil toplam 22 üyeden oluşuyor. 12 Eylül referandumu sonrası oluşan HSYK’da 3 daire bulunuyordu. 21 üye 3 daireye eşit oranda dağıtılmıştı. AKP’nin bugün TBMM Adalet Komisyonu’nda görüşülecek teklifinde 21 üye 5+5+11 olarak dağıtılıyor. Kurul Başkanı olan Adalet Bakanı üyeleri istediği dairede görevlendirebiliyor. Bunun anlamı şu: “HSYK’da en önemli daire atama ve yetki işlemlerine bakan 1’inci daire. Bakanlık müsteşarı dairenin doğal üyesi. Bakanlıkla aynı görüşte olan 2 üye de burada görevlendirilirse hâkim-savcıların atama, yetki, terfi işlemlerinde bütün yetki bu 3 isimde olacak. Bu daire, hâkim-savcıları görevlendirmeden, meslekten ihraca kadar geniş yetkiyle donatılmış oluyor.
3 üyenin dediği olacak
HSYK teklifinde disiplin ve terfi işlemlerine bakan 2’nci dairenin yetkileri 11 üyeli 3’üncü daireye bırakılıyor. En az öneme sahip daire olarak burası görülüyor. Bu dairenin alacağı kararın ‘onay’ yeri yine 1’inci daire olacak. Diyelim 3’üncü daire bir savcı hakkında ceza ve terfi kararı verdi. İnceleme mercii 1’inci daire olacağı için son sözü yine o üç isim söyleyecek. 2’nci daire ise 3’üncü dairede olan hâkim-savcılara dönük şikâyet işlemlerine bakacak. Tıpkı 1’inci dairede olduğu gibi buraya da blok hareket edecek üç ismin atanacağı söyleniyor. HSYK’da 9+8+5 diye özetlenen bir ‘blok’laşmadan söz edilse de Adli Kolluk Yönetmeliği’ne 13 üye karşı çıkmıştı. Üyelerden en az 5-6 kişinin her koşulda adalet bakanı ve müsteşar ile aynı çizgide tavır göstereceği tahmin ediliyor.
Anayasa Mahkemesi’nden döner
HSYK teklifi bazı AK Partililerin de içine sinmedi. ‘Yargı vesayeti’ne karşı hazırlandığı söylense de teklifin ana motivasyonunun 17-25 Aralık Operasyonları olduğu görüşü yaygın. AK Parti, neredeyse 1 aydır devleti kilitleyen yargı krizini aşmak için böylesi tartışmalı bir düzenlemeyi göze aldı. CHP, MHP, BDP’nin de karşı çıktığı düzenlemenin Köşk’ten geçse bile Anayasa Mahkemesi’nden döneceğine kesin gözüyle bakılıyor.
Hâkim-Savcı operasyonu geliyor
AKP’nin önemli bir kurmayı, “Teklif konjonktürel. Mahkemeden geçmeyeceği bile bile hazırlandı. Bu süre içerisinde HSYK’da gerekli adımlar atılacak” dedi. HSYK yasası hakkında Anayasa Mahkemesi’nin ‘yürütmeyi durdurma’ kararı alabileceği de konuşuluyor. Bu gerçekleşirse HSYK, daireler yerine genel kurul olarak çalışmasını sürdürecek. Eğer yasa iptal olursa Meclis’ten yeni bir yasa çıkması gerekecek. AKP, her iki koşulda da yargıda köklü atamalar yapmaya hazırlanıyor.
Yasanın Köşk’te onaylanmasının ardından emniyet teşkilatına benzer atama furyası gelecek. Başsavcı, savcı, hâkim atamalarının peş peşe geleceği söyleniyor. HSYK’da 400 civarında personel görev yapıyor. Anayasa değişikliği gerektirdiği için HSYK üyelerine dokunulamıyor. Bu yüzden görev yerleri ve çalışma yöntemleri yasayla değiştiriliyor. HSYK üyeleri dışında kalan ‘çaycılar’ dahil personelin tamamının dağıtılacağı öne sürülüyor.
