İliç'te 3 ay öncesinde hareketlilik tespit edilmiş: "Anagold'un altın maden sahasına Kartaltepe Madencilik oksitli cevherini yığmış, söylemediniz!"

Erzincan’ın İliç ilçesindeki Çöpler Altın Madeni’nde 9 işçinin toprak altında kaldığı liç kaymasıyla ilgili TBMM’de kurulan İliç Maden Kazası Araştırma Komisyonu'nda sunum yapan Bakan Yardımcısı Abdullah Tancan yaptığı sunumda, "Taşınan liç yığınının içerisinde 8 ton altın bulunduğunu" söyledi. MAPEG tarafından hazırlanan incelemelere göre; "Yığın liçte yer değiştirme hareketlerinin kazadan yaklaşık 3 ay öncesinde artış yönünde eğilim gösterdiği ve kaza gününe kadar artarak devam ettiği tespit edildi" denildi.

CHP Zonguldak Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz ise başka bir maden şirketinin de yığın liç sahasına toprak yığdığını belirterek, "Enerji Bakanlığı'nın yaptığı sunumda çok büyük ve hayati eksiklikler var. Bu eksikliklerin başında, Anagold'un işlettiği altın maden sahasının içinde kaymanın yaşandığı yığın liç sahasında, Anagold şirketinin dışında, bir başka şirketin başka bir ruhsat sahasından çıkardığı oksitli cevheri getirip yığdığını söylemediniz" dedi.

Yavuzyılmaz, "Anagold Madenciliğin nihai ÇED raporunda da belirtilmiyor, adeta gizlenmiş ve felakete giden yolun taşları da böyle döşenmiş. Anagold ve Kartaltepe Madencilik şirketleri tek yumurta ikizi şirketler. Her ikisinin de yüzde 80 ortağı SSR Minging, yüzde 20 ortağı Lidya Madencilik. Kartaltepe Madencilik de bir yandan kendi oksitli cevherini getirdi, o da yığdı” diye konuştu. 

Ayrıca madende 4 faz olduğunu, her bir fazın 8 metre yüksekliğindeki 8 kattan oluştuğunu belirterek, çöken liç sahasının yüksekliğinin 97 metre değil, 256 metre olduğunu maden şirketinin belgeleriyle ortaya koyan Yavuzyılmaz'a, Bakan Yardımcısı Tancan cevap verdi. Liç alanın yüksekliğinin çevre ve şehircilik alanında olan bir konu olduğunu söyleyen Tancan, “Bunu Çevre Bakanlığımıza sorup doğru cevabı almamız lazım” dedi.

Erzincan’ın İliç ilçesinde bulunan Çöpler Altın Madeni’nde 9 işçinin toprak altında kaldığı liç kaymasıyla ilgili TBMM’de kurulan İliç Maden Kazası Araştırma Komisyonu üçüncü toplantısını yaptı.

Komisyon, AKP Antalya Milletvekili Atay Uslu'nun başkanlığında toplandı. Komisyonda Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'ndan gelen yetkililer dinlendi.

Komisyon 2 Mayıs'ta Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nı, 3 Mayıs Cuma günü, Çalışma Bakanlığı'nı, 6 Mayıs Pazartesi günü ise AFAD, Devlet Su İşleri (DSİ) ve Maden sahipleri Anagold ile Çalık Grubu'nun yetkililerini dinleyecek.

Başkan Atay Uslu, şirket yetkililerinin yerinde dinlenmesi gerektiğini belirterek pazartesi akşamı İliç'e giderek salı ve çarşamba günü incelemede bulunacaklarını söyledi.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından hazırlanan sunumun aktarımı yapıldı. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Bakan Yardımcısı Abdullah Tancan yaklaşık iki saat içerisinde sunumu gerçekleştirdi.

Togg üzerinden maden örneği

Tancan hazırladıkları sunumu aktarırken madenlerin gündelik hayatta kullanıldığı alanları anlattı, TOGG üzerinden örnek vererek, TOGG bataryasında kullanılan maden oranlarını açıkladı. Bunun üzerine İYİ Parti Manisa Milletvekili Şenol Sunat'ın, "reklamınızı iyi yapıyorsunuz" tepkisi salonda gülüşmelere sebep oldu.

"Türkiye geneli 4 bin 713 maden arama ruhsatı var"

Türkiye'de son 10 yılda ortalama yıllık 758 milyon ton maden üretimi yapıldığını açıklayan Tarcan, 2023 yılında madencilik faaliyetlerinin GSYH'deki payının yüzde 1,2 olduğunu, 307 milyar TL katkı sağladığını söyledi. Altında ithalat rakamlarının ihracat rakamlarının üzerinde olduğunu söyleyen Tarcan, "Madencilik üzerinde cari açık veren ülkeyiz. 2022 yılında 6, 47 milyar dolarlık maden ihracatımız. 11, 6 milyar dolar ithalatımız var" dedi.

Türkiye geneli 4 bin 713 maden arama ruhsatı, 10 bin 147 işletme ruhsatı verildiğini açıklayan Abdullah Tancan, maden denetimlerinin riskli gruplarına göre 2 yıl ile 3 ay arasında değişiklik gösterebileceğini söyledi. İliç maden ocağının ise 3. risk grubunda olduğunu 6 ayda bir incelendiğini söyledi.

Sahada en son denetim Ağustos 2023'te yapılmış

Sunumda, kazadan önce sahadaki son denetimin Ağustos 2023'te yapıldığı, arama çalışmaları devam eden 7 işçinin Sabırlı Deresi'nde olduğu aktarıldı. Tancan, liç alanın yüksekliğinin 97 metre olduğunu, yığın liç alanında 34 milyon 338 bin metreküp malzemenin bulunduğu, alandan 10 milyon metreküp malzemenin aktığını, sabırlı deresine 4,5 milyon metreküp manganez ocağına 1 milyon 922 milyon metreküp yığın aktığı 3 milyon 797 metreküp malzemenin yığın liç sınırları içerisinde kaldığını söyledi.

Tancan, kayan yığın liç malzemesinin geçici depolama alanına taşınmasının devam ettiğini, günlük toprak taşıma miktarının 75 bin metreküpe ulaştığını belirtirken, DSİ tarafından siyanürlü malzemenin Bağıştas Barajı'na karışmasını önlemek için liç yığının önüne set çekildiğini belirtti.

"Kayan toprakta 8 ton altın cevheri var"

Bakan Yardımcısı Tancan, taşınan liç yığınının içerisinde 8 ton altın bulunduğunu söyledi. CHP Zonguldak Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz'ın "cevherli toprak tekrar işletilecek mi?" sorusuna Tancan, "bilgisinin olmadığını" söyledi.

Toprakta kaymalar 3 ay öncesinde tespit edildi

MAPEG tarafından hazırlanan incelemelere göre; "yığın liçte yer değiştirme hareketlerinin kazadan yaklaşık 3 ay öncesinde artış yönünde eğilim gösterdiği ve kaza gününe kadar artarak devam ettiği tespit edildi" denildi.

Sunumda kazanın gerçekleştiği gün farklı açılardan çekilen videolar ve maden alanının son durumuna ilişkin görüntüler gösterildi.

Yavuzyılmaz: Başka bir maden şirketi de toprak yığdı

Komisyonda CHP Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz, başka bir maden şirketinin de yığın liç sahasına toprak yığdığını söyledi. Yavuzyılmaz şunları kaydetti:

“Enerji Bakanlığı'nın yaptığı sunumda çok büyük ve hayati eksiklikler var. Bu eksikliklerin başında, Anagold'un işlettiği altın maden sahasının içinde kaymanın yaşandığı yığın liç sahasında, Anagold şirketinin dışında, bir başka şirketin başka bir ruhsat sahasından çıkardığı oksitli cevheri getirip yığdığını söylemediniz; bu şirketin adı Kartaltepe Madencilik. Kartaltepe Madenciliğin aynı yığın liç sahasına yığma yaptığı bilgisi ne acıdır ki Anagold Madenciliğin nihai ÇED raporunda da belirtilmiyor, adeta gizlenmiş ve felakete giden yolun taşları da böyle döşenmiş. Anagold ve Kartaltepe Madencilik şirketleri tek yumurta ikizi şirketler. Her ikisinin de yüzde 80 ortağı SSR Minging, yüzde 20 ortağı Lidya Madencilik. Kartaltepe Madencilik de bir yandan kendi oksitli cevherini getirdi, o da yığdı.”

“Liç yığının yüksekliği 256 metre”

Bakan yYrdımcısı Abdullah Tancan, Yavuzyılmaz'ın verdiği bilginin doğru olduğunu söyledi.

Komisyonda, Bakanlık yetkilileri arasında liç yüksekliği çöken liç yığınının yüksekliğini 97 metre olarak açıklayınca CHP Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz, madende 4 faz olduğunu, her bir fazın 8 metre yüksekliğindeki 8 kattan oluştuğunu belirterek, çöken liç sahasının yüksekliğinin 97 metre değil, 256 metre olduğunu maden şirketinin belgeleriyle ortaya koydu.

Liç alanın yüksekliğinin çevre ve şehircilik alanında olan bir konu olduğunu söyleyen Tancan, “Bunu Çevre Bakanlığımıza sorup doğru cevabı almamız lazım” dedi.

İliç Komisyonu, 2 Mayıs perşembe günü saat 13.00’te toplanmak üzere kapandı.