Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş'ye (Şişecam) bağlı 5 bin 561 işçinin 20 Haziran’da başlattığı grev Bakanlar Kurulu kararıyla ‘milli güvenlik’ gerekçesiyle ertelendi. Zam, eşit maaş ve iş güvencesiyle greve giden işçiler karara tepkili. Sendika Danıştay'a iptal davası açacak.
Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş'ye (Şişecam) bağlı iş yerlerindeki grev 20 Haziran Cuma günü başladı. Şişecam'a bağlı on fabrikada toplam 5 bin 561 işçi grevdeydi. Grev anlaşmayla değil Hükümet müdahalesi ile durdu. En azından 60 günlüğüne. Türk-İş'e bağlı Kristal-İş Sendikası'nın uyguladığı grevin 60 gün ertelenmesine ilişkin Bakanlar Kurulu kararı, Resmi Gazete'de yayımlandı. Ertelemeye gerekçe olarak "grevin, genel sağlığı ve milli güvenliği bozucu nitelikte görülmesi" gösterildi.
Burhan Ekinci’nin Al Jazeera’deki haberine göre, Kristal-İş Sendikası karara tepkili. 'Kanun dışı' diye nitelediği erteleme kararını yürütmeyi durdurma ve iptal talebiyle Danıştay’a götürecek. Yazılı bir açıklama yapan sendika, erteleme gerekçesi olan “milli güvenlik” ifadesine de dikkat çekti:
“Pencere ve otomobil camı, çay ve su bardağı ile meşrubat şişesi üreten fabrikalarda uygulanan grevin milli güvenlik ve genel sağlığı bozucu olduğunu iddia etmek akılla, mantıkla, hukukla ve bilimle bağdaşmaz. AKP hükümetinin bu kararının temel nedeninin başta Şişecam olmak üzere sermaye gruplarından gelen talepler olduğunu ve “genel sağlık ve milli güvenlik” gerekçesinin sadece bahane olduğu biliyoruz.”
‘Eski maaşla çalışmaya devam'
Kararla ilgili konuştuğumuz Kristal İş Sendikası Trakya Şube Başkanı Hüseyin Seren, işçilerin henüz işbaşı yapmadıklarını ama işe başlayacaklarını söyledi.
Karara işçiler de tepkili. Telefonla ulaştığımız Lüleburgaz’daki şişecam fabrikasında çalışan işçilerden Cemil Akyıldız, 60 gün boyunca bir şey yapamayacaklarını, aldıkları eski maaşla işe devam edeceklerini söyledi. Gün içinde iş başı yapacaklarını söyleyen Akyıldız “Artık elimiz bağlı. İşveren sırtını devlete bağlamış. Yapacak birşeyimiz yok. Yılbaşından beri düşük ücretle çalışıyorduk. 60 gün daha bu şekilde eski maaşla devam edeceğiz. Hepimiz mağduruz. İki ay sonra ne olacağı da belli değil. Her şey işverenin lehine. İstediği gibi hareket edecek. Moralimiz bozuk. Moral bozukluğuyla mecburi iş başı yapacağız.” dedi.
'İş güvenliğimiz yok'
Grevle ilgili karar Resmi Gazete’de henüz yayınlanmadan önce dün (26 Haziran) Şişecam’ın Lüleburgaz’daki Trakya Cam, Otocam ve Paşabahçe fabrikalarına çalışan grevci işçilerin taleplerini dinledik. Fabrikaların önünde ilk etapta, “Bu iş yerinde grev var” yazılı pankart dikkati çekiyordu. Konuştuğumuz tüm işçiler, “Bizim amacımız fabrikamızı zarara uğratmak değil. Hakkımız olan emeğimizin karşılığını almak” diyor. Grevci işçiler bir an önce iş başı yapmak istediklerini ama talepleri karşılanmadığından greve devam ettiklerini belirttiler. Sıcaktan korunmak için ağaçların dibinde oturan işçilere, özel araçlarını neden fabrikanın giriş çıkışında park ettiklerini sorduğumuzda, “Ürettiğimiz malı sevk etmek istiyorlar. Biz de, araçlarımızla yolu kapatarak, yüklü TIR’ların dışarıya çıkmasını engelliyoruz” yanıtı verdiler.
Peki talepleri neler? Neden grev kararı aldılar? Hepsi üç talepten bahsediyor. İş güvenliği, ücretlerin düşüklüğü ve eşitsizliği ile kazanılmış hakların iade edilmemesi… İşçilerden Murat Derviş, 28 yaşında. Çorlu’da kirada oturuyor. Kira artı faturalar 560 TL sadece evin masrafına verdiğini söylüyor. Başaran, 900 TL maaş aldığını belirterek, şunları söylüyor:
“Bu parayla nasıl geçineceğiz. İş güvenliğimiz de yok. Cam gibi çok tehlikeli bin 600 derece sıcaklıkta çalışıyoruz. Ani bir dalgınlıkta tehlikeye neden olabilir. Hastalandığımız zamanlarımız oluyor. Doktora gidip, istirahat alamıyoruz. Çünkü işveren raporlu olduğumuz günleri primlerimizden kesmeyi düşünüyor. Ücretler düşük, iş güvencemiz yok. İş güvenliği için kontroller çok yapılmıyor. Bu yüzden buradayız.”
'Eşit maaş olsun'
Bu sırada Murat Başaran, araya giriyor, “Robot muyuz hasta olmayalım. İşverenin makineleri bile bozulur” sözleriyle tepki gösteriyor. Başaran, 25 yıldır Trakya Cam’da çalışıyor. İki çocuk babası. Fabrikaya asgari ücretle girmiş ama şimdi 2 bin TL maaş alıyor. Konuştuklarımızdan en fazla maaş alan işçi. O, greve daha çok yeni başlayan işçi arkadaşları için katıldığını söylüyor. Murat Başaran “Aynı zor işi yapıyoruz ama aynı maaşı almıyoruz. Yeni alınan işçilere asgari ücret veriliyor. Çok yetersiz. Eşit maaş olsun” diyor.
‘Bu maaşla ev geçindirmek zor’
Otocam Fabrikası’nda çalışan Nevzat Çağlayan ise alınan ücreti net olarak anlatıyor: “Mevcut saat ücretimiz ortalama 9 lira 24 kuruş. Bu yıl istediğimiz zammı 1 lira 85 kuruşa çektik. İşveren ise 0.93 kuruş öneriyor. Bizim isteğimiz ise eşit ücret. Eşit işse eşit ücret de olsun.”
Aynı yerde çalışan Serkan Ortaç da aynı konudan yakınıyor. 11 yıldır çalışıyor. Bir çocuk babası. Eşi hamile. Ayda ortalama 225 saat çalışıyor. Saat ücreti 5 lira. Aldığı net maaş bin 190 TL. Ortaç “Artık dört nüfuslu olacağız. Geçim sıkıntısı artacak. Bu parayla değil ev almak geçindirmek bile zor” ifadelerini kullanıyor. Ahmet Bahar ise, greve 13 yaşındaki kızı Ilgın ile katılmış. Ahmet Bahar 25 yıldır çalıştığını dile getirerek, “Şirket dünya dördüncüsü. Hedefi dünya üçüncüsü olmak. Ama çalışanlarına ise asgari ücret ödüyor. Yakışıyor mu dünya dördüncüsü bir şirkete” sözleriyle tepki gösteriyor.
Paşabahçe Fabrikası’ndaki greve katılan işçilerden Ahmet Aksoy ise, “eşit işe eşit ücret” talepleri olduğunu belirterek, “Yeni başlayan işçi arkadaşlarımızın çoğu aile katkısıyla geçiniyor. Çok zor koşullarda çalışıyorlar ama geçinemiyorlar. Bu yüzden grev kararı aldık. Taleplerimiz yerine gelmeden greve devam edeceğiz” diyor.
Şişecam: Yüzde 11.79 artış önerdik
Grevle ilgili Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A. Ş ise görüşmeler boyunca yapıcı bir tavır aldığını söylüyor. İnternet sitelerinde yer alan yazılı açıklamada, "2014 yılı başından bu yana devam eden görüşmelerde, gerek ücret artışlarında, gerekse yan haklarla ilgili düzenlemelerde temel gösterge olan enflasyonun üzerinde artış önerisinde bulunan Topluluğumuz, bu sürecin en hızlı şekilde ve mutabakatla tamamlanması için gerekli her türlü çabayı göstermiştir" ifadesi kullanıldı.
Açıklamada, Şişecam yönetiminin, işçilere, ilk yıl için, 2013 yılsonu enflasyon rakamının 4,39 puan üzerinde ortalama yüzde 11,79 oranında artış önerdiği belirtiliyor.
