İstanbul Film Festivali'nde sansür depremi; Türkiye yapımı filmler geri çekiliyor

Ertuğrul Mavioğlu ve Çayan Demirel’in yönettiği PKK mensuplarının Türkiye'de yer alan kamplardaki hayatlarını anlatan belgesel Bakur’un (Kuzey), İstanbul Kültür ve Sanat Vakfı tarafından düzenlenen 34. İstanbul Film Festivali’nde gösterileceği açıklanmıştı. Ancak belgeselin gösterimi "kayıt tescil belgesi olmadığı" gerekçesiyle engellendi. Belgeselin yapımcıları sansürün kaynağı olarak Kültür Bakanlığı'nı işaret ederken festivale katılan Türkiye yapımı filmler, sansüre tepki olarak gösterimden çekildi. Yapılan toplu açıklamada, "Festivallerde gösterilecek yabancı filmlerden istenmeyen bu belgelerin yerli yapımlar için bir zorunluluk haline getirilmesini kabul etmiyoruz. Bunu bir baskı ve sansür olarak nitelendiriyoruz" denildi. 

Filmin yapımcı ve yönetmenleri ile sinemacıların Cezayir Restaurant'ta yaptığı basın toplantısında, "Bakur belgeselinin uğradığı sansür kaldırılıp, filmin festival gösterimi özgürce yapılana kadar filmlerimizi İstanbul Film Festivali’nde hiçbir şekilde göstermeyeceğimizi ve bu koşullar altında İstanbul Film Festivali’nin tüm gösterimlerini durdurmasını talep ettiğimizi kamuoyuna duyururuz" ifadeleri kullanıldı. 

 

Ne oldu?

 

PKK mensuplarının Türkiye kamplarındaki hayatlarını anlatan Bakur’un gösterimi, Kültür ve Turizm Bakanlığı'nca "kayıt tescil belgesi olmadığı" gerekçesiyle yasaklandı. Bakanlığın gerekçesi ile ilgili açıklama yapan İKSV, belgenin yabancı yapımlardan istenmediğini belirterek ayrımcılık yapıldığını savunurken belgenin sağlanması durumunda Bakur'un gösteriminin ileriki bir tarihte yapılabileceğini belirtti. iKSV imzalı metinde şu ifadeler yer aldı:  

TC Kültür ve Turizm Bakanlığı Sinema Genel Müdürlüğü’nden İstanbul Kültür Sanat Vakfı’na gönderilen yazıyla “Sinema Filmlerinin Değerlendirilmesi ve Sınıflandırılmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik”in 15. maddesi uyarınca festivallerde gösterilecek Türkiye’de üretilen filmlerin kayıt tescil belgesi almış olması zorunluluğu hatırlatılmıştır.

Yasal mevzuat gereği, “ülke içinde üretilen filmler kayıt ve tescil edilmiş olmak kaydıyla” festivallere katılabilir. Kayıt tescil belgesi olmayan ve Türkiye’de üretilen filmlerin gösterilmesi halinde hukuki yaptırım uygulanacağından bu belgeye sahip olmayan filmler İstanbul Film Festivali kapsamında gösterilemeyecektir.

Bu nedenle, 12 Nisan Pazar günü saat 16.00’da Atlas Sineması’nda gösterileceği duyurulan, Çayan Demirel ve Ertuğrul Mavioğlu’nun yönettiği Kuzey / Bakur adlı filmin gösterimi yapılamayacaktır. Filmin kayıt tescil belgesi alması durumunda, önümüzdeki günlerde gösterileceği zamanlama açıklanacaktır.

Yabancı filmler bu yönetmelik kapsamında değerlendirilmemektedir. İstanbul Film Festivali olarak yabancı filmler için tanınan muafiyetin yerli yapımlar için de uygulanması gerektiğini düşünüyoruz. İstanbul Film Festivali, şimdiye kadar programında gösterilecek yerli filmlere de yönetmeliğin yurtdışı filmlere tanıdığı istisnanın uygulanması için görüşmelerde bulunuyordu ve bulunmaya devam edecek. Ancak halihazırda bu yönetmelik gereği festivale seçilen filmlerin gösterilebilmesi için kayıt tescil belgesi almaları zorunluluğu devam ettiğinden festival kapsamında gösterilecek diğer yerli filmlerin de bu belgeyi alması gerekmektedir.

Bu filme bileti olan izleyiciler, iade için bilet aldıkları gişeye (İKSV'den alanlar İKSV'ye, Biletix ve sinemalardan alanlar Biletix'e) başvurabilirler.

 

Yapım şirketi: Sansüre karşı dayanışma

 

Filmin yapım şirketi Surela Film Yapım’dan sansürle ilgili yapılan açıklamada şunlar söylendi:

Belgesel filmimiz BAKUR’un 34.İstanbul Film Festivali kapsamında bugün gerçekleşmesi gereken ilk gösterimi, Kültür Bakanlığı’nın çıkardığı engel nedeniyle gösterime bir gün kala iptal edilmiştir. Kültür Bakanlığı, Festivale gönderdiği tebligatla ‘kayıt ve tescil belgesi' almamış olan yerli filmlerin programdan çıkarılmasını istediğini bildirdi. Kültür Bakanlığı ile yaptıkları görüşmelerden bir sonuç çıkmayınca, tebligata göre gereğini yapmak zorunda olduklarını belirten Festival yönetimi, BAKUR’un gösteriminin iptal edildiğini duyurdu. Filmimizin gösteriminin önündeki engellerin kaldırılması için çeşitli girişimlerde bulunduysak da, bunların tümü sonuçsuz kaldı. Gelinen noktada; Pek çok prosedürü tamamlayarak festival programına alınmış filmlerin doğrudan bakanlıktan gelen baskı sonucunda gösterimden kaldırılması açık bir sansürdür. Kültür Bakanlığı, filmlerin gösterimlerinde ‘kayıt ve tescil belgesi ile eser işletme belgesi’ almış olma şartını, ifade özgürlüğünü hiçe sayarak keyfi bir sansür mekanizması olarak zaman zaman karşımıza çıkarmaktadır. Kültür Bakanlığı’nın sinemacıların hak ve özgürlüklerini hiçe sayarak, tüm itiraz ve mücadelelerimize rağmen sürdürdüğü bu yasakçı uygulamalarını kabul etmiyoruz. Kültür Bakanlığı’nın festivallerde yeniden eser işletme dayatmasına girişmesi BAKUR belgeseli gösterimi açısından bir engelmiş gibi sunulmakla birlikte, asıl olarak tüm sinema izleyicilerini ve film emekçilerini yakından ilgilendirmektedir.  Bunları göz önünde bulundurarak 'Bakur’un bugünkü gösteriminin iptal edilmiş olması nedeniyle duyduğumuz üzüntüyü kamuoyuyla paylaşıyoruz. 'Bakur’un en geniş izleyici topluluğuyla buluşması için elimizden geleni esirgemeyeceğimizi kamuoyuna duyuruyor ve herkesi sansüre karşı dayanışmaya çağırıyoruz.

 

Türkiye yapımı filmler geri çekildi

 

İstanbul Film Festivali'nde, 'Bir Gerilla Belgeseli: Bakur'un gösteriminin engellemesinin ardından tüm filmler festivalden çekilme kararı aldı. Filmin yapımcı ve yönetmenleri ile sinemacılar bugün Cezayir Restaurant'ta bir basın toplantısı düzenledi.

Toplantıda yapılan açıklamada; "Bakur belgeselinin uğradığı sansür kaldırılıp, filmin festival gösterimi özgürce yapılana kadar filmlerimizi İstanbul Film Festivali’nde hiçbir şekilde göstermeyeceğimizi ve bu koşullar altında İstanbul Film Festivali’nin tüm gösterimlerini durdurmasını talep ettiğimizi kamuoyuna duyururuz" ifadelerine yer verildi. 

İşte o açıklama ve festivalden çekilen filmlerin listesi:

34. İstanbul Film Festivali kapsamında BAKUR (KUZEY) adlı belgesel filmin bugün gerçekleşmesi gereken ilk gösterimi, Kültür Bakanlığı’nın kayıt-tescil ve eser işletme belgeleri olmayan yerli filmlerin festivalde gösterilemeyeceğini bildirmesi üzerine, festival yönetimi tarafından iptal edilmiştir.

Biz aşağıda ismi bulunan sinemacılar, kayıt-tescil ve eser işletme belgelerinin bir sansür aracı olarak filmlerin gösterimlerini engellemek için dayatılmasına karşı çıkıyoruz. Festivallerde gösterilecek yabancı filmlerden istenmeyen bu belgelerin yerli yapımlar için bir zorunluluk haline getirilmesini kabul etmiyoruz. Bunu bir baskı ve sansür olarak nitelendiriyoruz.

Ayrıca, haftalar önce Festival’in programı açıklanmış, hatta eser işletme belgesi olmayan bazı yerli filmler sorunsuzca gösterilmiştir. Bu müdahalenin Bakur filminin gösterimine yönelik yapılması, bu sansürün arkasında siyasi bir karar olduğunu da gözler önüne sermiştir.

Filmlerimizin özgürce izleyiciyle buluşmasının önündeki bütün engellerin derhal kaldırılmasını talep ediyoruz. Eser sahipleri olarak, eser işletme belgesi olsun olmasın bu belgeyi festivallere ibraz etmeyi reddediyoruz.

BAKUR belgeselinin uğradığı sansür kaldırılıp, filmin festival gösterimi özgürce yapılana kadar filmlerimizi İstanbul Film Festivali’nde hiçbir şekilde göstermeyeceğimizi ve bu koşullar altında İstanbul Film Festivali’nin tüm gösterimlerini durdurmasını talep ettiğimizi kamuoyuna duyururuz.

Ayrıca, tüm festivalleri, sinema meslek birliklerini, sinema emekçilerini, sinema yazarlarını ve tüm sinemaseverleri sansüre karşı dayanışmaya çağırıyoruz.  

Ertuğrul Mavioğlu (Bakur)

Ayşe Çetinbaş (Bakur)

Koray Kesik (Bakur)

Ahmet Bawer Aydemir (Bakur)

Gürcan Keltek (Koloni)

Aziz Mullaaziz (Koloni)

Fırat Gürgen (Koloni)

Cem Kaya (Motör)

Eytan İpeker (İdil Biret: Bir Harika Çocuğun Portresi)

Erol Karakaya (İs)

Bingöl Elmas (Komşu Komşu Hu)

Gürkan Hacır (Haziran Yangını)

Özlem Küskü (Haziran Yangını)

Kazım Öz (Beyaz Çınar)

İhsan Kaçar (Berroj)

Ömer Leventoğlu (Berroj)

Zekeriya Aydoğan (Çırılçıplak/Şılfîtazî)

Deniz Yeşil (Yollara Düştük)

Hacı Orman (Homo Politicus)

Metin Kaya (Soluk)

Nadir Öperli (Nefesim Kesilene Kadar)

Emel Emine Balcı (Nefesim Kesilene Kadar)

Faruk Hacıhafızoğlu (Kar Korsanları)

Barış Atay (Eksik)

Bilge Elif Turhan (Sarmaşık)

Tolga Karaçelik (Sarmaşık)

Caner Erzincan (Yeni Dünya)

Ali Atay (Limonata)

Mehmet Eryılmaz (Misafir)

Murat Düzgünoğlu (Neden Tarkovski Olamıyorum)

Osman Özcan (Neden Tarkovski Olamıyorum)

Çiğdem Vitrinel (Fakat Müzeyyen Bu Derin Bir Tutku)

Erol Mintaş (Annemin Şarkısı) 

Zeynep Dadak (Ufak Hakikatler)  

Pelin Esmer (Ulusal Belgesel Jürisi)

Emel Çelebi (Ulusal Belgesel Jürisi)  

Erden Kıral

Nuri Bilge Ceylan

Zeynel Doğan

Özgür Doğan

Reis Çelik

Onur Ünlü

Elif Refiğ

Cem Öztüfekçi

Aynur Özbakır

Nejla Demirci

Necati Sönmez

Erdal Ceviz

İsmail İçen

Can Kılcıoğlu

Nermin Aytekin

Nihan Katipoğlu

Nil Perçinler

Ender Yeşildağ

Aslı Ertürk

Rojda Akbayır

Asena Günal

Eylem Ertürk

Zeynep Güzel

Vuslat Saraçoğlu

Can Candan

Elif Ergezen

Eset Akçılad

Sinan Yusufoğlu

Mustafa Dok

Mehmet Ünal

Çiçek Kahraman

Gizem Bayıksel

Bilge Taş

Esra Özban

Funda Alp

Önder Çakar

Somnur Vardar

Pelin Başaran

Feyha İren

Anna Maria Aslanoğlu

Emre Yeksan

Gökçe İnce

Aslı Özgen Tuncer

Sabahat Gerek

Seher İnan

Seray Şahiner

Enis Köstepen

Emin Alper

Cemil Oğuz

Seren Yüce

Tülin Özen

Tunç Erenkuş

Murat Bayramoğlu

Cihan Aslı Filiz

Özcan Vardar

Belmin Söylemez

Haşmet Topaloğlu

Ali Kemal Çınar

Erhan Odabaş

Ali Aga

Azra Deniz

Okyay Mustafa Ünlü  

SİYAD

Siyah Bant

Yeni Film Dergisi

Altyazı Aylık Sinema Dergisi

documentarist İstanbul Belgesel Günleri

Hangi İnsan Hakları Film Festivali

Pembe Hayat Kuir Fest