Odağında HDP milletvekillerinin bulunduğu dokunulmazlıkların kaldırılmasına ilişkin anayasa değişikliği teklifin tamamı için yapılan oylamada 376 evet, 140 hayır oyu verildi. 5 milletvekili çekimser oy verirken, boş oy sayısı 7, geçersiz oy sayısı 3 oldu. 1. madde oylamasında da 373 evet, 138 ret, 3 geçersiz, 8 çekimser, 9 boş oy çıkmıştı. 2. madde 374 evet, 136 hayır, 4 çekimser, 11 boş, 1 geçersiz oyla kabul edildi. Böylece dokunulmazlıkların kaldırılmasında referandum sınırı olan 367 aşılmış oldu. 367 sınırının geçilmesinde 20'ye yakın CHP'li milletvekilinin "Evet" yönünde oy kullanması etkili oldu. Anayasa uyarınca Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan isterse değişiklik teklifini referanduma götürecek. Ancak Erdoğan’ın anayasa değişikliği teklifini referanduma götürmesi beklenmiyor.
Dokunulmazlıkların kaldırılmasına ilişkin anayasa değişikliği teklifi için ilk tur oylama TBMM Genel Kurulu’nda 17 Mayıs Salı günü yapılmıştı. 1. maddenin oylamasında 350 kabul, 148 ret oyu çıkmıştı. 5 milletvekili çekimser oy kullanırken, 27 milletvekilinin kullandığı oy geçersiz sayılmıştı. İlk maddenin ardından Genel Kurul'da dokunulmazlıkların kaldırılmasına ilişkin teklifin 2. maddesinin oylamasına geçilmiş, 2. maddenin oylamasında 357 kabul, 149 ret oyu çıkmıştı. Çekimser oy sayısı 16 olurken, 6 oy da geçersiz sayılmıştı.
Anayasa değişiklikleri TBMM Genel Kurulu'nda iki tur görüşüldükten sonra üye tam sayısının (550) 5’te 3’ünün (330) desteğiyle gerçekleşebiliyor. Anayasa değişikliğini destekleyen milletvekili sayısı 330 ile 367 arasında kalırsa, anayasa uyarınca değişikliğin referanduma (halkoyuna) götürülmesi zorunlu. Değişikliği destekleyen milletvekili sayısı 367’yi aşarsa, anayasa cumhurbaşkanına isterse değişikliği referanduma sunma yetkisi tanıyor.
Doğan Akın: 20 soruda dokunulmazlıklar; siyaseti bu yargıya mı teslim edeceğiz?
1. madde oylaması
Odağında HDP milletvekillerinin bulunduğu dokunulmazlıkların kaldırılmasına ilişkin anayasa değişikliği teklifi için ikinci tur oylama bugün TBMM Genel Kurulu’nda yapıldı.
Dokunulmazlık görüşmesinde 1'inci maddenin 2'nci tur gizli oylamasının sonuçlarına göre 531 milletvekili oy kullandı. İlk madde 373 oyla kabul edildi. 138 vekil maddenin reddi yönünde oy kullandı. Sandıklardan 8 çekimser, 9 boş ve 3 geçersiz oy çıktı.
2. madde oylaması
İkinci madde için yapılan gizli oylamada 526 milletvekili oy kullandı. Oylamada 374 kabul, 136 ret, 4 çekimser, 11 boş, 1 geçersiz oy çıktı. İlk maddeye göre kabul oyları 1 arttı, ret oyları 2 düştü. Genel Kurulda, 2. maddenin kabul edilmesinin ardından teklifin tümü üzerindeki oylamaya geçildi.
376 oyla kabul
Dokunulmazlık teklifi 376 oyla kabul edildi. Teklife 140 ret oyu çıktı. Dokunulmazlık referanduma kalmadan geçti. Çekimser 5, geçersiz 7, boş 3 oy çıktı. Böylelikle dokunulmazlık teklifinin tümü 376 oyla referandumsuz kabul edildi. Teklif, Meclis'ten geçti.
İşte TBMM Genel Kurulu’ndaki
anayasa değişikliği teklifi
- TBMM’de görüşülen ve kabul edilmesi halinde milletvekillerinin dokunulmazlıklarını düzenleyen anayasanın 83. maddesinin geçici madde ile değiştirilmesini öngören anayasa değişikliğine ilişkin kanun teklifi şöyle:
MADDE 1 - 7/11/1982 tarihli ve 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasına aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.
"GEÇİCİ MADDE 20 - Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte; soruşturmaya veya soruşturma ya da kovuşturma izni vermeye yetkili mercilerden, Cumhuriyet Başsavcılıklarından ve Mahkemelerden, Adalet Bakanlığına, Başbakanlığa, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına veya Anayasa ve Adalet Komisyonu Üyelerinden Kurulu Karma Komisyon Başkanlığına intikal etmiş yasama dokunulmazlığının kaldırılmasına ilişkin dosyaları bulunan milletvekilleri hakkında, bu dosyalar bakımından, Anayasanın 83 üncü maddesinin ikinci fıkrasının birinci cümlesi hükmü uygulanmaz.
Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren on beş gün içinde; Anayasa ve Adalet Komisyonu Üyelerinden Kurulu Karma Komisyon Başkanlığında, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığında, Başbakanlıkta ve Adalet Bakanlığında bulunan yasama dokunulmazlığının kaldırılmasına ilişkin dosyalar, gereğinin yapılması amacıyla, yetkili merciine iade edilir."
MADDE 2 - Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer ve halkoylamasına sunulması halinde oylanır.
- Teklifin atıfta bulunduğu anayasanın 83. maddesi
MADDE 83. – Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri, Meclis çalışmalarındaki oy ve sözlerinden, Mecliste ileri sürdükleri düşüncelerden, o oturumdaki Başkanlık Divanının teklifi üzerine Meclisçe başka bir karar alınmadıkça bunları Meclis dışında tekrarlamak ve açığa vurmaktan sorumlu tutulamazlar.
Seçimden önce veya sonra bir suç işlediği ileri sürülen bir milletvekili, Meclisin kararı olmadıkça tutulamaz, sorguya çekilemez, tutuklanamaz ve yargılanamaz. Ağır cezayı gerektiren suçüstü hali ve seçimden önce soruşturmasına başlanılmış olmak kaydıyla Anayasanın 14 üncü maddesindeki durumlar bu hükmün dışındadır. Ancak, bu halde yetkili makam, durumu hemen ve doğrudan doğruya Türkiye Büyük Millet Meclisine bildirmek zorundadır.
Türkiye Büyük Millet Meclisi üyesi hakkında, seçiminden önce veya sonra verilmiş bir ceza hükmünün yerine getirilmesi, üyelik sıfatının sona ermesine bırakılır; üyelik süresince zamanaşımı işlemez.
Tekrar seçilen milletvekili hakkında soruşturma ve kovuşturma, Meclisin yeniden dokunulmazlığını kaldırmasına bağlıdır.
Türkiye Büyük Millet Meclisindeki siyasî parti gruplarınca, yasama dokunulmazlığı ile ilgili görüşme yapılamaz ve karar alınamaz.
Meclis'te laiklik tartışması
Dokunulmazlıkların kaldırılmasına ilişkin anayasa değişikliği teklifinin ikinci tur görüşmeleri, laiklik tartışmalarıyla başladı. Kahraman, 19 Mayıs Atatürk'ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı'nı kutladı ve grup başkanvekillerine bu konuda söz verdi.
CHP Grup Başkanvekili Levent Gök, Kahraman'ın "anayasadan laiklik kavramının çıkarılması gerektiğine" yönelik açıklamada bulunduğunu savunarak, bu sözleri söylediyse Kahraman'dan Meclis ve kamuoyundan özür dilemesini istedi.
Gök, Kahraman'ın bu şartlar altında Meclis Başkanlığı görevini üstlenerek, oturumu yönetmesini uygun bulmadığını söyledi.
TBMM Başkanı Kahraman, bu sözlerinden iki gün sonra bir açıklamada bulunduğunu, anayasayı gayet iyi bildiğini, bu noktada çalışmalar yaptığını anımsattı.
Kahraman, anayasa aykırı bir durumun söz konusu olmadığını, hiçbir kavramın tarifsiz olmayacağını belirterek, "Ben 'tarif yapılması lazım' dedim. Sözlerim doğrudur. Belki aksettirenler yanlış aksettirdi" diye konuştu.
CHP'lilerden "Türkiye laiktir laik kalacak" sloganları
Bu arada CHP milletvekilleri ayağa kalkarak, "Türkiye laiktir laik kalacak" sloganı attılar. AKP milletvekilleri de CHP'ye tepki gösterdi. Gök'ün itirazlarını sürdürmesi üzerine Kahraman, "Huzuru bozmayalım, boşuna polemiğe girmeyelim. Bu anayasaya ve içtüzüğe, mevzuata bağlıyım; hukuku gayet iyi biliyorum" dedi.
