Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan dünkü konuşmasında başkanlık sistemiyle ilgili olarak tüm yetkilerin devlet başkanında toplandığı Meksika modelini örnek verdi. Başkan yardımcısı ve başbakan bu sistemde yok. Neredeyse tüm yetkiler başkanda toplanıyor.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Beştepe Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nda 10 ilden 380 muhtarla bir araya geldi. Daha önce iki kere muhtarlar toplantısı yapan Erdoğan, Türkiye’deki 50 bin muhtarın tamamıyla hasbıhal etmeyi planladıklarını söyledi.
‘Genlerimizde başkanlık var’
“Bizim genlerimizde aslında başkanlık sistemi vardır” diyen Erdoğan, Meksika’da yasama organı başkanının, devlet başkanı olduğunu vurgulayarak şunları söyledi: “Çalışmalar nasıl diyorum, ‘Biz gayet halimizden memnunuz, iyi gidiyor’... ABD’ye bakıyorsun... Dünyada en ileri demokrasi nerede? Sorulduğunda ABD, ekonomi de hakeza ABD deniyor. Enteresandır onlar da parlamenter demokrasiyle bir yere kadar geldiler orada patinaj başladı. Başkanlık sistemine geçtiler, bir anda yükseldiler. Başkanlık sisteminde parlamento iki kamaralı sistem olur, tek olur. Biz tek olmasının isabetli olacağını düşünüyoruz. Yani hem senato hem millet meclisi olmasına gerek yok. Aynen bugünkü gibi olur ve başkana verdiği yetki neyse sen ancak o yetkiyi kullanabilirsin. Ondan daha ileri gidemezsin ve denetim noktasında güçlüdür. İyi hesaba çeker.”
Tek turlu seçimle 6 yıl için seçiliyor
Meksika’da ABD’den çok daha geniş yetkilere sahip bir başkanlık sistemi var. Hatta bazı siyasi gözlemciler ‘6 yıllık diktatörlük’, ‘Emperyal başkanlık’ yorumlarıyla bu sistemi eleştiriyor. Vatan'da yer alan habere göre, Meksika tipi başkanlık sisteminin detayları şöyle:
- Başkanlar tek turlu seçimle halk tarafından seçiliyor. Hangi aday daha fazla oy alırsa başkan o kişi oluyor. Şu anki başkan Nieto, yüzde 38 oy alarak 2012’de seçildi.
- Başkan 6 yıllık dönem için seçiliyor. Bir daha seçilme şansı yok.
- Başkan yardımcısı ve başbakan bu sistemde yok. Neredeyse tüm yetkiler başkanda toplanıyor.
- Başkanın bakanları, Anayasa Mahkemesi yargıçlarını, başsavcıyı, emniyet genel müdürünü ve kuvvet komutanlarını büyükelçileri atama yetkisi var.
- Meclisin kabul ettiği yasaları hatta bütçeyi veto edebiliyor, meclise yasa tasarısı sunabiliyor.
- Partili başkan, 3 yılda bir yapılan seçimlerinde adayları belirleyebiliyor. Kendisinden sonra istediği kişiyi aday gösterme hakkı var.
- Savaş ve barışa karar verebiliyor, milletlerarası anlaşmaları müzakere yetkisi mecliste değil başkanda.
