Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı Konya Ticaret Odası'nda “Para Politikaları” konulu sunum yapıyor. Başçı sunumunda “Enflasyon üzerinde döviz kurunun etkisi faizlerin etkisinden daha fazla” dedi. Başçı, Başbakan Tayyip Erdoğan’ın faiz eleştirisine yönelik olarak Almanya’daki yasaları örnek göstererek, “Bu sayede özel sektöre daha geniş kaynak aktarımı mümkün olup faizler aşağı çekilebiliyor” ifadelerini kullandı. Başbakan Tayyip Erdoğan geçtiğimiz günlerde yüksek faizin yüksek enflasyona yol açtığını söylemişti. Merkez Bankası Başkanı Başçı, "Merkez Bankası bir vesayet kurumu değildir. Merkez Bankası vasi değildir, bir acentedir. Teknik bir kurumdur, siyasetin dışındadır ve şeffaftır" dedi.
Dolar IŞİD'in Musul'a girip Türk Konsolosluk görevlilerini rehin almasının ardından 2.08 TL'lerden bugün 2.14 TL'ye kadar çıktı. Bu konjonktürde Başçı'nın vereceği mesajlar da önemli olacak.
İşte Başçı'nın konuşmasından satır başları şöyle:
“Türkiye yüzde 4 büyürse gerçekten başarı elde etmiş olur diyebiliriz.. İhracatın büyümeyi ve dengelenmeyi desteklediği gözlemleniyor. Yeni ihracat talebi özellikle AB ülkelerinden gelmektedir. İhracat büyümeye olumlu katkı yapmaya devam edecek.
Türkiye'de tasarruf oranları düşük. Tasarruf oranının düşük olması cari açığın yüksek olmasına sebep oluyor. Döviz kuru gelişmeleri enflasyon artışında önemli bir rol oynamıştır.
Finansal eğitim yoluyla aşırı borçlanmanın önüne geçilmesi piyasa faiz oranının düşmesine yol açabilecektir.”
‘Üretimle büyümeye ağırlık vermek gerekiyor’
“İlk tartışmamız gereken şey "değirmenin suyu nereden gelecek" sorusu. Bunu tartıştıktan sonra para politikasının nasıl olması gerektiğine karar verebiliriz.
Aşırı tüketim yapan ülkelerden büyüme oranları düşük. Buradan çıkaracağımız ders mümkünse tüketerek değil üreterek büyüyelim. Yakın zamanda üretimle büyümeyi başardık. Bankaların üretime yönelik kredi vermesi ama tüketime yönelik kredilerde dikkatli davranması iyi bir kombinasyon.
Bankaların rasyoları iyi, riskleri iyi yönetiyorlar Ama bankacılık sektörünün açtığı krediler toplam 100 liralık mevduatın 50 lirasını kredi veriyorsa geri kalanını devlete borç veriyordu. Ne zaman ki devlet kamu bütçe disiplinini sağladı bankacılık100 liralık mevduatın 100'ünü kredi olarak sağlayabildi. Mali disiplin yardımcı oldu. 2011'den sonra ilk kez bu oran yüzde 100'ün üstüne çıkmaya başladı. Yani 100 liralık mevduata 135 liralık krediye kadar çıktılar. Bankalar yurtdışından borçlandılar bunu yurtiçinde kredi olarak veriyorlar. SWAP anlaşmalarıyla kur risklerini yabancı aktörlere transfer ettiler. Bu yürüyebilir ancak zaman zaman istenmeyen oynaklıklar olabilir. Bu yüzden kesin çözüm aşırı tüketimi kademeli olarak aşağı çekmemiz.
Kamuda mali disiplin çok önemli. Almanya'da bununla ilgili Anayasa maddesi var. Bu sayede özel sektöre daha geniş kaynak aktarımı mümkün olup faizler aşağı çekilebiliyor.”
‘Irak'ı yakından takip ediyoruz’
“İşsizlik oranı yüzde 9'larda, bu alarm verecek kadar yüksek değil.
Irak ile ilgili gelişmeleri yakından takip ediyoruz.”
‘Kurun etkisi enflasyona daha fazla’
“Soru şu: Faizler artarsa enflasyon artar mı? Bu sorunun cevabında maliyet kanalı vardır. Ama küçük bir karar vardır. TL borçlanma maliyetinin az olması sebebiyle buradaki artış enflasyonu az artırıyor. Döviz kurunun yarattığı maliyet baskısı daha fazla kısa vadede. Kurların istikrara kavuşması kısa vadede enflasyon için önemli. Enflasyon üzerinde döviz kurunun etkisi faizlerin etkisinden daha fazla. Bu yıl cari açık yüzde 5'e doğru hızla inecek.
Yüzde 15 kredi büyümesi hükümetin orta vadeli programına uyumludur. Belki gelecek yıl belki bir sonraki yıl yüzde 5 reel büyüme yapabiliriz. Gelecek yıl hem enflasyonu hem cari açığı düşüreceğiz, hem de büyüme iyi gidecek. 2015 yılı Türkiye için çok önemli bir yıl. G7 toplantısına gidip o toplantıda "Enflasyonu yüzde 5'e düşürüyoruz." diyebilmem gerekiyor."
İşte Erdem Başçı'nın döviz kurunun enflasyona etkisini anlatırken sunumunda kullandığı grafik
"Yüzde 15 kredi büyümesi hükümetin orta vadeli programına uyumludur. Belki gelecek yıl belki bir sonraki yıl yüzde 5 reel büyüme yapabiliriz. Gelecek yıl hem enflasyonu hem cari açığı düşüreceğiz, hem de büyüme iyi gidecek. 2015 yılı Türkiye için çok önemli bir yıl. G7 toplantısına gidip o toplantıda "Enflasyonu yüzde 5'e düşürüyoruz." diyebilmem gerekiyor.
Merkez Bankası bir vesayet kurumu değildir. Bir acentadır. 5 yıl sonra bakarsınız Merkez Bankası Başkanı başarılı mı başarısız mı, sabır gerekli. Enflasyon ölçülür. Hedef bellidir. Tutturdun mu tutturamadın mı? 5 yılın sonunda bakarsınız kaç yıl tutturdunuz kaç yıl tutturamadınız? Başkan başarılı mı başarısız mı? Belli olur. Neden 5 yıl? Çünkü parasal aktarım mekanizması gecikmeli çalışır. Bugün aldığınız bir karar 1,5 - 2 - 3 yıl sonra etkisini gösterir. O yüzden sabır gerekir. Merkez Bankası siyastin dışındadır. Bu ay enflasyonda düşüş olacak ve bunun önümüzdeki aylarda devam etmesini bekliyoruz. Büyük bir şok gelirse elimizde çok güçlü araçlar var."
'Faizin yüksek olmasını biz de istemeyiz'
"Faiz artırımları kısa vadede geçici sıkılaştırmalardır. Amerikan 10 yıl vadeli faizleri 1-1,5 puan arttı. Amerikan Merkez Bankası Başkanı bunu ekonomik istikrar için yaptı. Bunu yapmazsa enflasyon alıp başını gidebilir. Amerikan uzun vadeli faizlerinin artmasıyla bizde de tahvil faizleri arttı. Cari açık veren bir ülke olarak oradaki 1 puanlık artış bizi 1-1,5, 2 puan artış olarak etkiledi. Hindistan, Güney Afrika, Endonezya gibi cari açık veren ülkelerde uzun vadeli faizler arttı.
2008 küresel kriz öncesi reel faizler yüzde 12 civarındaydı. Küresel krizde Türkiye G20 tavsiyesine uymadı. Harcamaları artırmak için vergi indrimleri getirdi. Reel faizler çift haneden tek hanelere indi. Uzun süre 5'in altında reel faizler yaşadık. Mayıs 2013 öncesi 0'a iniyor. Fed başkanı açıklamasının ardından yüzde 2-3'e çıkıyor. Aralık ayında yüzde 5'e çıktı. Geçmişe göre mükemmel. Geleceğe göre inşallah daha çok düşüreceğiz. Faizlerin yüksek olmasını biz de istemeyiz. Ama bunu yapmak zorunda kalabiliyoruz. Enflasyonda geçici bozulma olursa durumu dikkatle inceleriz.
"Enflasyon düşene kadar sıkı para politikası duruşu devam edecek" sözü faiz indirimini dışlamaz. Piyasalar ölçülü faiz indiriminden 25,50,75 baz puanlık indirimi algılıyor. Irak'ı yakından izliyoruz. Gerekirse tedbir alırız. ancak şu aanda Ukrayna'da olduğu gibi oynaklık var."
TRT'de çizgi film
"Tasarruf kuruşla başlar" kampanyamızı başlıyoruz. Çocuklara yönelik bir kampanya. Çocuklar ve gençlerde tasarruf bilincinin oluşturulmasını hedefliyoruz. TRT ile de işbirliğine gittik. Çizgi film ürettik. Pilot uygulamalarını 23 Nisan şenliklerinde yaptık. Olumlu geri dönüş aldık.
