G20 Avustralya (Brisbane) toplantısının en sıcak gündem maddelerinden birisi vergi reformu.

Zira bütçe açığığıyla mücadele eden ABD ve AB, vergi cennetlerinden; şeffaf olmayan ve kişiye özel kurallarla uluslararası şirketlere daha az vergi ödeme olanağı sağlayan ülkelerden rahatsız.

AB Komisyonu’nun yeni başkanı Jean – Claude Juncker Lüksemburg eski Maliye Bakanı ve Başbakanı. Lüksemburg’ta son yirmi yıla damgasını vurmuş bir siyaset adamı anlayacağınız.

Bir zamanlar başbakanlığını yaptığı 543 bin nüfuslu ülkesiyse, uluslararası şirketlere dünyanın en posfesyonel vergiden kaçınma hizmetini sunan bir vergi cenneti.

Özellikle Alman basını başta olmak üzere, Avrupa ve ABD basınına göre Juncker, Lüksemburg’u bir vergi cenneti yapan düzenin mimarı.

Bir Financial Times haberine göre Lüksemburg’taki bankaların toplam aktif büyüklükleri ülkenin GSYH’nın 20 katına ulaşıyor. IMF hesabına göre dünyanın kişi başına düşen gelir itibariyle dünyanın en zengin ülkesi Lüksemburg.

Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu’na göre (The International Consortium of Investigative Journalists) Lüksemburg’ta gerçek anlamda bir merkezi ve faaliyeti olmadığı halde 300’den fazla uluslararası şirketin Lüksemburg devletiyle gizli vergi antlaşması var. Adı geçen şirketler arasında Pepsi, IKEA, AIG, Coach, Deutsche Bank, Abbott Laboratories var.

Sıkıntı yaratan konu AB’nin de gündeminde. Misal, AB Komisyonu Amazon.com’un bu tür bir antlaşması olup olmadığını soruşturuyor. Keza, Fiyat Chrysler hakkında da bu tür bir soruşturma var.

Malum, halen iki haftadır koltukta olan Juncker henüz başkan olmuşken, Lüksemburg’ta yapılan vergi hileleriyle ilgili 28 bin sayfalık belgenin sızdırılmasıyla çok zor durumda kaldı. Vaziyetin alev almasını önlemek üzere Brüksel’de basının önüne çıkarak bir açıklama yapmak zorunda kaldı ve mealen şunları söyledi:

“Lüksemburg’taki vergi düzeninin mimarı ben değilim, ama siyasi olarak sorumluluğum var. AB içinde vergi harmonizasyonu yok. Heryerde vergiden kaçınma var. AB içinde ortak bir vergi tabanı konusunda anlaşırsak sorun çözülür.”

Wall Street Journal’a göre Lüksemburg’taki vergi düzeninin mimarı ve gizli vergi antlaşmalarını yapan kişi “Monsieur Ruling,” lakaplı Marius Kohl. Elli binden fazla holding şirketin Lüksemburg’ta mükellefiyet talebine “evet” ya da “hayır” demiş olan Kohl geçen yıl emekli olmuş. Kohl adete Lüksemburg'ta yasama organı gibi çalışmış. Şirketine göre sözlü kurallar ihdas etmiş ve Lüksemburg gelir idaresi de bu kurallara göre antlaşma imzalayan şirketlerlere vergi salmış!

AB müktesebatının vergi başlığı altında, daha çok dolaylı vergilerin konuşulduğunu ve üye ülkeler arasında gelir ve kurumlar vergisi konusunda bir uyum olmadığını hatırlatalım. 

Öte yandan Junker geçen hafta Avrupa Parlamentosu’nda Avrupa Birliği olarak vergi cennetleri ve vergiden kaçınmaya imkan veren uygulamalarla mücadelenin önemine işaret eden bir konuşma yaptı. Yaptı ama, kimileri Juncker için “Tavuklar tilkiye emanet edildi!” dedi.

Almanya Maliye Bakanı Wolfgang Schäuble geçen hafta AB Komisynu’na, Lüksemburg’taki vergi hileleriyle ilgili olarak basına sızdırılan 28 bin sayfalık belgeyle ilgili olarak, AB ülkeleri vergi idareleri arasında hızlı bilgi alış verişine imkan sağlayacak bir mevzuat talebinde bulundu.

Alman Maliye Bakanlığı “Avrupa’nın vergiyle ilgili hakkaniyet ve şeffaflığı garanti etmesi gerektiği” görüşünde.

Anlayacağınız yeni başkanın, AB’nin en sıcak gündem maddesiyle ilgili olarak çabuk ve etkin adımlar atması ve inandırıcı olması gerekiyor.

Çıkış noktaları aynı olsa da Juncker’in akıllıca bir seçenek olduğunu düşünenler de var. Avusturya’da günlük yayımlanan Wiener Zeitung adlı gazete mealen şöyle yazmış:

“IKEA 2.5 milyar dolar kar etti, ama Lüksemburg sayesinde sadece 48 bin avro vergi ödedi. Bu yolla Avrupa sosyal modelini sürdürmek mümkün değil. Juncker artık AB Komisyonu başkanı. Bu duruma bir son vermek artık ona bağlı. ‘Tilkiyi tavuk kümesine koymak’ belki de doğru bir stratejidir. Çünkü en azından vergi kaçırma teknikleri konusunda çok fazla bilgi sahibi. Eğer birisi bu işe bir son verecekse o Juncker’dir.”

Jean – Claude Juncker, bu hafta sonu G20 toplantısının yapılacağı Avusturalya’nın Brisbane şehrinde, Komisyonu’nun yeni başkanı sıfatıyla AB ülkelerini temsilen bulunuyor. Toplantıda, AB’nin vergi hilelerine karşı alacağı önlemleri, konuya verdikleri önemli anlatacak ve kararlılık mesajı verecek. Mazisi nedeniyle AB komuoyu nezdinde konuyla ilgili olarak kredibilitesi sıfıra inmiş bir başkan olarak.

Avrupa basınında Juncker’in durumuyla ilgili olarak şu atasözüne atıf yapılıyor: “Islah olmuş bir fahişe kadar iffet taslayanı yoktur.” (There's no prude so great as a reformed whore.)

İstifa eder mi Juncker?

Göreceğiz.