27 Aralık 2011

2012 ile ilgili temel korku: Crowding out!

... Özel sektörün Avrupa bankalarına olan borcu, toplam borçlarının yaklaşık...


“Crowding out” için “dışlama” diyenler de var. Ama iktisatçılar arasında nedense İngilizce adıyla konuşulur.
“Crowding out” şu demek: Devlet, artan kamu harcamalarını finanse etmek için daha çok bono/tahvil ihraç ederek piyasadan borçlanırsa, şirketleri ve şahısları borçlanma piyasasından dışlamış olur. Çünkü devlet borçlanması artıkça piyasa faiz oranları yükselir. Devlet “hemen her zaman” piyasa faiz oranını ödeyebilir. Ancak devletin artan kamu harcamalarını finanse etmek için daha fazla tahvil piyasasına yönelmesi nedeniyle artan faiz oranları, belli bir eşikten sonra şirketlerin ve şahısların ödeme gücünü aşar. Şirketler borçlanamazlar ve borçlanamadıkları zaman da yatırım yapamazlar. Faiz oranlarının artması nedeniyle özel sektör yatırımlarının oransal olarak azalmasına “crowding out” deniyor. 

2012 yılında Türk bankaları yurtdışından borçlanabilecek mi?

Özel sektörün Avrupa bankalarına olan borcu, toplam borçlarının yaklaşık yüzde 70’i civarında. Çok değerli BDDK raporlarından biliyoruz ki, “bankacılık sektörünün ilk 3 çeyrek itibariyle 2011 yılında mevduatındaki büyüme, toplam aktif büyümesinin altında kaldı. Büyüme yine ağırlıklı olarak yurtdışından sağlanan fonlarla finanse edildi. Yurtdışından ağırlıklı olarak yabancı para cinsinden sağlanan kredi, mevduat, sendikasyon, seküritizasyon, sermaye benzeri kredi ve repo şeklindeki fonların bir kısmı swap işlemleri yoluyla TL’ye çevrilerek plasman yapıldı.” 
Yine yüksek olasılıklı senaryo olarak BDDK raporlarından da teyit ediyoruz ki, “önümüzdeki dönemde ihracatımızın önemli bir kısmının gerçekleştirildiği Avrupa ülkeleri kaynaklı dış talep yetersizliği ile karşılaşacağız. Avrupa ülkeleri ve Avrupa bankalarındaki küçülme nedeniyle yatırımcıların gelişmekte olan ülke risklerini azaltmaları dolayısıyla doğrudan veya portföy yatırımları şeklindeki sermaye girişleri azalacak. Hatta aynı nedenle cari açığın finansmanında önemli rol oynayan portföy yatırımlarında da çıkışlar yaşanabilecek. Bu kapsamda şirketler kesiminin ve finansal sektörün yurtdışı fon bulma imkânları azalabilecek…” 
Geçen hafta Alman Commerzbank ülke dışına kredi vermeyeceğini açıkladı. İtalya, Fransa ve İspanya gibi devletlerin, bankalarını yurtdışına kredi vermek yerine kendi devlet tahvillerini almaya zorlayabileceği konuşuluyor!..
Öyle ya, özellikle Euro bölgesi için, o kadar kamu borcunu bu kadar kötü büyüme performansıyla kim finanse edecek?

2012 yılında büyüme oranımız ve Dolar/TL ne olacak?

Orta Vadeli Program’da 2012 büyüme oranı yüzde 4 olarak öngörülmüştü. Ekonomist dergisinin 192 CEO Club üyesinden yanıt aldığı anketin sonuçlarına göre, 2012 büyüme rakamı yüzde 2-4 arasında olacak. Bazı bankalar ve uluslararası kurumlar tarafından yapılan 2012 Türkiye ekonomisi büyüme ve Dolar/TL tahminleri ise aşağıda:

Görüldüğü gibi büyüme oranıyla ilgili ortalama oran yüzde 2,21. 
Büyüme oranının düşmesi ve buna bağlı olarak cari açığın azalması nedeniyle Dolar/TL kurunun da 2012 yılında 1,83 civarında olması bekleniyor. 
Okuduğumuz raporlarda, 2011’in son çeyreğine göre büyüme oranımız genelde 2012 yılının ilk çeyreğinde düşüyor; iİkinci çeyrekte düşme devam ediyor (yatay seyir diyenler de var), üçüncü çeyrekte yükselme başlıyor. Genelde en yüksek büyüme oranına son çeyrekte ulaşacağımız öngörülüyor. Ancak kümülatifte yıllık büyüme oranımız için yüzde 2,21 düzeyinde telaffuz ediliyor. İtiraf etmeliyiz ki yukarıdaki tablo BDDK tespitiyle de örtüşüyor. 
Dış talep yetersizliği ve içeride büyümeyi finanse eden dış kaynak bulma imkânlarının azalması 2012 yılında büyümeyi ciddi bir şekilde vuracak gibi.


2012'de enflasyon, cari açıktan önemli bir sorun olacak

Raporlarda dikkat çekici bir başka husus da şu: 2012 yılı için cari açık sorununun ikinci plana düşmesi. Öne çıkan mesele ise enflasyon. Dış finansman imkânları azalınca maalesef enflasyon artıyor. Çünkü enflasyon hedeflemesi için kullandığımız kısa vadeli faiz oranlarını araç olarak kullanma etkinliğimiz kayboluyor. Bu da doğal olarak TL faiz oranlarını yükseltiyor. TL faiz oranları artınca da özel sektör yatırım yapamıyor. Yatırım olmayınca doğal olarak büyüme oranı düşüyor.
İşin mantığı özetle böyle. Sanırım 2012 yılında “crowding out” lafını daha fazla duyacağız. O nedenle giriş yapalım istedik. 
Hepinize iyi seneler diliyorum. 

Yazarın Diğer Yazıları

2015 ve T24’e veda yazısı

2016; insanlığa, ülkemize, T24 okuruna, yazarına, çalışanına ve T24’e şans getirsin

ABD 14 yıldır terörle savaşıyor, sonuç: Terör saldırıları yüzde 6 bin 500 arttı!

“ABD işgalinden önce Irak’ta hiç intihar saldırısı olması ama, 2003 yılından bu yana 1892 intihar saldırısı oldu"

Rusya, Batı’nın yaptırımlarına daha ne kadar dayanabilecek?

Gazprom biterse Putin biter. Sonra sıra Çin’e gelir. Çin karışırsa dünyayı dolarsızlaştırma ittifakı, yani BRICS tamamen biter

"
"