Dün gece 2014 yerel seçimleri hakkında ilk izlenimlerimi paylaşmıştım. Sabah daha net verilerle analize devam ediyorum.
Öncelikle, dün gece takip ettiğim "Türkiye geneli" oy oranının büyükşehir olan illerde büyükşehir belediye başkanlığı, diğer illerde il genel meclisi seçim sonuçlarından derlendiğini tespit ettim. Bence Türkiye genelindeki parti tercihlerini değerlendirebilmek için daha isabetli hesaplama büyükşehirlerde belediye meclisi, diğer illerde il genel meclisi seçim sonuçlarını kullanmak olur. Bu şekilde hesaplandığında Türkiye geneli oy oranları biraz değişiyor: AKP %43,2 - CHP %26,0 - MHP %17,7 - BDP/HDP %6,5
Bu rakamlarla 2009 yerel seçimlerine göre AKP oyları %5 artmış, MHP oyları %2 artmış, CHP ve BDP oyları sabit kalmış görünüyor. DP, SP ve BBP'nin azalan oyları AKP ve MHP tarafından paylaşılmış - değişen pek bir şey yok.
Antalya, Balıkesir ve Mersin'deki değişim büyük ölçüde kırsal kesimin büyükşehire eklenmesi ile açıklanabilir. Örneğin Antalya: 2009 yılında büyükşehir belediye başkanlığı seçimlerini %7 farkla kazanmıştı. Ancak 2009 seçimlerinde tüm ili kapsamayan büyükşehir belediye başkanlığı oylarına dış ilçelerdeki il genel meclisi oylarını ekleyerek 2014 yılının büyükşehir belediye başkanlığı seçimlerine "benzer" oy oranları hesaplayabiliriz. Bu hesaba göre AKP %33,2 - CHP %32,6 - MHP %20,7. Dün geceki Antalya büyükşehir belediye başkanlığı seçimi sonucu: AKP %36,1 - CHP %35,3 - MHP %24,3. Her üç partinin oyu artmış, birinci ve ikinci partiler arasındaki oy farkı aynı - yani CHP'den AKP'ye bir oy kaymasından bahsetmek mümkün değil.
Büyükşehirlerde genel olarak adayların fark yarattığı gözleniyor - örneğin Istanbul'da Kadir Topbaş AKP adına, Ankara'da Mansur Yavaş, Hatay'da Lütfü Savaş ve Özlem Çerçioğlu CHP adına, Manisa'da Cengiz Ergün MHP adına partilerinin 2009 ve 2011 yılı performansının üzerinde bir performans gösterdiler.
Örneğin Manisa: 2009 yılında merkez ilçe belediye başkanlığı seçimini %3 farkla MHP kazanmış. Yine 2009 seçimlerinde tüm ili kapsamayan belediye başkanlığı oylarına dış ilçelerdeki il genel meclisi oylarını ekleyerek 2014 yılının büyükşehir belediye başkanlığı seçimlerine "benzer" oy oranları hesaplayabiliriz: AKP %35,6 - CHP %18,1 - MHP %27,2. Dün geceki Manisa büyükşehir belediye başkanlığı seçim sonucu: AKP %36,6 - CHP %18,5 - MHP %39,8. AKP ve CHP oyları sabitken mevcut merkez ilçe belediye başkanı Cengiz Ergün MHP oylarını %12,5 artırarak seçim gecenin en büyük galiplerinden biri oldu.
Bundan sonra tüm büyükşehirler için benzer hesaplamalar yaparak oy kaymalarını analiz etmeye çalışacağız.