Trabzonspor kulüp yönetiminin kamuoyuna yaptığı açıklamayla, kulüp 2021’de imzaladığı borç yapılandırma anlaşmasından, kredilerinin tamamını ödeyerek çıktı.

Trabzonspor Sportif Yatırım ve Futbol İşletmeciliği Ticaret AŞ'den Borsa İstanbul'a gönderilen ve Kamuyu Aydınlatma Platformunda (KAP) da yer alan açıklamada, şu ifadelere yer verildi:

"T.C. Ziraat Bankası, Denizbank, Yapı Kredi ve Türkiye Halk Bankası'ndan oluşan konsorsiyum ile şirketimiz arasında 06/2019 döneminde imzalanan ve 03/2021 döneminde yeniden yapılandırılarak vadesi 05/2030 dönemine kadar uzatılan, kamuoyunda Bankalar Birliği yapılandırması olarak bilinen kredi anlaşması kapsamında, şirketimizin kullanmış olduğu tüm krediler ve bu kredilere ilişkin faizler tamamen kapatılmıştır. Buna göre şirketimizin bankalar nezdinde hiçbir kredi ana para ya da faiz borcu kalmamıştır."[1]

Bu Trabzonspor ve Türk futbolu açısından önemli bir gelişme.

Trabzonspor’un bu aksiyonunun önemini kavrayabilmek için borç yapılandırma anlaşmasının geçmişine ilişkin kısa bir anımsatma yapmak zorundayım. Zira, bu anlaşmanın kulüplere getirdiği mali külfeti size anlatmadan konunun kulüp mali yapısı üzerindeki etkisini ortaya koymak mümkün olmaz.

Borçlar mart 2021’de ikinci kez yapılandırıldı

Ziraat Bankası, Halkbank, DenizBank ve Yapı Kredi ile Türkiye'nin 4 büyük kulübü arasındaki anlaşmaya göre yeni yapılandırmanın büyüklüğü toplamda 8.4 milyar liraydı. Bu anlaşma ile daha önce 2+5 yıl olan vade, yeni protokol ile 2.5+7 olarak revize edilmişti. Yeni sözleşme kapsamında kulüplerin konsorsiyum bankalarına 2,5 yıl herhangi bir ödeme yapmaksızın, gelir performansına dayalı, toplam 9,5 yıllık bir finansman modeli oluşturuldu.

Bu anlaşmayla Beşiktaş, Galatasaray ve Trabzonspor’un finansal borçları ikinci kez yeniden yapılandırılmış oldu.

Fenerbahçe, koşulların kulübe uymadığı gerekçesiyle daha önceki borç yapılandırmaya katılmamıştı.

Beşiktaş, Galatasaray ve Trabzonspor’un 2019 son çeyreğinde 5+2 yıl olarak yapılandırılan finansal borçları, Fenerbahçe’nin de katılımıyla yeni anlaşmayla 2,5+7 yıl olarak güncellendi. Bu anlaşma hükümleri gereğince, iki yılı ödemesiz olmak üzere kulüplerin toplam finansal borçları dokuz yıl olarak güncellendi. Bu süreçte, kulüplerin ilk iki yıl anapara ödemesi yapmaksızın, sadece faiz yükümlülüklerini yerine getirmeleri ve toplam kredilerin de 2030 Mart’ında kapatılması kararlaştırılarak, sözleşme ile bağıtlandı.

Süper Lig'in dört büyük kulübünün finansal borçları Bankalar Birliği liderliğinde Ziraat Bankası, Halkbank, Denizbank ve Yapı Kredi'den oluşan konsorsiyum tarafından 19 Mart 2021’de ikinci kez yeniden yapılandırılırken, kulüplerin bankalar konsorsiyumu ile yaptığı yeni anlaşmanın detaylarına önce bir bakalım isterseniz.

İkinci borç yapılandırmanın koşulları

Dört büyük kulübün finansal yapılandırma anlaşmasına göre;[2]

1. Dört kulübün yapılandırmaya giren borçları banka kredileri toplamı 8.4 Milyar TL civarındaydı.
2. Bu kredi borçları 2.5 yıl anapara ödemesiz 9.5 yıl vadeli olarak yeniden yapılandırıldı.
3. Kulüpler 2021-22 sezonu için 2020-2021 sezonuna kıyasla en az yüzde 20 tasarruf edeceklerdi.
4. Kulüp gelirlerinin yüzde ellisi borç yapılandırma anapara ve taksit tutarlarına mahsup edilecekti. Bu yapılırken, kulüp bütçeleri bağımsız denetim şirketleri tarafından kontrol edilecekti.

Borç yapılandırma anlaşmasına göre, anlaşma koşullarında kulüp kredilerine uygulanacak faizler, nakit akışı, teminatlar, krediye mahsup edilecek gelirler, ticari faaliyetlerde uyulması gereken zorunluluklar nelerdi buna bir bakalım.

1. Faiz ödemesi

2023-24 sezonunun başlangıcından itibaren her cari futbol sezonu (1 Haziran-31 Mayıs), bir önceki sezon elde edilmesi öngörülen sabit gelirler (yayın gelirleri, sponsorluk-reklam gelirleri, isim hakkı gelirleri, gişe gelirleri, ticari oran gelirleri, diğer vb.) toplamı asgari %50'sine tekabül eden bir tutarda anapara, faiz ödemesi yapılacaktır. Söz konusu ödeme, takip eden sezon (2023-24 sezonundan itibaren her bir cari sezon) sabit gelirlerden karşılanacaktır.

2022-23 sezonunda, asgari 2021-22 sezonunda elde edilmesi öngörülen sabit gelirlerin yüzde 25'ine tekabül eden tutarda faiz tahsil edilecektir. Söz konusu tutar, öncelikle 2022-23 sezonunda elde edilen değişken gelirlerden karşılanacaktır.

2. Nakit akışı

2022-23 sezonundan itibaren sezon içinde elde edilmiş değişken gelirlerin (transfer gelirleri, UEFA gelirleri vb.) yüzde 50'si konsorsiyum kredisinin yapılandırmanın son yılında vadesi gelen borçların ödenmesinde kullanılacaktır. Nakit akışı ve ödeme protokolüne uygun gelir oluşmazsa, değişken gelirlerin yüzde 75'i borç servisi (anapara, faiz) ödemesinde ve konsorsiyum kredisinin yapılandırmanın son yılında ödenmesi gereken borcun süpürülmesinde kullanılacaktır.

3. Faiz oranı

Kredilere cari TL referans faiz oranı +1,5 faiz uygulanacaktır. TL referans faiz oranındaki değişme, kulüp kredi faizlerine doğrudan yansıtılacaktır.

4. Kulüp gelirleri

Kulüp gelirleri; öncelikle vergi ödemelerinin yapılmasında kullanılacaktır, ardından konsorsiyum borç servisi ve kulüp operasyonel giderleri sıralaması ile kullanılacaktır.

5. Ticari faaliyetlerde onay şartı

Kulüp derneklerinin kendi gelirleri ile faaliyetlerini sürdürmesi sağlanacak ve finansal borçlanma yasağına tabi olacaktır. 2021-22 sezonundan itibaren gelirlerin paylaşımı ve bütçelerin tespiti şirketin bağımsız denetim şirketi tarafından hazırlanan mali denetim raporlarıyla sağlanacak. Bağımsız denetim şirketleri tarafından bütçenin yapılandırma sözleşmesindeki gelir paylaşımı ve bütçeleme esaslarına uygun olmadığı tespiti hali bir temerrüt hali oluşturacaktır. Şirketin borçlanma, teminat-takyidat yasağı, tasarruf ve ilişkili taraf işlemleri gibi konsorsiyum bankalarını veya kredi geri ödeme planını etkileyebilecek temel ticari konular, konsorsiyum bankalarının ön onayına tabi tutulacaktır.

6. Temlikler

Fenerbahçe bu anlaşmayla eski yönetim tarafından temlik edilen stat gelirlerini ve yayıncı kuruluştaki parasını tekrar almaya başlayacak. Ayrıca daha önce kulüplere verilen can suyu bedeli, Fenerbahçe'ye de ödenecektir. Eğer bu rakam, Beşiktaş, Galatasaray ve Trabzonspor'a verilen rakamın üstünde olursa aradaki fark diğer kulüplere ödenecektir.

Kulüplerin faiz yükü çok fazla

Yapılandırmaya giren dört kulübün kredilerine uygulanan TL referans faiz 19 Mart 2021’de yüzde 18,5 civarındaydı, bugünlerde ise yüzde 50’ler düzeyinde.

Buna göre kulüplerin kredilerine uygulanan TL Ref+1,5 faiz ile 2021 Mart’ında kredilere tahakkuk eden faiz toplamı yaklaşık 2,8 milyar TL dolayındaydı. Kulüp başına ortalama faiz yükü 700 Milyon TL düzeyindeydi. Ne var ki, izleyen yıllarda artan faiz oranları sonucunda toplam finansman yükü bu süreçte (2021-2024 arası) yüzde 129 artarak 6,4 milyar TL’ye; kulüp başına da ortalama 1,6 milyar TL seviyesine yükseldi. Yani, kulüp başına ortalama finansman yükü 2021’e göre yaklaşık 900 milyon TL daha artış kaydetti.

Faiz giderleri kulüp gelirlerinin yüzde 35’ini oluşturuyor

Bugünkü finansal verilere göre, kulüplerin katlanmış oldukları finansman yükü toplam gelirlerinin ortalama yüzde 35’ini oluşturuyor.  Finansal olarak kulüpleri zorlayacak bir düzeye ulaşmış bulunan finansman maliyetleri sürdürülebilir mali yapıyı tehdit eder noktaya gelmiş durumda.

Sonuç

Trabzonspor’un geliriyle kıyaslandığında finansman yükü yüzde 59’a yaklaşmış vaziyetteydi.

Trabzonspor yönetimi 2023 ve 2024’te elde ettiği sponsorluk gelirleriyle, kulübe önemli yük getiren finansal maliyeti sıfırladı. Kulübün hala 4.4 milyar TL borcu bulunsa da banka kredileri, toplam gelire göre ihmal edilebilecek bir seviyede bulunuyor. 

Trabzonspor’un bu kararı kulüp için doğru ve stratejik bir karar. Rekabet güçlerini olumlu etkileyecek, mali sürdürülebilirliği destekleyecek bir nitelikte. Ne diyelim, darısı diğer kulüplerin başına.

[1] https://www.aa.com.tr/tr/ekonomi/trabzonspor-bankalar-birligi-borcunu-kapattigini-acikladi/3345914

[2] Bankalar Birliği anlaşmasının detayları! Şimdi ne olacak? https://www.sporx.com/futbol/ekstra/bankalar-birligi-anlasmasinin-detaylari-simdi-ne-olacak-SXGLQ51172SXQ#sira17