Seçim bitti. Biz muhalif kanattakiler mutsuz olduk, hayal kırıklığı yaşadık. Diğerleri havaya silah sıkarak (bu yüzden bir çocuk öldü), bangır bangır dombra çalarak kutladılar zaferlerini. Adil bir seçim miydi? Değildi kuşkusuz, muhalefet ve Kemal Kılıçdaroğlu yalnız rakiplerine karşı değil, koca bir devlet gücüne ve yine devlet eliyle yayılan dezenformasyona karşı da mücadele verdiler. Seçim sonrası analizler, eleştiriler yapılıyor, daha da yapılacak. Umarım detaylı özeleştiriler de yapılır.

Seçimlerden mağlup çıksak da hayat devam ediyor. Dünya ismini verdiğimiz gezegenimizde yaşıyoruz. Gökyüzüne baktığımızda milyonlarca yıldız ve galaksi var. Bırakın sırrını çözmeyi, sınırlarını bile bilemediğimiz bir evren içindeyiz. Tüm bu muazzam büyüklük ve milyonlarca, belki milyarlarca yıllık tarih içinde, bir zerre, bir nanopartikül bile değiliz. Bizim bildiğimiz tarih içindeyse gücünü, zulmünü, zenginliğini sonsuza dek sürdürebilmiş bir insan, bir grup yok.

Gelin dikkatimizi biraz başka şeylere verelim. Sıyrılıp çıkalım içinde bulunduğumuz depresif ortamdan. Bugün size Orka Saldırıları'nı anlatayım. Ama önce orkalarla ilgili biraz bilgi. Gezegenimizde yaşayan çok özel hayvanlardan orkalar, namı diğer katil balinalar. Okyanus yunusları ailesinden Orcinus Orca alt grubuna aitler. Dişleri olan balinagillerden ve Arktikten, Antarktika'ya, tropik iklimler de dahil dünyanın tüm denizlerinde dolaşıyorlar. Moby Dick'te Balinagiller başlıklı 32. Bölümde kısaca bahsediyor Herman Melville kendilerinden:

"Katil Balina. Nantucket'liler bu balina üstüne doğru dürüst bir şey bilmezler; doğa bilginleri ise hiçbir şey bilmezler. Benim uzaktan gördüğüm kadarıyla aşağı yukarı büyük yunus balıklarının büyüklüğünde olduğunu söyleyebilirim. Pek azılı bir balıktır - yamyam denilebilir ona. Büyük Folio balinalarını dudağından yakalayıp, bir sülük gibi oraya yapışıp kaldığı ve koca hayvanı öldüresiye hırpaladığı olur. Katil balina hiç avlanmaz (insanlar tarafından). Yağının ne biçim olduğunu da hiç öğrenemedim. Bu balinanın adı hiç ayırıcı olmadığı için, bunu beğenmeyebilirsiniz, çünkü hepimiz öldürüyoruz karada da denizde de: Bonaparte'lar da öldürüyor, köpekbalıkları da."

Aslında balinagillerden çok yunusgillere yakın, zaten taksonomik olarak da yukarda da söz ettiğim gibi okyanus yunusları içinde sınıflandırılıyorlar. Boyut olarak erkekleri 6-8 metre, dişileri 5-7 metre, ağırlık olarak da erkekler ortalama 6, dişiler 4 ton civarında. Kayıtlara geçmiş en büyük orka 9.8 metre uzunluğunda ve 10 tondan fazla ağırlıkta. Bebek orkalar yaklaşık 180 kg ve 2.4 metre boyunda doğuyorlar.

Solda insan beyni, sağda orka beyni (The Whale Sanctuary Project sitesinden alınmıştır.)

Orkalar bilimsel olarak Apeks Predator - Tepe Yırtıcı olarak kabul ediliyor. Tepe yırtıcı, besin zincirindeki en üst yırtıcı, yani kendisini yiyen başka canlı yok. Aslan, timsah, kurt, tepe yırtıcı olarak kabul ediliyor. Büyük beyaz köpekbalığı denizlerde orkaların altında, çünkü orkaların büyük beyazları da avladığı biliniyor. Oldukça zeki hayvanlar. Beyinde evrimin en üst basamağındaki canlılarda görülen geniş neokorteks alanına, yani beyin kıvrımlarına bakıldığında orkalar insan beyninden daha fazla kıvrıma, dolayısıyla daha fazla gri maddeye, daha fazla nörona sahipler. Avlanma şekillerine bakıldığında ne kadar akıllı olduklarını gözlemek mümkün. Avlamak istedikleri fok ya da yunus gibi bir canlıyı ustaca, içinde olduğu gruptan ayırıp yorduktan sonra afiyetle gövdeye indiriyorlar. Belgesellerde orkaların avlanma teknikleri kayıt altına alınmış. Bir buzulun üstüne kaçıp kurtulmaya çalışan foku, birlikte hareket ederek nasıl buzun üstünden düşürdükleri zekaları hakkında ipucu veriyor. Duyma, görme ve dokunma duyuları çok gelişmiş. Üç tip ses çıkardıkları biliniyor. Klik, ıslık ve nabız ya da sinyal gibi belli düzende tekrarlayan sesler. Çıkardıkları seslerin ekosundan yön bulma ve birbirleriyle haberleşmeleri üst düzeyde.

Zeki oldukları kadar sosyal canlılar da. Kabile halinde yaşıyorlar. Anaerkil (matriark) bir toplum olarak var oluyorlar (İşin bu kısmından orka saldırıları bölümünde tekrar bahsedeceğim). Hayatları boyunca anneleri ile birlikte yaşıyorlar. Ailenin başında en yaşlı dişi bulunuyor. Sonra oğulları, kızları ve onların çocukları. Dişi bir orka ortalama 90 yıl yaşıyor ve tüm bu zamanda bütün aile birlikte dolaşıyor. Nadiren aralarından biri ayrılıp kısa bir keşif sonrası tekrar ailenin yanına dönüyor. Topluluk olarak bilgiyi sonraki nesillere aktarma orkaların önemli özelliklerinden. Nasıl avlanacakları, birbirleriyle kurdukları iletişim, navigasyon bilgileri yetişkinler tarafından çocuk orkalara öğretiliyor. Hatta antreman yaptıkları da saptanmış. Orka saldırılarıyla ilgili bölümde bu konu da yeniden gündeme gelecek.

Orka saldırısı sonucu batan bir yelkenli (Newsweek'ten alınmıştır.)

Orkaların dünyanın bütün okyanuslarında dolaştığını söylemiştim. Böyle olmakla birlikte orkalar iki geniş gruba ayrılıyorlar.Transient (gezici) ve Resident (yerleşik). Gezici olanlar büyük memelilere saldıran ve yiyen grup, daha iri oluyorlar, sırt yüzgeçleri sivrice ve yüzgecin ardındaki gri-beyaz leke uniform. Yerleşik olanlar yalnızca balıkla besleniyorlar, somon ve ton balığı ana gıdaları. Sırt yüzgeçleri uca doğru tatlı bir kavisle sonlanıyor. Sırt yüzgeçlerinin arkasındaki gri-beyaz lekenin içindeyse siyah bir şekil, çizgi oluyor genellikle. İnsanlar orkaların besin zincirinde yer almıyor. Bugüne kadar insanlara saldırı yalnızca esir alınıp gösterilerde kullanılan orkaların bakıcılarını yaralaması veya öldürmesi şeklinde olmuş, doğal ortamlarında insana zarar verdiklerine dair bir bilgi yok. Şahsen Antarktika'da kanoyla dolaşırken yanımdan geçen iki orkaya şahit olmuşluğum var. Sakin sakin yüzüp uzaklaştılar.

Yerleşik ve Gezici Orkalar arasındaki farklar (PacificNortwest Animals sitesinden alınmıştır.)

Evet, şimdi gelelim başlığımıza. Orkalar neden durup dururken yelkenlilere saldırmaya başladı ve bu saldırıların sıklığı ve boyutu ne? Bir sonraki yazımda orka saldırılarının detaylarını anlatacağım.