Ozanköy

Bahçemdeki yaban kerevizleri ile ilgili yazımı okur okumaz Niyazi beni bombardımana tuttu.

"Yazın eksik," dedi.

Araba kullanıyordum. "Yoldayım, seni sonra arayayım," dedim.

Dinlemedi.

"Doktor olarak en sık kullandığım şeylerden biridir yaban kerevizi! Çin tıbbında büyük yeri vardır."

"Araba kullanıyorum, sonra konuşalım."

"Senin bahçende hazine var, haberin yok. Sana birkaç mail yollayacağım."

Az sonra telefonum gelen mesaj sesleriyle tıngırdamaya başladı. 

Niyazi, İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden mezun olduktan sonra Almanya’da cerrahlık yapmaya başladı.

Pekin’e yaptığı bir gezide Çin tıbbı ilgisini çekti. Almanya’da ve daha sonra Çin’de, Çin tıbbı ve fitoterapi eğitimi aldı. Fitoterapi bitkilerden elde edilen esanslarla yapılan tedaviye denir.

Her iki konuda, Almanya’da Sağlık Bakanlığı’ndan lisans aldı.

Çin tıbbında da 15 yıl kadar çalıştıktan sonra benim gibi adaya döndü. Ninesinin Nergisli’deki kerpiç evini restore edip oraya yerleşti.

Geçen Cumartesi yayımlanan yazımda, bahçemde kır bitkisi olarak çıkan yaban kerevizlerinden bahsetmiştim. Tarih öncesi zamanlardan beri yemeklerde ve salatalarda yaygın olarak kullanılan bu sebze, kerevizin piyasaya çıkmasından sonra terk edilmiş, 19. yüzyıla gelindiğinde neredeyse tamamen unutulmuştu.

Niyazi’den öğrendiğime göre yaban kerevizinden elde edilen yağ, fitoterapide bağırsak kanserinin tedavisinde kullanılmaktadır. Çin tıbbında ise, başka bitkisel ilaçlarla birlikte, vücuttaki enerji tıkanıklıklarını gidermek için kullanılır.

Niyazi’nin gönderdiği e-maillerden biri İtalya’nın Camerino Üniversitesi’nde yapılan bir araştırmaya dair idi.*

Buna göre "Yaban kerevizi (Smyrnium olusatrum L.) yağı ve isofuranodiene insan kolon karsinomasında hücre ölümlerine yol açmaktadır."

Karsinoma habis ur anlamına gelmektedir. Isofuranodiene ise yaban kerevizinden elde edilen bir bileşimdir.

Yaban kerevizinin çiçeğinden elde edilen yağın kanser düşmanı bu özelliğini kanıtlayan başka araştırmalar da var.

Fareler üzerinde yapılan incelemeler bu yağın ileride sarkoma, uterus ve akciğer kanserlerinin iyileştirilmesinde kullanılabileceğini gösteriyor.

İtalyan araştırmacılar amaçlarının doğrudan kanser tedavisinde kullanılmak dışında, yaban kerevizinin yeniden yaygın bir biçimde sofralara dönmesi için bilimsel kanıt sağlamak olduğunu söylüyorlar.

Bu araştırmacılara göre, "ihmal edilmiş" yaban kerevizi ve diğer otlar "korunması gereken birer hazinedirler."

Aklıma her mevsimde tarlalardan gömeç, hostes (etle pişirilen yerel bir kır bitkisi) ve diğer otları toplayıp pişiren ve ara sıra bana da bir tabak getiren rahmetli komşum Gonca geldi.

O öldükten sonra köyde bu tür otları tanıyan ve toplayan kaldı mı?

*https://www.academia.edu/12321416/Wild_celery_Smyrnium_olusatrum_L._oil_and_isofuranodiene_induce_apoptosis_in_human_colon_carcinoma_cells