Eğer çocuğunuzda olağan dışı bir hareketlilik gözlüyorsanız “Eyvah, evladımda hiperaktivite bozukluğu var” diye endişelenip doktorunuzun kapısını çalmadan önce buzdolabınızı kontrol edin. 

Çocuğunuza yedirdiğiniz gıdalarda veya içirdiğiniz meşrubatlarda yapay boya ve katkı maddesi var mı? 

Varsa cinsi nedir? 

Onu öğrenin. 

Çünkü, gıda endüstrisi tarafından yaygın olarak kullanılan bu maddeler çocuklarda doktorların “Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu” (kısaca DEHB) olarak tarif ettiği davranış bozukluğuna neden olabiliyor. 

Bu konuda Batı’da yayımlanmış birçok bilimsel araştırma var.

Bunların belki de en ünlüsü İngiltere’deki Southampton Üniversitesi  Psikoloji ve Tıp Fakültesi tarafından yapılan araştırmadır.* Üç ve sekiz yaş çocuklarını kapsayan araştırma, katkı maddelerinin çocuklarda davranış bozukluğuna yol açabileceğini kanıtladı.

Araştırmada 153 üç yaşındaki çocuk ile 144 sekiz yaşındaki çocukta, hiperaktivite yani aşırı hareketlilik, dikkatsizlik ve fevri, içinden geldiği gibi davranma olgusu ölçüldü.

Araştırmada, çocuklara altı hafta içinde hiçbir katkı maddesi olmayan gıdalar verildi. Ardından, çocuklardan bazıları katkı maddesi içeren bazıları içermeyen gıda aldı. 

Katkı maddeleri içeren gıdaları alan bazı çocuklarda hiperaktivite dürtüsü belirgin bir şekilde arttı.

Hiperaktivite ile çocukların öğrenmede karşılaştıkları zorluklar arasında bağlantı var. Kendini özellikle okumada gösteren bu zorluklar çocuğun eğitimden beklenilen randımanı almasını güçleştiriyor.

Sonuçlar ortaya çıktıktan sonra araştırmayı yürüten Psikoloji Profesörü Jim Stevenson “Artık bazı gıda renklendiricileri ve benzoat katkı maddeleri karışımlarının çocukların davranışlarını olumsuz biçimde etkileyebildiğine dair açık  kanıta sahibiz” dedi.

Sodyum benzoat, fabrikalarda üretilen gıdaların küflenmesini önleyip uzun ömürlü olmalarını sağlayan kimyevi bir maddedir. Coca Cola 2008’de bu maddeyi ürünlerinde kullanmaktan vazgeçeceğini açıklamıştı. Sodyum benzoatın DNA bozukluklarına yol açtığını gösteren bilimsel araştırmalar var.

Stevenson, “Ebeveynler çocuklarına katkı maddesiz gıda vererek bütün hiperaktivite bozukluklarını önleyemezler” diyerek bir de uyarıda bulundu. 

Hiperaktivitenin birçok başka nedeni de olabilir. Ama, en azından çocuklarına boyasız  ve katkısız gıdalar vererek ebeveynler önemli  nedenlerden birini ortadan kaldırabilirler.

Southampton araştırmasının sonuçları birçok soruları da beraberinde getirdi.

Katkı maddesi içeren gıdalarda, tüketiciyi uyaran bilgiler bulunmalı mıdır? 

Bazı katkı maddelerinin tamamen yasaklanması gerekmez mi?

Başka ülkelerde sağlığa zararlı olduğu için yasaklanan katkı maddelerinin kullanımı Türkiye’de neden hala yasaldır? 

FDA,  20 rengin gıda imalatında kullanılmasına izin verirken Türkiye’de Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın gıda imalatında kullanımına izin verdiği sayı 50 'dir.

Sonuçta, izlenebilecek en akıllı yol, özellikle çocuklar söz konusu olduğunda, yapay boya ve katkı maddesi içeren gıdalardan uzak durmaktır.

*Araştırmanın orijinal metni burada okunabilir:

https://cspinet.org/resource/food-additives-and-hyperactive-behaviour