Anadolu insanı kadar hamurla adeta şiir yazan bir başka halk var mıdır, bilmiyorum, sanmıyorum… Yemek yazarı ve araştırmacısı Ayfer Yavi’nin Yapı Kredi Yayınları’ndan yeni çıkan “Bir Dünya Börek” kitabı da bunun bir kanıtı. Tam 337 tarif içeren dev kitap, sadece bir gastronomi değil, aynı zamanda bir kültür hazinesi… Son yıllarda sıkça rastladığımız bir “tarifler yığması” da olmamış, hamur işlerinin tarih boyunca serüveninden edebiyata, oradan anılara, farklı coğrafyaların böreklere kattığı çeşnilere uzanıyor. Türk börekleri ağırlıklı olmakla birlikte dünya böreklerine de yer veriyor.

“Yılın en iyi yemek kitabı” seçilseydi ve jüride olsaydım, oyum Bir Dünya Börek’e olurdu. Zira sadece kaynakçası bile 9 sayfa tutan, hem dolu dolu hem de üst düzey bir estetiğe sahip bir kitap, başka hangi sıfata lâyık görülebilirdi?

Dünyanın ilk bira yazarı Michael Jackson, “Siz hiç bir tütüncüye girip de ‘Bana bir paket sigara ver’ diyen birini duydunuz mu?” diye sorardı. Beklenen cevabı aldığında ise ardından ikinci sorusu gelirdi: “Peki, niye bar tezgâhına kolunuzu dayadığınızda barmene ‘Bana bir bira ver’ diyorsunuz? Bunun çeşidi, markası, adı yok mu?..” Üstadın 1970’lerde açtığı yoldan yürüyenlerin sayısı zamanla arttı, yüzlerce bira kitabı yayınlandı, bira kültürü onun öncülüğünde muazzam gelişti. Türkçeye yeni çevrilen Rick Kempen’in Bira kitabı da insanı bu kültürün derinliğine indiren eserlerden, “Bana bir bira ver” diyenleri utandıracak zenginlikte… Kolektifkitap’tan çıkan 284 sayfalık eser biranın tarihini ve bugününü anlatırken renkli öykülere de yer veriyor, “marjinal” diyebileceğimiz bilenlerin bildiği pek çok birayı da keşfettiriyor. “Bira hataları” bölümü ise bir biraseverin çok işine yarıyor.

Yemek kitabı çıkarmak, zengin ev hanımlarının bir numaralı hobisi oldu. Raflar lüks baskılı ama çoğu “hoş ve boş” yemek kitapları dolu. Böyle bir ortamda “Bir ev mutfağından lezzet ve sunum önerileri” alt başlığıyla çıkan “Sır” da güme gitme tehlikesiyle karşı karşıya. Ama umarız öyle olmaz. Bedriye Renda Medina’nın yazdığı ve evlerde de kolaylıkla yapılabilecek 140 tarif içeren kitap, sıkı bir ekip çalışmasının ürünü. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları’ndan çıkan kitabın tasarımı ünlü grafik sanatçısı Yılmaz Aysan’ın, fotoğrafları Derya Turgut’un. Porselen ve seramik tabaklar Müjde Mısırlı Zoto’nun üretimi. Kitap için bir stilist, redaktör ve tarif editörü de görev yapmış. Bu kadar işinin ustası insan emek verince de harika bir eser ortaya çıkmış. Fotoğraflar iç acıcı, aydınlık, çekici… Patlıcan çorbası, tiftik etli karamelize soğanlı pizza, pastırmalı röşti, fıstıklı ve dereotlu levrek terin gibi yemekler “yapılası”. Her yemekle eşleşecek şarapların da belirtilmesi, kitabın bir başka hoş tarafı. Projeyi yürüten ekibin genişçe tanıtılması da emeğe saygı açısından şık olmuş.

San Sebastian Cheesecake… Meraklılarının tatmak için uzun kuyruklara girdikleri bu peynirli kek, işin ilginci İspanya’nın lezzetleriyle ünlü şehrinde bilinmiyor. Çünkü bu kentin küçük bir tapas barında yapılıyor ve özel bir ismi yok. Türkiye’den buraya gidip keki tadan ve hayranlık duyan şef Ali Açıkgül, yurda döndüğünde günlerce uğraşının ardından aynı tadı yakalamış ve adına böyle bir marka tescili yaptırmış. Cheesecake tutkusundan dolayı da, bu sevilen lezzetlerin tatlısı ve tuzlusuyla tam 60 tarifinin yer aldığı bu kitabı yazmış. Alfa Yayınları’ndan çıkan 156 sayfalık kitapta yapım sırları aşamalı fotoğraflarla anlatılıyor, San Sebastian tarifi de ihmal edilmiyor. Neler yok ki çoğu şefin icadı cheesecake’ler arasında: Isparta güllü, Kırkağaç kavunlu, Silifke keçiboynuzlu, dereotlu-kabaklı, pırasa ve kıymalı, süt reçelli, kuşkonmazlı, yeşil çaylı… Bunları uğraşıp yapmayacak bile olsanız, bakması ve okuması çok keyifli. Ve tabii bulup tatması…

Sağlıklı ve lezzetli beslenme literatürüne yeni bir kitap eklendi. Alfa Yayınları’ndan çıkan “Zeytinyağı Diyeti”, beslenme uzmanı Dr. Simon Poole ile zeytinyağı uzmanı Judy Ridgway tarafından kaleme alınmış. “Gerçek bir süper gıdanın mucize yararları” alt başlıklı 350 sayfalık kitapta, ilk 170 sayfada zeytinyağının sağlık özellikleri anlatılıyor. Bu bölümde 40 binden fazla İspanyol arasında yapılan araştırmaya göre günde bir çorba kaşığı zeytinyağı içenlerin kalp krizinden ölme riskinin yarıya indiği anlatılıyor. Bordo Üniversitesi de 7 bin 500 kişilik araştırmasında düzenli zeytinyağı kullananlarda felç riskinin yüzde 40 azaldığını keşfetmiş.

İkinci bölümdeki 120’den fazla zeytinyağlı tarif de birbirinden ilginç. Rokfor peynirli brokoli suflesinden pesto çorbasına, elmalı kinoa eşliğinde misket limonlu ördekten frambuazlı ve yoğurtlu çikolatalı keke “yok yok”...

Son yıllarda gördüğüm en dolu ve doyurucu zeytinyağı kitabı.