Bugünlerde bir kızı beğenen bir delikanlı, karşısındakine bu durumunu nasıl açıklıyor, bilemiyorum. Uzun süredir uzak kaldım!

Bizim gençliğimizde bu iş zamanın ruhuna uygun olarak çok üstü kapalı olurdu.

"Arkadaşlık teklif etmek" gibi!

Oysa zaten arkadaş değil miydik? Aynı sınıfta ya da aynı okulun aynı koridorunda sürekli bir arada bulunduğun bir kıza gidip "arkadaş olalım mı" diye sormanın ne kadar tuhaf olduğunu büyüyünce anladım.

Sonraları bunun yerini "çıkma teklif etmek" gibi bir kavram aldı.

Çıkmak? Nereye çıkıyorsun?

Bu iş adım adım çıkacağın bir tür merdiven gibi algılandığı için böyle deniliyordu diye aklımdan geçerdi hep.

Önce pastane, bir süre sonra sinema, el ele film seyretmeler filan, sonra bir kuytuda ilk öpücük!

Evet, belki de adı bunun için "çıkmak" diye konulmuştu. Adım adım ilerleyen ve her adımda bir sonrakini planlayıp onun heyecanını yaşayarak!

Tabii çoğu zaman merdivenler, benim öngördüğümden daha önce bitiveriyordu. Kaç nesil bu uğurda telef oldu, bilmiyorum.

Tarihle birlikte flört de değişiyor

Flörtün de bir tarihi var ve bu tarihi belirleyen şey kadın - erkek ilişkilerinde zaman içinde görülen değişimleri izliyor.

Bu tarihin ana omurgasını kadının özgürleşmesi oluşturuyor ve tarihin her ileri aşamasında flörtten anladığımız şey de değişiyor.

Sonsuz bir değişim süreci gibi görünebilir ve öyle de olacak; insanlık günün birinde bu dünyayı kendisi için yaşanmaz hale getirene kadar bu böyle sürecek.

Tarihsel sürecin bizi getirdiği yerde de kadın - erkek ilişkilerinde yeni bir dönemecin işaretlerini görebiliyoruz.

Bu ne yönde, nasıl gelişecek bilemem; falcı değilim ama insanların beğendikleri birinin gönlünü ve aklını çelmekten hiç vazgeçemeyecekleri üzerine iddiaya girerim.

Bugünlerde kadın - erkek ilişkilerinden söz edilirken çok sayıda yeni kavramla karşılaşıyoruz.

"Durumdaşlık" diye Türkçeleştirilen "situationship" bunlardan biri.

Bu durumda, adı tam olarak konulmamış bir ilişki var; duygusallık ve cinsellik de içerebilen ama başı sonu üzerine hiç konuşulmamış bir ilişki modeli.

Doğrusunu isterseniz bunun kadınlar için çok uygun olmadığını düşünüyorum.

Hayır, geri kafalı olduğum için değil, bir kadının böyle bir konuyu açıklığa kavuşturmadan huzur bulamayacağını bildiğim için!

Kadın zihni erkek zihnine göre daha karmaşık, bunu biliyoruz.

Erkek zihnini bir lokomotife bağlanmış vagonlar gibi düşünebiliriz. Erkeğin düşün ve duygusal dünyasında, sosyal hayatında birçok şey birbirine değmeden bu ayrı vagonların içinde cereyan ederken, kadınlarda bu mümkün olmaz.

Onlarda deyim yerindeyse tek bir vagon var, duygusal, düşünsel, sosyal her şey bu vagonun içinde birbiriyle etkileşim içinde!

Bana öyle geliyor ki "üzerinde hiç konuşulmamış ve adı konulmamış ilişki", kadının öyle istemesinden daha çok erkekten kaynaklanan bir durum olmalı.

Emin olun zayıflık değil

Kadının buna gösterdiği sessiz rıza, zorunluluktan ya da "dur kıçıma bir yer edeyim, gör sana neler edeyim" diye düşünüyor olmasından kaynaklanıyor olabilir.

"Zorunluluk hâli", kadının görece zayıflığından kaynaklanmaz. Bunun birçok nedeni olabilir; yedekte bir sevgili adayı bulundurmaktan tutun da "şu anda sırası değil, önce doktoramı bitireyim" diye aklından geçirmesine kadar!

Deniz Gök, televizyon için senaryo yazan bir genç kadın. Hangi dizilerin senaryolarını yazdı, hangilerine katkıda bulundu bilmiyorum ama Ebru D. Dedeoğlu'nun yazdığına göre "unutulmayan diziler" yazmış. İlk romanı "Çıkma Teklifi Geri Gelsin" yayımlanınca Dedeoğlu, Gök ile T24'te yayımlanan bir söyleşi yaptı. Deniz Hanım kadın - erkek ilişkilerinde, ilişkinin adının açık seçik konması gerektiğini düşünüyor. "Durumdaşlık" ilişkisini reddediyor; şöyle anlatıyor:

"Çıkma Teklifi Geri Gelsin diyorum çünkü ilişkideki beklentimizi birbirimize net bir şekilde ifade edelim istiyorum. Ben demiyorum ki mutlaka herkes tek eşli olsun ve sevgili olsun. İsteyen istediği gibi yaşasın. Ben kendini ilişki içinde zanneden kadın evde gelinlik bakarken veya partnerine sadık kalırken, partneri beş kadınla aynı anda flört etmesin, yaşadıkları şey ikisine göre aynı şekilde adlandırılsın, aynı koşullarda olsun diyorum. Merhaba ben sevgili istiyorum, merhaba ben istemiyorum, o zaman görüşmeyelim, bu netlikte olsun her şey. Birbirimize karşı dürüst olalım, kaybetme korkusu ile karşımızdakini idare edeceğiz, elimizde tutacağız diye ayaküstü kırk yalan atıp hiç olmadığımız gibi davranmayalım."

Hepsi bir arada aynı anda...

Teorik olarak bu mümkün ve ideal ilişki modeli olabilir tabii ama hayatın pratiğine uymayabilir. Tarihsel süreci, bugün "durumdaşlık" denilen ilişki biçimini yaratan toplumsal koşulları ihmal ediyor gibi geliyor bana.

Elbette şimdi dönem böyle diye herkesin buna kendisini uydurmaya çabalamasına da gerek yok. Tarih boyunca olduğu gibi bunların hepsi bir arada ve aynı anda yaşanabilir. Sosyolojinin bize öğrettiği gibi zaman içinde bazı ilişki biçimlerinin sönümlendiğine, geride kaldığına tanık oluruz.

Tarımın keşfi toprak mülkiyetini ortaya çıkardı; o da kendi insan ilişkilerini yarattı.

Günümüzün hâkim üretim biçimi farklı kılıklarda da olsa kapitalizm ve tarihi 16. yüzyılın ikinci yarısından başlıyor.

İnsanın dünya yüzündeki on binlerce yıllık serüveni içinde bir toz zerresi sayılabilecek bir süre bu.

Ama zamanın hızı, eskisinden daha farklı ve o hız, toplumsal ilişkilerimizi de aynı şekilde etkiliyor, değişimler hızla, bazen göz açıp kapayana kadar gerçekleşmiş oluyor.

Adı "sevgililik" olarak konmuş olmakla birlikte, "öyle değilmiş gibi" yaşanan ilişkilerden yakınan çok mektup aldım.

İlişkinin sadece "birebir" yaşandığı, çiftlerin birbirlerini arkadaşlarıyla ya da aileleriyle tanıştırmadığı bir model bu.

Siz "sevgilim var" diye düşünseniz de sizi ailesiyle ya da arkadaşlarıyla tanıştırmayıp ilişkiyi birebir idare etmeye çalışan kişinin öyle düşünmediğine işaret bu tür davranışlar.

Geçenlerde bir okurum sevgilisinin, kendisine bir gün önce haber vererek ve onu davet etmeyerek bir arkadaş grubuyla mavi yolculuğa çıktığından yakınıyordu.

Çiftlerin arasına girecek yorumlar yapmaktan kaçınırım ama bence bu da tipik bir "alarm" işareti. Her ilişki, yaşayanlar için "özel ve kendine özgü" gibi görünür ama unutmayalım ki psikoloji, psikiyatri gibi disiplinler, kendimize özgü zannettiğimiz şeylerin genel sonuçlar çıkarmaya elverişli olacak kadar çok tekrarlandığını gösteriyor.

"Durumdaşlık" peşindeki erkeklerden gına getiren genç kadınlar, kuşkusuz ki geçmişe özlem duymuyorlar. "Sevgili" olmanın sorumluluğunu yüklenmek istemeyen erkeklerden uzak durmaya çalışmalarında şaşılacak bir durum yok. 

Mehmet Y. Yılmaz'ın bu yazısı, Oksijen gazetesinden alındı.