2008’in sonlarında otomobil sektörü, tüm dünyada olduğu gibi ABD’de de dibe vurmuştu. Acil sermaye ihtiyacı içinde olan GM, Chrysler ve Ford’ın CEO’ları çözümü bunu devletten istemekte bulmuş, Kongre’deki görüşmeler için özel jetleriyle Washington’a uçmuşlardı. Şirketleri zor durumda olan yöneticilerin özel jetleri ile yardım istemeye gelmeleri büyük tepki almış ve elleri boş dönmüşlerdi. Washington’a sonraki gelişlerinde melez (hibrid) otomobiller kullanan yöneticiler, bu defa istediklerinin yaklaşık yarısını alabilmişlerdi.
Bunu hatırlatmak istedim çünkü, pazartesi günü borsa endekslerini aşağı çekenler yine bu otomobil şirketleri oldu. Endekslerdeki gerilemenin ana nedeni bu olsa da, düşüşün %4’e varmasının nedeni dünya çağında borsaların kısa sürede yaklaşık %20 yükselmiş olması. Yani gelen kötü haberlere kar satışlarının da eklenmiş olması.
Aralık 2008’de aldıkları 17,4 milyar dolarlık yardım yeterli olmayan GM ve Chysler, birkaç hafta önce, yeni bir yardım için hükümete başvurdu. Bu başvurular ile birer tane de yeniden yapılanma planı sundular. Yeniden yapılanma planı, gelecekte yeniden devlet yardımı almamak ve mali açıdan zor duruma düşmemek için şirketlerin hazırladıkları bir yol planı. Bu planda, yeni yatırımların hangi alanlarda yapılacağı, maliyetlerin nasıl aşağı çekileceği gibi alanlarda ikna edici argümanlar sunulması gerekiyor. GM ve Ford da bunu yapmaya çalıştılar. Fakat iki şirketin de (özellikle GM’nin) yeniden yapılanma planları hükümet tarafından beğenilmedi ve şirketlere ayrı ayrı iki mesaj verildi.
General Motors’a yeni bir yeniden yapılanma planı hazırlanması için iki ay süre verildi. İki ay içinde ikna edici yeni bir plan hazırlamazsa, şirketin hükümet kontrolünde bir konkordato sürecine sokulması planlanıyor. Bu haberden sonra salı akşamı Obama’ya bağlı otomobil komisyonu şirketin CEO’su Rick Wagoner’ın istifasını istedi. Wagoner’ın istifasının arından yerine Fritz Henderson geçti. Chrysler’e ise, zaten bir süredir gündemde olan, İtalyan Fiat’la birleşme planı hazırlaması için bir aylık süre verildi. Tatmin edici bir plan hazırlanması durumunda ABD hükümeti de Chrysler’e 6 milyar dolar yardım verecek.
ABD hükümetinin otomobil sektörü için kararları sadece GM ve Chrysler ile sınırlı değil. Birçok Avrupa ülkesinde aylar önce uygulamaya konan hurda indirimi bu yıl boyunca ABD’de de yürürlükte olacak. Buna ek olarak, daha az yakıt tüketen otomobillerin kullanılması teşvik edilecek.
Krizden en fazla etkilenen sektör olan otomobil sektörü için sadece ABD’de değil. Kanada şirketlere 3,2 milyar dolar kısa vadeli kredi sağladı. İsveç, Saab ve Volvo için 25 milyar kron borç ve ödeme garantisi verdi. Almanya, otomobil alacak vatandaşları için 1.5 milyar euro tutarında teşvik paketi, araç başına 2500 euro hurda indirimi paketi hazırladı Fransa, Arjantin, Güney Kore, Çin, İngiltere, Brezilya yardım paketi hazırlaya diğer ülkeler. Türkiye’de ise geçtiğimiz haftalarda yapılan ÖTV indirimi ile sektör nefes aldı.
Alınan önlemler, durmuş olan satışları hareketlendirmekte önemli fayda sağladı. Ancak sektörde toparlanma için talepte kalıcı bir yükseliş yaşanması gerekiyor.
